Ακριβότερη του Παρισιού η θεατρική Αθήνα!

Το αντίτιμο ενός θεατρικού εισιτηρίου στην Αθήνα, αν και είναι ακριβό για τον μέσο θεατή, έχει τη μικρότερη αύξηση από άλλους τομείς στον χώρο της ψυχαγωγίας. Είναι φθηνότερο από του Λονδίνου και του Βερολίνου, όχι όμως του Παρισιού. Αλλά την αξία ενός εισιτηρίου την καθορίζει η καλλιτεχνική ποιότητα της παράστασης και το κόστος παραγωγής της

ΕΛΕΝΑ Δ. ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ

Το ελληνικό θέατρο στον χώρο της ψυχαγωγίας, συγκριτικά με τα άλλα είδη διασκέδασης, κρατάει χαμηλά τις τιμές του. Και σε σχέση με τις θεατρικές μητροπόλεις τις Ευρώπης, έχουμε φθηνότερα εισιτήρια από το Λονδίνο και το Βερολίνο, αλλά ακριβότερα από το Παρίσι! Πάντως, η τιμή του ελληνικού θεατρικού εισιτηρίου δεν αρκεί για να το προτιμήσει κάποιος από ένα μπουζουξίδικο, όπου θα καταθέσει τον μισό μισθό του σ' ένα βράδυ. Το στοιχείο που καθορίζει το αντίτιμο της διασκέδασής του Έλληνα είναι το τι περιμένει…

Γιατί με την ψυχαγωγία συμβαίνει ό,τι με το φλερτ. Από τη μια υπάρχει η προσμονή πως τα πιο ευχάριστα πράγματα τα ζεις έξω από τους περισπασμούς της καθημερινότητας και από την άλλη υπάρχει η διάθεση της συμμετοχής στο θεαματικό… Η προσφορά του θεάτρου στον χώρο του θεάματος, παρά τις εγγενείς αδυναμίες του, θεωρείται από τους περισσότερους, είτε πηγαίνουν είτε όχι σε αυτό, ψυχαγωγία καλής ποιότητας. Αντί να μετράμε στην τηλεόραση φονικά δελτία και αποχωρήσεις ριάλιτι, μία θεατρική έξοδος αποτελεί μια διέξοδο από το ευρύ πεδίο του άγχους ή τη δυσφορία του ανικανοποίητου. Αλλά το θεατρόφιλο κοινό δεν ξεπερνάει τις 10.000, οι υπόλοιποι θεατές πάνε μόνο μία ή δύο φορές τη σεζόν σε μια παράσταση, ενώ υπολογίζεται πως το 70% των Αθηναίων δεν πηγαίνει καθόλου στο θέατρο.

Μήπως φταίει η τιμή του εισιτηρίου; Η θεατρική κοινότητα υποστηρίζει πως το αντίτιμο ενός εισιτηρίου θεάτρου είναι φθηνό (κυμαίνεται από 23,5 ευρώ - 8.000 δρχ. το ακριβότερο - έως 11,5 ευρώ - 3.750 δρχ.) συγκρινόμενο με άλλες τιμές ψυχαγωγίας. Το κοινό του θεάτρου το ξέρει, γιατί είναι αυτό που θα πιει έναν εσπρέσο στην πλατεία και θα τον πληρώσει 3,7 ευρώ (1.260 δρχ.), θα αγοράσει ένα βιβλίο (το φθηνότερο βιβλίο τιμάται 11 ευρώ - 3.750 δρχ.) και θα δειπνήσει μετά, σε κάποιο εστιατόριο (ένα γεύμα κυμαίνεται από 20 έως 50 ευρώ).

Είδος πολυτελείας

Καθώς το θέατρο απευθύνεται σε όλους τους Έλληνες, η θεατρική παραγωγή φρόντισε να κρατήσει χαμηλά τις τιμές των εισιτηρίων, κρατώντας την αύξηση της τελευταίας πενταετίας περίπου στο 17%. Ποσοστό μικρότερο από αυτό των εισιτηρίων του σινεμά, που στο ίδιο χρονικό διάστημα ανήλθε σε 20%. Ωστόσο, για τον μέσο Έλληνα εργαζόμενο με μηνιαίες αποδοχές 680 ευρώ (230.000 δρχ.) ή για μια οικογένεια, η θεατρική έξοδος παραμένει είδος πολυτελείας και επομένως είναι το πρώτο που περικόβει από τα έξοδά του. Όπως και να 'χει, ο θεατής είναι αυτός που θα αποφασίσει αν το θεατρικό εισιτήριο είναι φθηνό ή ακριβό για την τσέπη του, με κριτήριο τις προσωπικές του ανάγκες και επιλογές.

Εξάλλου, το γεγονός πως πρώτα επιλέγει την παράσταση που θέλει να δει και κατόπιν μαθαίνει την τιμή της φαίνεται εκ του αποτελέσματος, αφού θέατρα που έχουν ακριβότερο εισιτήριο συγκεντρώνουν περισσότερους θεατές από άλλα με φθηνότερο. Με δυο λόγια, η προσέλευση κόσμου σε μια παράσταση εξαρτάται κυρίως από τη φήμη της, την ποιότητά της και λιγότερο από το αντίτιμο του εισιτηρίου. Γιατί αν ο θεατής μείνει ευχαριστημένος από αυτό που θα δει, τότε τα χρήματα που έδωσε δεν τα "κλαίει".

Η… λυπητερή μιας θεατρικής εξόδου

Το Εθνικό Θέατρο κρατάει χαμηλά τις τιμές των εισιτηρίων του. Από 11,5 ευρώ στην Πειραματική έως 17,5 στις άλλες σκηνές και φοιτητικά από 7 έως 10 ευρώ, αντίστοιχα. Στη φωτογραφία στιγμιότυπο από τον "Σέντζα", που παίζεται στη Νέα Σκηνή του Εθνικού

Σε μια εποχή που η ψυχαγωγία έχει ξεφύγει από τα ανεκτά οικονομικά όρια κι ένα γεύμα σε εστιατόριο με τρεις σκούφους και στρουθοκάμηλο στοιχίζει όσο μια τριήμερη εκδρομή στο Πήλιο, η θεατρική έξοδος κρατάει σχετικά χαμηλά τις τιμές της. Έχει δε τρεις παραλλαγές: Την οικονομική, του μοναχικού θεατή (μια ξερή παράσταση, με μόνο το αντίτιμο του εισιτηρίου, χωρίς ποπ κορν ή σοκολάτα στο διάλειμμα και χωρίς πρόγραμμα) που κοστίζει περίπου 18 ευρώ. Την οικογενειακή, από δύο και πάνω άτομα, δηλαδή δύο εισιτήρια θεάτρου (23 έως 47 ευρώ) συν πρόγραμμα (5 έως 10 ευρώ), συν κάποιο σνακ στο μπαρ, που για μια τριμελή οικογένεια ξεπερνάει τα 60 ευρώ. Και τη "φουλ" θεατρική έξοδο, που συμπεριλαμβάνει παράσταση και μετά φαγητό με παρέα σε κάποιο εστιατόριο ή ποτό σε μπαράκι, οπότε το χέρι μπαίνει βαθιά στην τσέπη, αγγίζοντας ή και ξεπερνώντας τα 150 ευρώ. Η τιμή του εισιτηρίου μιας παράστασης είναι συνάρτηση πολλών δεδομένων: πολυπρόσωπου ή ολιγοπρόσωπου θιάσου, επιχορηγούμενου ή ιδιωτικού, ακριβής ή φθηνής παραγωγής, ανακαινισμένης αίθουσας. Οι παράγοντες που εξετάζονται αρχίζουν από το ενοίκιο του θεάτρου, το οποίο ώσπου να φθάσει στον παραγωγό περνάει συνήθως από δύο, τρεις και τέσσερις μεσάζοντες, πολλαπλασιάζοντας το τελικό μίσθωμα, που την τελευταία πενταετία έχει αύξηση περίπου 30%. Στο κόστος μιας παράστασης προστίθενται τα υλικά και τα μεροκάματα. Η ξυλεία, τα σίδερα, τα υφάσματα έχουν αυξηθεί την τελευταία πενταετία κατά 25%, τα μεροκάματα των τεχνικών και υπαλλήλων θεάτρου 12%, οι αμοιβές των καλλιτεχνικών συντελεστών κατά 20% και οι αμοιβές των ηθοποιών, σύμφωνα με τη συλλογική σύμβαση, κατά 30%. Αντίστοιχα, τα θεατρικά εισιτήρια που το 1997 κυμαίνονταν κατά μέσον όρο 5.800 δρχ., τώρα έχουν φθάσει κατά μέσον όρο τα 20 ευρώ (7.000 δρχ.), δηλαδή έχουν αύξηση 14,5%, πολύ μικρότερη από την αύξηση των δαπανών. Και πάντα σε σύγκριση με τις αυξήσεις που έχουν τα άλλα είδη ψυχαγωγίας, το θέατρο παραμένει μια φθηνή διασκέδαση με ακριβό κόστος παραγωγής.

Τα καλά και τα παράδοξα των δελτίων θεάματος

Το Θέατρο Τέχνης, ως επιχορηγούμενο, έχει εισιτήρια μεσαίας τιμής, 18, 15 (λαϊκή), 12 (φοιτητικό) ευρώ. Στη φωτογραφία σκηνή από το "Μικρό και Μεγάλο", με την Κάτια Γέρου και τον Νίκο Νίκα

Πόρος ενίσχυσης του ελληνικού θεάτρου, αλλά κυρίως προσφορά ψυχαγωγίας στον Έλληνα εργαζόμενο και συνταξιούχο, είναι από χρόνια τα εργατικά εισιτήρια, τα αποκαλούμενα δελτία θεάματος. Η Εργατική Εστία έχει προβλέψει για φέτος το κονδύλι της τάξεως των 4.189.500 ευρώ (1.5597.776 δρχ.), που αφορά στα θεατρικά εισιτήρια. Δικαιούχοι είναι όλοι οι εργαζόμενοι, οι συνταξιούχοι και τα προστατευόμενα μέλη τους, οι οποίοι μπορούν να παρακολουθήσουν δωρεάν, δίνοντας το δελτίο στο ταμείο του θεάτρου, μία θεατρική παράσταση και μία κινηματογραφική ταινία. Οι θεατρικοί επιχειρηματίες θα εισπράξουν στο τέλος της σεζόν από την Εργατική Εστία το ποσό που αντιστοιχεί στα αποκόμματα τα οποία θα προσκομίσουν. Η προσπάθεια της ΠΕΕΘ (Πανελλήνια Ένωση Επιχειρηματιών Θεάτρου) είναι να μπορούν να εισπράττουν οι επιχειρηματίες το ποσό που αντιστοιχεί στο σύνολο των δελτίων τα οποία εγκρίνονται για κάθε παράσταση, ασχέτως του αριθμού προσέλευσης. Γιατί εδώ παρατηρείται το εξής παράδοξο: ενώ πολλοί παίρνουν από την Εργατική Εστία τα δωρεάν εισιτήρια - δελτία -, τελικά λίγοι είναι αυτοί που τα χρησιμοποιούν. Είτε γιατί τα χάνουν είτε γιατί αμελούν είτε γιατί βαριούνται να πάνε στο θέατρο, έστω και δωρεάν. Παλαιότερα, αυτό δικαιολογούνταν ως "κοινωνική ντροπή", αφού λειτουργούσαν για τους δικαιούχους αποκλεισμοί υποτέλειας ή ευτέλειας - π.χ. τα δελτία δεν ίσχυαν για παραστάσεις Σαββατοκύριακου ή αφορούσαν θέσεις εξώστη. Τα τελευταία χρόνια τα δελτία έχουν το κύρος του κανονικού εισιτηρίου και οι επιχειρηματίες που δεν θα τα δεχθούν, εφόσον έχουν υπογράψει με την Οργανισμό τη συγκεκριμένη σύμβαση, έχουν ποινική ρήτρα. Ο Οργανισμός της Εργατικής Εστίας υπογράφει τις συμβάσεις με τα θέατρα που υποβάλλουν αίτηση δικαιώματος εργατικών εισιτηρίων, αλλά δεν λειτουργεί ως χορηγός του ελληνικού θεάτρου. Η δαπάνη και η κοινωνική προσφορά είναι υπέρ των εργαζόμενων και των συνταξιούχων.

Πώς θα τα προμηθευτείτε

Οι δικαιούχοι μπορούν να προμηθευτούν τα δελτία θεάματος, προσκομίζοντας οι ίδιοι το βιβλιάριο ασθενείας ή ενσήμων και την ταυτότητά τους, από τα δέκα γραφεία διανομής που υπάρχουν στην Αττική: Πατησίων 125, τηλ. 210-8841.950. Αγίου Μάρκου 11, τηλ. 210-3245.297. Ομηρείου Σκυλίτση 19, Πειραιάς, τηλ. 210-4120.746. Θίσβης 7, Περιστέρι, τηλ. 210-5574.390. Τιμοθέου Ευγενικού, Ταύρος, τηλ. 210-3424.394. Χαριλάου 30, Ελευσίνα, τηλ. 210-5545.360. Αγαμέμνονος 22, Χολαργός, τηλ. 210-6542.155. Αγίου Βασιλείου 57, Νέα Ιωνία, τηλ. 210-2717.636. Αργυρουπόλεως 94-96, Αργυρούπολη, τηλ. 210-9958.596. Πλαστήρα 105 και Κολοκοτρώνη 10, Αιγάλεω, τηλ. 210-5312.795.

Ξεπερνάμε τις θεατρικές μητροπόλεις!

Είναι ακριβότερη ή φθηνότερη η θεατρική ψυχαγωγία για τον Έλληνα από τους άλλους Ευρωπαίους; Μπορεί να συγκριθεί η αθηναϊκή θεατρική ζωή με αυτή των θεατρικών μητροπόλεων, κυρίως του Λονδίνου, αλλά και του Βερολίνου και του Παρισιού; Μπορούν διαφορετικά ποσοτικά και ποιοτικά μεγέθη να είναι συγκρίσιμα; Ενδεικτική είναι η αριθμητική απόκλιση που παρουσιάζει η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή θεατρούπολη, το Λονδίνο των 11 εκατομμυρίων κατοίκων και των 3 εκατ. διερχομένων και τουριστών και η Αθήνα των 4,5 εκατ. και των 500.000 διερχομένων. Τηρουμένων των αναλογιών, αντίστοιχες είναι και οι αναλογίες του βιοτικού επιπέδου, όπου π.χ. οι μέσες μηνιαίες αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων ανέρχονται στη χώρα μας σε 1.200 ευρώ έναντι περίπου 2.100 - έχουμε δηλαδή περίπου 55% χαμηλότερη αγοραστική δύναμη.

121 θέατρα

Σε μια πρώτη όμως προσέγγιση και παραθέτοντας μόνο αριθμούς, τα 121 αθηναϊκά θέατρα που λειτουργούν αυτή τη στιγμή είναι - ανάλογα με τον πληθυσμό κάθε πόλης - πολύ περισσότερα από τα 151 του Λονδίνου, τα 164 του Παρισιού και τα 139 του Βερολίνου, που λειτουργούν την ίδια περίοδο. Οι αριθμοί αυτοί διαφοροποιούνται ως το τέλος της σεζόν, αφού οι θεατρικές πρεμιέρες που θα δοθούν στις 151 λονδρέζικες σκηνές υπολογίζεται πως τριπλασιάζονται, ξεπερνώντας τις 600 και στην Αθήνα τις 300. Αλλά και η διακίνηση των εισιτηρίων διαφοροποιείται από πόλη σε πόλη. Στο Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο υπάρχουν προσφορές για τους θεατές. Φθηνότερα εισιτήρια μία ώρα πριν από την έναρξη της παράστασης, "πακέτα" με προσφορές ένα γεύμα ή ένα ποτό, εισιτήρια για ορθίους, επιστροφές σε χαμηλότερες τιμές, εκπτωτικά κουπόνια για περισσότερες από δύο παραστάσεις στο ίδιο θέατρο, ευρεία γκάμα τιμών στα μεγάλα θέατρα εξαιτίας των πολλών θεωρείων κ.λπ.

Λονδίνο

Τα ακριβότερα

Μεγάλη είναι και η κλίμακα της ποιότητας των παραγωγών. Ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός και τα εφέ, κυρίως στα λονδρέζικα μιούζικαλ που έχουν και το ακριβότερο εισιτήριο στην Ευρώπη, είναι τερατώδης. Γιατί οι παραγωγοί επενδύουν στα μιούζικαλ με τη λογική της κερδοφόρας επιχείρησης. Και πράγματι είναι. Για παράδειγμα, ύστερα από 12 συναπτά έτη που παίζεται το "Φάντασμα της όπερας" οι ουρές δεν έχουν μειωθεί, παρ' ότι ένα εισιτήριο πλατείας κοστίζει 50-22.000 στερλίνες (77,55 - 34,10 ευρώ ή 26.367 - 11.461 δρχ.). Η τηλεφωνική κράτηση σε κάποιες από τις παραστάσεις του κέντρου - West end - κοστίζει 1-3 στερλίνες (1,55 - 4,65 ευρώ ή 505 - 1.515 δρχ., ενώ στις συνήθεις ουρές των εμπορικών παραστάσεων παρατηρείται και η μαύρη αγορά. Στα of West End θέατρα το αντίτιμο του εισιτηρίου είναι 20 -15 στερλίνες (31- 22,5 ευρώ ή 10.560 - 7.670 δρχ.), ενώ στα Fringe (νέοι μικροί θίασοι που βρίσκονται στην περιφέρεια του Λονδίνου και φιλοξενούνται σε παμπ, σε πατάρια μπαρ, σε χολ διαφόρων δημόσιων χώρων) επικρατεί μια χαοτική κατάσταση με εισιτήρια που κυμαίνονται από 10-5 στερλίνες (15,5 - 7,75 ευρώ ή 5.280 - 2.640 δρχ.).

Παρίσι

Με εκπλήξεις

Το θεατρικό Παρίσι, παρ' ότι δεν γνωρίζει τις παλιές δόξες με τις περίφημες σκηνικές προωθημένες προτάσεις της Μνουσκίν του Μπρουκ, του Λάγχκοφ κ.ά., επιφυλάσσει κάθε χρόνο δύο και τρεις καλλιτεχνικές εκπλήξεις και διατηρεί ακόμα πλήθος θεατρικών αιθουσών - 125 στο κέντρο, 15 στην περιφέρεια και 27 καφέ-θέατρα - κρατώντας χαμηλά τις τιμές των εισιτηρίων. Π.χ., στο Bouf du nord το εισιτήριο κυμαίνεται 25,5 - 14 ευρώ (8.670 - 4.760 δρχ.), στα θέατρα της περιφέρειας 12,20 - 7,62 ευρώ (4.000 - 2.700 δρχ.) και στα καφέ-θέατρα 20-14 ευρώ (6.815 - 4.470 δρχ.) στα οποία συχνά συνοδεύονται από κάποια προσφορά, σε ποτό, σε περιοδικό ή κουπόνια άλλης παράστασης.

Βερολίνο

Σταθερές τιμές

Στο Βερολίνο, των 50 κεντρικών, 41 περιφερειακών και 38 θεάτρων - καμπαρέ τα εισιτήρια διατηρούνται στα ίδια επίπεδα τα τελευταία τρία χρόνια και σε ακριβείς αριθμούς είναι ακριβότερα από αυτά της Αθήνας. Για παράδειγμα στο Berliner Ensemble το αντίτιμο κυμαίνεται 42 - 33 ευρώ (14.312 - 11.245 δρχ.), στο Siller Theatre 38 - 22 ευρώ (13.000 - 7.500 δρχ.), στα περιφερειακά 18 -12 ευρώ (6.135 - 4.000 δρχ.) και στα καμπαρέ - θέατρα 30-14 ευρώ (10.000 - 4.770 δρχ.).