Ελαιώνας: Το καλύτερο μεσογειακό δάσος

Στoν ουρανό σχεδόν όλης της χώρας αυτές τις ημέρες μπορεί κάποιος να δει αναρίθμητα ψαρόνια ακόμη και πάνω από το κέντρο της Αθήνας

Ν. Σ. ΜΑΡΓΑΡΗΣ

Παλαιότερα αυτά τα πουλιά ήταν ο φόβος και ο τρόμος των ελαιοπαραγωγών σ' όλη την Ελλάδα. Τούτο επειδή είναι μεταναστευτικά και έρχονται με κύριο στόχο να φάνε τις ελιές!

Ακόμη και αν δεν έτυχε να δούμε τα ψαρόνια στις «ελαιοκομικές» περιοχές της χώρας μας, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να έχουμε ακούσει πυροβολισμούς κυνηγών στους ελαιώνες. Είναι πολλοί περισσότεροι από αυτούς που ακούμε στα «φυσικά» δάση του πεύκου, της βελανιδιάς, της οξιάς, της καστανιάς. Πράγμα που σημαίνει ότι σίγουρα η ορνιθοπανίδα του ελαιώνα είναι πλουσιότερη από εκείνη των δασών!

Οι παλαιότεροι είναι βέβαιο ότι γνωρίζουμε την έκφραση «αυτός είναι περιβόλι» που τη λέγαμε για έναν ιδιαίτερα ευχάριστο τύπο της παρέας μας. Γιατί άραγε δεν χρησιμοποιούσαμε το «εναλλακτικό»: «αυτός είναι δάσος»;

Φαίνεται στ' αλήθεια περίεργο αλλά η εξαίσια - και οικολογική! - παρουσία του περιβολιού και του ελαιώνα στη χώρα μας έχει τελείως υποβαθμιστεί, επειδή το κύριο ενδιαφέρον μας έχει στραφεί προς τα λεγόμενα «φυσικά» οικοσυστήματα και τα δάση. Λες και οι κότσυφες δεν επιβιώνουν τρώγοντας ελιές, οι συκοφάγοι σύκα, οι σκίουροι καρύδια και κάστανα και οι αρκούδες καλαμπόκι!

Όπως, όμως, διαπιστώθηκε πρόσφατα, το οικοσύστημα ελαιώνας περικλείει τέτοια πλουσιότητα πανίδας και χλωρίδας που πραγματικά απορούμε για το γεγονός ότι ενώ υπάρχουν εννέα «εθνικοί δρυμοί», με κυρίαρχο είδος το έλατο, κανένας δεν έχει προτείνει ως Εθνικό Δρυμό τον ελαιώνα της Άμφισσας ή της Λέσβου.

Να προσθέσουμε στα «υπέρ» των ελαιώνων και το γεγονός ότι αναπτυσσόμενοι στα δύσκολα και ξηρά περιβάλλοντα, πέρα από τη χλωρίδα και την πανίδα που στηρίζουν, συγκρατούν και πολύτιμους φυσικούς πόρους, όπως το έδαφος και το νερό; Ότι η εγκατάλειψη των ελαιώνων σημαίνει αυξημένη διάβρωση και ερημοποίηση; Ιδιαίτερα σε νησιά του Αιγαίου στα οποία σταμάτησε η ελαιοκαλλιέργεια; Αλήθεια, όμως, ποιο είναι το τυπικό ελληνικό τοπίο; Το βουνό, τα χιόνια και τα έλατα; Ή μήπως η θάλασσα, οι ελαιώνες και τ' αμπέλια;