Εφημερίδα "Τα Νέα"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Βιβλιοδρόμιο :: Κριτική βιβλίου

( μάικλ κάνιγχαμ - «σκάβω όμορφες σπηλιές πίσω από τους χαρακτήρες μου» :: 22-03-2003) 

Μάικλ Κάνιγχαμ «Σκάβω όμορφες σπηλιές πίσω από τους χαρακτήρες μου»

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΤΟΥ ΜΑΪΚΛ ΚΑΝΙΓΧΑΜ, ΟΙ ΩΡΕΣ (ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΥΛΙΤΖΕΡ 1999), ΕΙΝΑΙ ΤΕΧΝΗΜΕΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΗΣ ΒΙΡΤΖΙΝΙΑ ΓΟΥΛΦ, ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΟ ΜΑΣΙΦ ΠΕΖΟΓΡΑΦΟ. ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΑΦΗΓΗΜΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΞΑΝΑ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ. ΑΦΟΡΜΗ Η ΟΜΟΤΙΤΛΗ ΤΑΙΝΙΑ, ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΒΑΛΛΕΤΑΙ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ.

ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ

Υπάρχει ένα είδος αιμοβόρας αγάπης. Παράξενο, αν το σκεφθείς. Υποτίθεται πως αυτοί που μας αγαπούν μάς γαληνεύουν. Ταχταρίζουν τους φόβους μας, πετούν απ' το παράθυρο τις μαύρες σκέψεις. Υπάρχει, όμως, και η άλλη όψη: τα ανθρωποφάγα αισθήματα, η αγκαλιά που κρύβει τη θέα του κόσμου. Ζόρικη αίσθηση. Να αγαπάς - και να θέλεις να φύγεις.

Το μυθιστόρημα του Μάικλ Κάνιγχαμ οι Ώρες ψαύει τα σκοτεινά αισθήματα και τις κρυμμένες σκέψεις με κεφάτη απόγνωση. Περιγράφει την καθημερινότητα των ηρωίδων του, στρέφοντας τον αφηγηματικό φακό από τα trivia του βίου στην εσωτερική τους ζωή, και τούμπαλιν.

Ο Κάνιγχαμ αρχίζει το κείμενό του με την τελευταία ημέρα της ζωής της Βιρτζίνια Γουλφ. Ολόκληρο το βιβλίο υφαίνεται, με ιδιόμορφο και λεπτουργημένο τρόπο, γύρω από τον μικρόκοσμο και το έργο της Βρετανίδας πεζογράφου, όπως αυτό εκβάλλει στη ζωή δύο μεταγενέστερών της γυναικών.

Συγκεκριμένα, η αφήγηση πλέκεται γύρω από τρεις ηρωίδες και τις ιστορίες τους: Η πρώτη ιστορία εκτυλίσσεται στο Λονδίνο και τα προάστιά του, το 1923. Κεντρικό πρόσωπο είναι η Βιρτζίνια Γουλφ. Η πεζογράφος, με την ιδιοπαθή όραση του κόσμου και την ταραχώδη σχέση με τη συγγραφή, ζει μακριά από το αγαπημένο της Λονδίνο, στο Ρίτσμοντ. Ο σύζυγός της, Λέοναρντ Γουλφ, επιμένει στην παραμονή τους στην εξοχή, γιατί η υγεία της Βιρτζίνια είναι κλονισμένη. Τη βασανίζουν πονοκέφαλοι, την εξαντλεί η ολιγοφαγία. Βέβαια, τα συμπτώματα προέρχονται από τη δαιμονική και μονοφαγική σχέση τής πεζογράφου με τη συγγραφή. Η Βιρτζίνια στοχάζεται το καινούριο της μυθιστόρημα, την κυρία Ντάλογουεϊ. Γράφει καθημερινά τις προγραμματισμένες διακόσιες πενήντα λέξεις της, που την καταπονούν. Στη συνέχεια της ημέρας, ζει τη ζωή της, κλέβοντας σκέψεις και σκηνές για την επόμενη ημέρα της συγγραφής. Συνομιλεί με τον Λέοναρντ, συμπεριφέρεται αδέξια στη μαγείρισσά της, δέχεται φιλόφρονα - αλλά με το μυαλό της αλλού - την επίσκεψη της αδελφής της, παρατηρεί με συγγραφική αδηφαγία τα ανίψια της. Ενόσω η ζωή γύρω της τρέχει, εκείνη κεντάει ψιλοβελονιά την ιστορία της. «Σκάβω όμορφες σπηλιές πίσω από τους χαρακτήρες μου», σημειώνει στο ημερολόγιό της. Ζει διπλή ζωή: αυτή που εξελίσσεται στο οπτικό της πεδίο, με τους δικούς της ανθρώπους να ζουζουνίζουν διαρκώς, κι εκείνη που βοά μες στο κεφάλι της, με αποφάσεις που πρέπει επειγόντως να παρθούν για το μυθιστόρημα.

Βουβή απαίτηση

Στην κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος, η Νικόλ Κίντμαν αγνώριστη στο ρόλο της Βιρτζίνια Γουλφ και η Τζούλιαν Μουρ ως Λόρα

Η δεύτερη ιστορία εκτυλίσσεται στο Λος Άντζελες, το 1949. Εδώ ηρωίδα είναι η Λόρα, μια παντρεμένη νοικοκυρά, φανατική αναγνώστρια. Η Λόρα έχει ήδη ένα μικρό παιδί, τον Ρίτσι, και είναι έγκυος στο δεύτερο. Ζει μια ήσυχη ζωή, παντρεμένη με έναν ήρωα πολέμου που την αγαπά. Όμως η καλοκουρδισμένη σπιτική ευτυχία τής προκαλεί ναυτία. Νιώθει άβολα στον ρόλο της συζύγου και της μάνας. Προτιμά να περνά τις ημέρες της διαβάζοντας. Χώνεται ολόκληρη στο βιβλίο, ο κόσμος γύρω της γίνεται ντεκόρ. Διαβάζει την Κυρία Ντάλογουεϊ, της Βιρτζίνια Γουλφ. Το κείμενο τη ρουφά ολόκληρη. Ο Ρίτσι παρατηρεί τη μάνα του με προσοχή ενηλίκου. Μοιάζει να έχει επίγνωση πως η μαμά βασανίζεται, πως δεν τους αγαπά αληθινά. Ίσως γι' αυτό κρεμιέται απ' τα φουστάνια της με βουβή αλλά επίμονη απαίτηση. Η Λόρα προσπαθεί να τον αγαπήσει. Όμως, όλο και περισσότερο, την έλκει η ιδέα του θανάτου. Την πιπιλίζει στο μυαλό της, διαρκώς.

Η τρίτη ιστορία εκτυλίσσεται στη Νέα Υόρκη, στο τέλος του εικοστού αιώνα. Η Κλαρίσα Βον είναι μια βιβλιόφιλη εκδότρια. Συζεί με τη φίλη της Σάλι κι έχει μια κόρη, που απέκτησε με τη συνδρομή ενός σωληναρίου σπερματοζωαρίων. Η Κλαρίσα οργανώνει πάρτι για τον αγαπημένο φίλο της Ρίτσαρντ, που πρόκειται να λάβει ένα σημαντικό ποιητικό βραβείο τη συγκεκριμένη ημέρα. Ο Ρίτσαρντ, εδώ και τριάντα χρόνια, της έχει κολλήσει το παρατσούκλι Λέιντι Ντι, από την ηρωίδα της Βιρτζίνια Γουλφ, την Κλαρίσα Ντάλογουεϊ. Η Κλαρίσα μοιάζει σε πολλά με τη συνονόματή της ηρωίδα. Η ημέρα της, η ημέρα του πάρτι, θα εξελιχθεί παράλληλα σχεδόν με τη μυθιστορηματική ημέρα της κυρίας Ντάλογουεϊ.

Ο Κάνιγχαμ συνομιλεί με τον μυθιστορηματικό κόσμο και την εσωστρεφή καθημερινότητα της Βιρτζίνια Γουλφ. Οι τρεις ιστορίες του - η προπολεμική, η μεταπολεμική και η σύγχρονη - υφαίνονται γύρω από τη μορφή της κυρίας Ντάλογουεϊ. Η σπαρακτική σύγκρουση των συμβάντων ενός ατάραχου βίου με τη μύχια εσωτερική ζωή, η ασφυκτική αγκαλιά των αγαπημένων ανθρώπων, η αιμοβόρα αγάπη, το βασανιστικό τρίτο μάτι που φιλτράρει διαρκώς ό,τι ζούμε, το διαρκές παλαντζάρισμα ανάμεσα στο βίωμα και την παρατήρησή του, το κέφι αγκαλιά με την απόγνωση είναι τα μοτίβα που συνέχουν και διαπλέκουν τις τρεις ιστορίες σε ένα κοινό νήμα. Οι Ώρες είναι ένα μυθιστόρημα, τεχνημένο με τον τρόπο της Βιρτζίνια Γουλφ από έναν μεταγενέστερο μασίφ πεζογράφο. Η μετάφρασή του στα ελληνικά αναδεικνύει την ποικιλμένη ύφανσή του.

ΜΙΑ ΑΤΥΧΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΠΕΛΟΥ…

Ο συγγραφέας του βιβλίου Μάικλ Κάνινγχαμ

«Οι άντρες (…) μπορεί να θεωρούν τον πόλεμο και την αναζήτηση του Θεού τα μόνα θέματα της σοβαρής λογοτεχνίας. Αλλά εάν η κοινωνική θέση των αντρών μπορούσε να καταρρακωθεί από μια ατυχή επιλογή καπέλου, τότε η αγγλική λογοτεχνία θα άλλαζε δραματικά».