Εφημερίδα "Μακεδονία"
Εκατό χρόνια ανθρωπιάς
Ιωάννης Παπάφης. Η επιθυμία του να δημιουργήσει ορφανοτροφείο μετά την απώλεια του πατέρα του βοήθησε ορφανά παιδιά να αποκτήσουν στέγη, τροφή και μόρφωση
Θεσσαλονίκη 1904. Τo Παπάφειο Ορφανοτροφείο υποδέχεται τους πρώτους 57 φιλοξενούμενους, οι οποίοι προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας που βρίσκεται κάτω από τον οθωμανικό ζυγό.
Η δημιουργία του ορφανοτροφείου ήταν επιθυμία του Ιωάννη Παπάφη, ο οποίος έθεσε ως σκοπό της λειτουργίας του την παροχή κατάλληλης αγωγής στους τροφίμους του, ώστε να εντάσσονται στην κοινωνία και "να κερδίζωσι τον άρτον δι' έντίμου εργασίας".
Γεννημένος στη Θεσσαλονίκη το 1792, εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη σε ηλικία 16 ετών. Η απώλεια του πατέρα του ήταν καθοριστική για την εξέλιξη της μετέπειτα ζωής του και την προσπάθειά του να βοηθήσει ορφανά παιδιά να αποκτήσουν στέγη, τροφή και μόρφωση. Δεύτερη πατρίδα του έγινε η Μάλτα, όπου διέπρεψε ως επιχειρηματίας.
Κράτησε για τον εαυτό του όλα τα πλεονεκτήματα της ελληνικής του καταγωγής. Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα αυτά ήταν και η σεμνότητα μια και με δική του επιθυμία δεν θέλησε να αναφέρεται το όνομά του στη δωρεά, η οποία ονομάσθηκε "Διαρκές ορφανοτροφείο αρρένων 'Ο Μελιτεύς'", ονομασία που προέρχεται από το "Μελίτη", αρχαία ονομασία της Μάλτας. Oι Θεσσαλονικείς όμως θα το ονομάζουν πάντα "Παπάφειο".
Χιλιάδες παιδιά, θύματα της προσφυγιάς και των πολέμων βρήκαν καταφύγιο, ασφάλεια, μόρφωση και εφόδια στους χώρους του "Παπαφείου". Εκτός από τη βασική μόρφωση, υπήρχαν και τα ειδικά εργαστηριακά μαθήματα.
Η δημιουργία τμήματος μουσικής, το 1905, ήταν η αρχή, για να αναπτυχθεί ένα μεγάλο φυτώριο μουσικών. Εκπαιδεύτηκαν περισσότεροι από 3.500 μουσικοί πνευστών οργάνων, οι οποίοι στελέχωσαν πολλές φιλαρμονικές.
Η μπάντα του "Παπαφείου" υποδέχθηκε τον ελληνικό στρατό στις 26 Οκτωβρίου 1912, παίζοντας ελεύθερα και δημόσια τον εθνικό ύμνο.
Όταν το 1959 ιδρύθηκε η Συμφωνική Ορχήστρα Βορείου Ελλάδος από τον αείμνηστο Σόλωνα Μιχαηλίδη, οι μουσικοί του "Παπαφείου" ήταν αυτοί πού στελέχωσαν την ορχήστρα μέσα από δυσκολίες και αντιξοότητες. Η στελέχωση και η εξέλιξη της ορχήστρας το 1969 στην Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης οφείλεται και στους μουσικούς -κυρίως πνευστών- από το μουσικό φυτώριο του "Παπαφείου".
Θεσσαλονίκη 2006 ανήμερα του Αϊ-Γιάννη δεκάδες Παπαφιώτες εκκλησιάζονται στην εκκλησία του ιδρύματος. Τιμούν και θυμούνται τον ευεργέτη και τους δασκάλους τους. Επιτυχημένοι οικογενειάρχες και επαγγελματίες δικαιώνουν το όραμα του Ι. Παπάφη.
Φυσικά το έργο πού προσέφερε το "Παπάφειο" δεν έγινε από μόνο του. Η υψηλή εποπτεία-προστασία του εκάστοτε μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και οι δεκάδες ανώνυμοι δάσκαλοι έπραξαν το καθήκον τους στο ακέραιο.
Σήμερα οι περαστικοί θαυμάζουν το μεγαλοπρεπές κτίριο και ίσως μερικοί να μην το γνωρίζουν. Δεν μπορώ να προβλέψω το μέλλον του κτιρίου. Οι καιροί αλλάζουν και η ορφάνια έγινε διαφορετική. Μεταξύ των άλλων έγινε και "παιδιά των φαναριών" και "εμπόριο". Ας παραμείνει το ίδρυμα, εκτός από φάρος ανθρωπιάς, και μια ανοικτή αγκαλιά για όσα παιδιά θα το έχουν ανάγκη.
Ο ΚΥΡΙΟΣ Ιωάννης Παπάφης πέθανε στη Μάλτα ως Τούρκος υπήκοος. Το ελληνικό κράτος τού αρνήθηκε την ελληνική υπηκοότητα για λόγους τυπικούς. Ζει όμως στην καρδιά του κάθε Παπαφιώτη και αυτήν την υπηκοότητα δεν μπορεί να του τη στερήσει κανείς.
