Η διαμόρφωση νέας μορφής φεουδαρχίας στην Ευρώπη

Κυριαρχεί στην εποχή μας το παράλογο. Μια εποχή χωρίς ευνοϊκές κοινωνικές ανακατατάξεις, χωρίς προοπτικές για τη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου, χωρίς δυνατότητες αντιμετώπισης της πείνας και των ασθενειών, που οδηγούν στο θάνατο εκατοντάδες εκατομμυρίων Αφρικανών, χωρίς ο νέος να μπορεί να διεκδικήσει το δικαίωμα της εργασίας. Η ανεργία στα περισσότερα σημεία του πλανήτη διογκώνεται και οι συνέπειες που συνεπάγεται το φαινόμενο αυτό προκαλούν βαθύτατη ανησυχία.

Ταυτοχρόνως, όμως, υποχρεώνουν πολλούς παράγοντες από τον χώρο του συνδικαλισμού, των εργαζομένων και των εργοδοτών, να επιδιώκουν ορισμένες διαφοροποιήσεις, τις οποίες παρουσιάζουν ως λύσεις, ενώ τα αποτελέσματα θεωρείται βέβαιο ότι θα είναι αρνητικά.

Μια από τις "λύσεις" αυτές είναι η προτεινόμενη καθιέρωση της 35ωρης εργασίας την εβδομάδα. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και την Αμερική, υποστηρίζουν ότι με τη συμπίεση του χρόνου εργασίας θα απαιτηθεί και άλλο προσωπικό για να καλυφθεί ο χρόνος που θα προκύψει στην παραγωγή και τις υπηρεσίες. Από την πλευρά της εργοδοσίας εκφράζονται αντιρρήσεις, με το επιχείρημα ότι θα αυξηθεί το κόστος και ότι οι εργοδότες δεν θα είναι πλέον σε θέση να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό. Περιέργως, όμως, η αντίσταση των εργοδοτών δεν είναι έντονη, όπως συνέβαινε στο παρελθόν, για παρεμφερή θέματα. Τι συμβαίνει λοιπόν;

Οι στοχαστές διαβλέπουν ήδη τα πρώτα σύννεφα στον ορίζοντα. Άλλωστε τα γεγονότα τούς δικαιώνουν. Δεν πρόκειται να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας. Επιστρέφουμε στο παρελθόν, όπου ο εργαζόμενος πήγαινε νύχτα στη δουλειά του και έφευγε νύχτα. Σταδιακά, άρχισε να καταργείται το οκτάωρο. Σε πολλούς οργανισμούς, στους οποίους έχουν γίνει αρκετές απολύσεις και δυσμενείς μεταθέσεις, οι προϊστάμενοι, πιεζόμενοι από τους διευθυντές, οι οποίοι πιέζονται από τη διοίκηση, υποχρεώνουν το προσωπικό να εργάζεται πέραν του καθορισμένου χρόνου. Ποιος θα τολμήσει να υπενθυμίσει ότι ουσιαστικά καταργείται το οκτάωρο, όταν οι στρατιές των ανέργων περιφέρονται σε όλη την Ευρώπη; Έτσι, η εργασία γίνεται δουλειά, δηλαδή καταναγκασμός. Κανείς δεν δίνει σημασία στις συμβάσεις πρόσληψης. Από στέλεχος μπορεί να βρεθείς στη θέση του πωλητή.

Στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος πιέζεται περισσότερο από την οικονομική κρίση, τα πράγματα είναι χειρότερα. Η πωλήτρια καταστήματος γίνεται και καθαρίστρια, η διοικητική υπάλληλος επωμίζεται και το έργο της γραμματείας, ο τεχνικός αναγκάζεται να προσλάβει εργάτες χαμηλού κόστους και γενικότερα επικρατεί μια βεβαιότητα, που παγώνει την αγορά και βυθίζει στην απελπισία εργοδότες και εργαζομένους.

Είναι αλήθεια ότι ορισμένοι κλάδοι εργαζομένων υπερβαίνουν τα εσκεμμένα. Αναφέρεται για παράδειγμα το προσωπικό της κρατικής εταιρίας "Ελληνικά Πετρέλαια", που πραγματοποίησε απεργία, ζητώντας επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό της επιχείρησης, διασφάλιση των θέσεων εργασίας και κάλυψη των κενών οργανικών θέσεων. Να σημειωθεί ότι ο μέσος όρος της αμοιβής του προσωπικού της κρατικής αυτής εταιρίας είναι ο μεγαλύτερος από εκείνους όλων των άλλων εργαζομένων της χώρας. Και τα αιτήματα που θέτει, για να ικανοποιηθούν, πρέπει να πληρώσει για μια ακόμη φορά από το υστέρημά του ο ελληνικός λαός. Δεν είναι πρόκληση;

Διαφορετική είναι η θέση των οικοδόμων, γιατί εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με το δημόσιο τομέα, ο οποίος εκβιάζεται εύκολα, αλλά με τον ιδιωτικό. Τώρα θυμήθηκε η κυβέρνηση ότι πρέπει να ενισχυθεί ο τομέας των κατασκευών, ο οποίος είναι από τους πλέον παραγωγικούς και μεταξύ των μέτρων που λαμβάνει είναι η περικοπή των δικαιωμάτων των οικοδόμων. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συνδικάτου Οικοδόμων, καταρτίσθηκε Προεδρικό Διάταγμα, με το οποίο καταργούνται το οκτάωρο και άλλες κατακτήσεις του κλάδου. Ειδικότερα, επικυρώνεται οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την οποία ο εργαζόμενος μπορεί να υποχρεωθεί να απασχοληθεί ακόμη και επί δωδεκάωρο σε τετραήμερη βάση, επί τέσσερις ολόκληρους μήνες, χωρίς να προαπαιτείται η σύμφωνη γνώμη του οικείου σωματείου, ή του ιδίου του οικοδόμου.

Και ενώ συμβαίνουν αυτά στην αγορά εργασίας, που υποτίθεται πως είναι συνέπειες της κρίσης, σε άλλους τομείς της οικονομίας συμβαίνουν παράξενα πράγματα. Επιχειρήσεις κλείνουν, αλλά οι επιχειρηματίες βρίσκονται σε καλύτερη θέση από πριν. Εμφανίζονται στην Αθήνα άνθρωποι, άγνωστοι μέχρι πρότινος, που διαχειρίζονται τεράστια ποσά. Το χρηματιστήριο παρουσιάζει μια άνθηση, που είναι άγνωστο πού θα οδηγήσει. Το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό. Πανικόβλητες οι κυβερνήσεις χωρών της Ευρώπης προσπαθούν να λάβουν μέτρα, ενώ ψύχραιμοι οι θεοί του χρήματος μένουν στους θρόνους τους και ρυθμίζουν τις τύχες του κόσμου. Μήπως, μεσοπρόθεσμα, ο άνθρωπος πρόκειται να αντιμετωπίσει μια νέα μορφή φεουδαρχίας;