Το γαλλικό κλειδί

Νάτη και πάλι η Γαλλία στο διεθνές προσκήνιο. Όχι για τα μεγάλα διεθνή προβλήματα ή για το ρόλο της στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά για το γεγονός πως σε πείσμα των καιρών κατορθώνει να συνεχίζει μία εξεγερσιακή παράδοση κοινωνικής αντίστασης και διαμαρτυρίας.

Ασφαλώς κάθε κοινωνική έκρηξη δεν προαναγγέλλει και κοινωνικές μεταβολές. Έχουμε γίνει μάρτυρες αναταραχών (συντεχνιακών και τοπικιστικών), που είναι μάχες οπισθοφυλακών, επιθανάτιοι ρόγχοι του παλιού, κραυγή άλαλου υποκειμένου. Η σχολή πολιτικής που διαβλέπει σε κάθε κοινωνική διαμαρτυρία και μία δίκαιη διεκδίκηση είναι πια αντικείμενο μελέτης για ιστοριοδίφες. Τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες χώρες…

Στη Γαλλία όμως ενδημεί εδώ και αιώνες εκείνο το πνεύμα πολιτικής και κοινωνικής ανησυχίας, που σε καθοριστικές ιστορικές στιγμές φωτίζει με αποκαλυπτικό τρόπο και συχνά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τις πραγματικές αντιφάσεις των προηγμένων καπιταλιστικών κοινωνιών. Και όχι σπάνια λέει πρώτη "ca suiffit-φτάνει!", για να το επαναλάβει η υπόλοιπη ανθρωπότητα με άλλες φωνές, σε άλλους τόπους.

Ο γαλλικός Μάης του '68 δεν έβγαλε μόνο τη Γαλλία από την πολιτική της πλήξη αλλά και σε διεθνές επίπεδο ταρακούνησε την κοινωνική συνείδηση του υπναλέου μεταπολεμικού κόσμου. Τον περασμένο Νοέμβριο οι απηυδισμένοι γόνοι των μεταναστών ύψωσαν τη φωνή τους για το τι σημαίνει κοινωνικός αποκλεισμός λόγω καταγωγής. Όλοι θυμόμαστε τις προειδοποιήσεις Πρόντι για την υπόλοιπη Ευρώπη. (Στη χώρα μας ο βόας του νεοελληνικού νεοπλουτισμού χωνεύει πολύ αργά τέτοια δύσπεπτα μηνύματα).

Σήμερα η εξοργισμένη φοιτητική νεολαία φωνάζει πως δεν θέλει να συνυπογράψει τον κοινωνικό της αποκλεισμό λόγω ηλικίας. Μας λέει σταράτα πως δεν τη νοιάζουν τα δεκαδικά στις στατιστικές μείωσης της ανεργίας, εάν πρόκειται να της φερθούν με όρους Μεξικανού λαθρομετανάστη σε αμερικανική φάρμα. Διαλύει τα προσχήματα των απανταχού νεοφιλελεύθερων, αναδεικνύοντας το ποιοτικό στοιχείο της ανθρώπινης μεταχείρισης στην εργασία και στην παραγωγή.

Η σημασία των πανεπιστημιακών καταλήψεων δεν μπορεί να περιοριστεί σε ρηχές αναλύσεις ορισμένων δημοσιογράφων για το αν ο δημοκρατικής προϊστορίας Ντε Βιλπέν χάνει το τρένο της προεδρίας ή για το αν οι διαδηλώσεις θα ενισχύσουν το "σκληρό Νικολά", που πουλά σε τιμές ευκαιρίας "νόμο, τάξη και προστασία" σε όσους έτυχαν να γεννηθούν πριν από το 1980. Η Χρυσή Νεολαία του Ντε Γκολ πανηγύριζε τον εκλογικό του θρίαμβο λίγους μήνες μετά το Γαλλικό Μάη, αλλά η Ιστορία ανέδειξε νικητές "τα παιδιά των οδοφραγμάτων".

Η Ευρώπη έχει χρησιμοποιήσει πολλές φορές το γαλλικό κλειδί, για να ρυθμίσει την κουρασμένη μηχανή της. Σήμερα, που το ευρωπαϊκό όχημα δεν λέει να βγει από το συνεργείο, η Γαλλία μάς παραδίδει απλά μαθήματα μηχανικής…