Εφημερίδα "Μακεδονία"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ρεπορτάζ :: Ανεπτυγμένη είδηση-αφήγηση

( "αυθόρμητες" ομολογίες ) 

"Αυθόρμητες" ομολογίες

"Ο κατηγορούμενος ομολόγησε αυθορμήτως την ενοχή του…". Η πολυχρησιμοποιημένη αυτή φράση έχει χρησιμεύσει επανειλημμένως ως βάση για την καταδίκη χιλιάδων ανθρώπων από δικαστήρια σχεδόν όλων των κρατών του πλανήτη. Τις περισσότερες φορές, το εν πολλοίς ανεξήγητο φαινόμενο της "αυθόρμητης" ομολογίας αποδίδεται από τις εκάστοτε αρχές ασφαλείας στις τύψεις που νιώθει ο μεταμελημένος εγκληματίας για τις πράξεις του ή στη συνειδητοποίηση από μέρους του της αναπόφευκτης καταδίκης του. Και βέβαια, κάποιες φορές αυτό είναι αληθές. Στη συντριπτική πλειοψηφία όμως των περιπτώσεων "αυθόρμητης" ομολογίας, η παραδοχή της ενοχής οφείλεται στη σωματική, ψυχολογική ή άλλη πίεση την οποία δέχεται ο κατηγορούμενος από τους κάθε άλλο παρά "διακριτικούς" ανακριτές του.

Η απόσπαση ομολογίας είναι ο στόχος κάθε ανακριτή και το "όνειρο" κάθε δικαστή, καθώς εάν εξασφαλιστεί η "αυθόρμητη" παραδοχή της ενοχής, η υπόθεση απαλλάσσεται αυτομάτως από το βάρος της αποδεικτικής διαδικασίας και καθίσταται πλέον μια κατά βάση απλή περίπτωση επιμέτρησης της ποινής. Έτσι, με το πέρας της ακροαματικής διαδικασίας, όλοι οι παράγοντες της δίκης είναι μάλλον ικανοποιημένοι: ο δικαστής διότι απέδωσε δικαιοσύνη, η κατηγορούσα αρχή επειδή ολοκλήρωσε με επιτυχία το έργο της, ο κατηγορούμενος γιατί "ξαλάφρωσε" από το βάρος της πράξης του και το κοινωνικό σύνολο, διότι ο παραβάτης του νόμου τιμωρήθηκε πέρα από κάθε αμφιβολία, δίκαια και γρήγορα. Όλα αυτά όμως παραείναι ωραία για να είναι αληθινά.

Σύμφωνα με τη Δανέζα νευρολόγο Ίγκε Γκενέφκε, που βραβεύτηκε την περασμένη εβδομάδα από το περιοδικό "Ρίντερς Ντάιτζεστ", ως Ευρωπαία της χρονιάς για το 1998, οι ανακριτικές αρχές περισσοτέρων από το ένα τρίτο των κρατών μελών του ΟΗΕ χρησιμοποιούν ή αποδέχονται τη χρήση βασανιστηρίων για την απόσπαση ομολογίας. Από τους απλούς αστυνομικούς, που μοιράζουν μερικές σφαλιάρες για να "λυθεί η γλώσσα" του κατηγορούμενου, μέχρι τη νομιμοποίηση της χρήσης μεθόδων "σωματικής πίεσης" από την ισραηλινή υπηρεσία ασφαλείας Σιν Μπετ, το σκεπτικό είναι το ίδιο. Η οικονομία της δίκης και η τιμωρία του κατηγορουμένου, που ούτως ή άλλως "κάτι θα έχει κάνει" για να βρίσκεται στην αίθουσα ανάκρισης.

Η νοοτροπία με την οποία οι φορείς αυτοί της κρατικής εξουσίας αντιμετωπίζουν τον πολίτη, ελάχιστα έχει αλλάξει από τα σκοτεινά χρόνια της ιεράς εξέτασης, τότε που κάποιοι "ομολογούσαν" ότι ήταν μάγοι, κάποιοι άλλοι αιρετικοί, συνωμότες ή απλά προσωποποίηση του ίδιου του διαβόλου και στη συνέχεια "εξαγνίζονταν" στην πυρά. Οι ίδιες οι λέξεις μάρτυρας και μαρτυρία προδίδουν άλλωστε την ετυμολογική προέλευσή τους. Οι σύγχρονες αρχές ασφαλείας δε βασανίζουν πλέον εν ονόματι "της αληθινής πίστης", αλλά για πιο γήινα αγαθά, όπως η προστασία της εθνικής ασφάλειας ή η καταστολή του εγκλήματος. Συνεχίζουν όμως να ασκούν την εξουσία που τους δίνει ο απλός πολίτης ο οποίος αυθορμήτως και αυτός βρίσκει πως οι "πιέσεις" είναι μάλλον χρήσιμες.