Εφημερίδα "Μακεδονία"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Τέχνες-Πολιτισμός :: Επιστολή αναγνώστου

( θεματα της γλωσσας μας ) 

ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΑΣ

Η διήγηση που διαβάσαμε την προηγούμενη Κυριακή από τον Ηρόδοτο είμαι βέβαιος ότι θα έφερε στο μυαλό σας την ανάλογη, πανέμορφη επίσης, διήγηση από την Παλαιά Διαθήκη: την ιστορία για τον πύργο της Βαβέλ. Πως εκεί στη μακρινή Βαβυλώνα, την πόλη όπου είχε πια περισσέψει η αμαρτία, πέρασε κάποτε από το μυαλό των ανθρώπων μια περίεργη, σχεδόν απίστευτη ιδέα: να χτίσουν έναν πανύψηλο πύργο, τόσο ψηλό, που η κορυφή του να φτάνει ως το Θεό. Αν το καλοσκεφτείς, με την πράξη τους αυτή οι άνθρωποι ήθελαν στην πραγματικότητα να αντιπαρατάξουν στη δύναμη του Θεού τη δική τους δύναμη - ποια αμαρτία μπορεί να είναι μεγαλύτερη απ' αυτήν; γι' αυτό και η οργή του Θεού έπεσε πάνω τους άγρια: ο Θεός έκανε αδύνατη τη συνέχιση του έργου τους μπερδεύοντας τη γλώσσα τους. Κάποια στιγμή δηλαδή έντρομοι και απορημένοι οι άνθρωποι διαπίστωσαν πως δεν μπορούσαν πια να συνεννοηθούν μεταξύ τους: ενώ ως τότε όλοι τους μιλούσαν μια, την ίδια γλώσσα, ξαφνικά ο καθένας μιλούσε τη δική του πια γλώσσα, ολότελα διαφορετική από τη γλώσσα που μιλούσε ο άλλος κι ο άλλος κι ο άλλος… - αλήθεια, πώς να έφτανε στο τέλος του το έργο τους, αφού ήταν πια αδύνατη η συνεννόηση μεταξύ τους; στη θέση της μιας γλώσσας υπήρχαν τώρα πολλές, πάμπολλες γλώσσες. Έτσι ο πύργος έμεινε στη μέση, να μαρτυράει, μισοτελειωμένος, την αδυναμία των ανθρώπων μπροστά στου Θεού τη δύναμη.

Δυο ιστορίες - και οι δυο τους για τη γλώσσα των ανθρώπων. Μια "ιερή" και μια "λαϊκή" - με έναν κοινό και οι δυο τους παρονομαστή, πως στην αρχή της ιστορίας των ανθρώπων υπήρχε στον κόσμο μια μόνο γλώσσα. Η μια μάλιστα αυτή γλώσσα μπορεί να ήταν και η μάνα όλων των κατοπινών γλωσσών. Έτσι άρχισε, όπως γίνεται φανερό, να δουλεύεται σιγά σιγά στο μυαλό των ανθρώπων η ιδέα για την καταγωγή των γλωσσών, κάτι που εντελώς φυσιολογικά μπορούσε πλέον κάποτε να τους οδηγήσει να σκεφτούν και για τις συγγένειες των γλωσσών μεταξύ τους: "γλώσσες αδερφές;" "ποιες ακριβώς και πόσες;", "γλώσσες άσχετες μεταξύ τους;" "τι ακριβώς θα πει αυτό;" κοκ.

Ότι και οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν σε μεγάλη τιμή τις γλώσσες των άλλων λαών είναι γνωστό πασίγνωστο: η λέξη βάρβαρος, πολύ προτού γίνει λέξη δηλωτική περιφρόνησης για τους άλλους λαούς, ήταν λέξη που δήλωνε την περιφρόνηση των αρχαίων Ελλήνων για τις γλώσσες των άλλων αυτών λαών. "Δεν είναι γλώσσες αυτές", ήταν σαν να έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, "αφού όλες τους δεν είναι στην πραγματικότητα παρά μια σειρά από ακαταλαβίστικα μπαρ μπαρ μπαρ"! Μπορεί όμως και οι αρχαίοι Έλληνες να πίστευαν κατά βάθος -όπως οι Αιγύπτιοι της ιστορίας του Ηροδότου- πως η δική τους γλώσσα ήταν ανώτερη απ' των αλλωνών γιατί οι ίδιοι ήταν στην πραγματικότητα αρχαιότεροι από κείνους.

Εμείς σήμερα ξέρουμε πως η ελληνική γλώσσα δεν υπήρξε ούτε η αρχαιότερη στον κόσμο ούτε μάνα άλλων γλωσσών. Όμως για όλ' αυτά την άλλη Κυριακή.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΥΠΟΥΡΛΗΣ