Αναμνήσεις από το έπος του 1940-1941

Αγαπητή "Μακεδονία",

Με την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, στέλνω την παρούσα μου επιστολή να δημοσιευθεί εάν κριθεί κατάλληλη. Με την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου ξαναζωντανεύουν οι μνήμες από "το έπος του '40", στο οποίο είχα συμμετοχή από την πρώτη ημέρα της κηρύξεως του πολέμου, ως έφεδρος ανθυπολοχαγός πεζικού. Τελευταίο δεκαήμερο 1941, κάπου στη Τρεμπεσίνα, ψηλό βουνό της Αλβανίας. Ο λόχος μας του ΙΙΙ Τάγματος του 3ου Συντάγματος Χαλκίδος. Και τώρα στο 16ο Βέροιας. Πήρε εντολή με αποστολή "αναγνωριστική επίθεση" σε έδαφος εχθρικό, πολύ μπροστά από την πρώτη γραμμή μας.

Στις τρεις το πρωί ξεκινήσαμε με πυκνή ομίχλη και υγρασία, περιπατώντας αθόρυβα, χωρίς ομιλίες. Σταθήκαμε έπειτα από πορεία τριών ωρών. Ο διοικητής του λόχου κράτησε εκεί τις τρεις διμοιρίες και για τη δική μου, μου έδειξε προς τα πάνω. Δε φαινόταν τίποτα. Ανεβήκαμε και σε 250 μ. σταματήσαμε. Έγινε οργάνωση ατομικών θέσεων και περιμέναμε. Στις 10 το πρωί με τη διάλυση της ομίχλης ακούστηκαν απόμακρες ομιλίες, πάνω και αριστερά μας.

Δυνάμωσαν, ήταν Ιταλοί. Σύμφωνα με εντολή μου, τους αφήσαμε να πλησιάσουν και αρχίσαμε να τους βάλουμε. Σήκωσαν τα χέρια, παραδόθηκαν. Οχτώ αιχμάλωτοι, ένας τραυματίας. Τους αφοπλίσαμε, όλοι είχαν στις τσέπες τους επιθετικές χειροβομβίδες και σ' έναν άδειασα ο ίδιος τις γεμάτες τσέπες της χλαίνης του. (Τις χειροβομβίδες που εγκατέλειπαν σε κιβώτια στις υποχωρήσεις τους, οι στρατιώτες μας, τις αφόπλιζαν βγάζοντας τον πυροκροτητή, και αφαιρώντας το εκρηκτικό γέμισμα και τις έκαναν ταμπακέρες για τσιγάρα τους). Ο Ιταλός, που άδειασα τις τσέπες του, μου έδειξε τον τραυματία στο κεφάλι. Και με φωνή θλιμμένη είπε στη γλώσσα του: είμαστε τρία αδέρφια. Ο ένας σκοτώθηκε στην Αβησσυνία -Αιθιοπία. Στον πόλεμο του Μουσολίνι για την κατάκτησή της 1933-1936- τους είχε ρίξει και δηλητηριώδη αέρια, αυτός τραυματίας κι εγώ αιχμάλωτος, προώθησα τους Ιταλούς στη διοίκηση του λόχου.

Τον τραυματία σκεπάσαμε με μια κουβέρτα και έπεσε σε λήθαργο. Στις τρεις το πρωί συνήλθε ακούγοντας τις ομιλίες μας, νόμισε Αλβανούς και φώναξε δυνατά "Albanese voglio vedere Italiano", Αλβανοί θέλω να ιδώ Ιταλούς. Η φωνή του διέσχιζε την ησυχία της νύχτας με κίνδυνο για την ασφάλειά μας.

Του δώσαμε μια φέτα πορτοκάλι, πρώτη και μοναδική φορά που το γευτήκαμε 1 στους 4 "στη χώρα που ανθεί φαιδρά πορτοκαλέα"… Του δώσαμε μαύρη σταφίδα, την αρνήθηκε φωνάζοντας "arancia" του ξαναδώσαμε, γιατί τον δρόσιζε. Θυμήθηκε τη γυναίκα του, καλώντας την με χαμηλή γοερή φωνή "Vassilia poveretta", Β. δυστυχισμένη. Και το παιδί του λέγοντας "ragazzo" αγόρι μου. Ξανά σε λήθαργο. Την άλλη μέρα μας επεσήμαναν οι Ιταλοί από την απέναντι περιοχή του υψώματος 731 και έβαλλαν στα νώτα μας, μόλις ακούγονταν οι σφαίρες.

Το μεσημέρι μας αντικατέστησε άλλος λόχος, του παρέδωσα τον τραυματία.

Όταν με τη διμοιρία μου πήγαμε στο λόχο, έμαθα τα εξής: στρατιώτης από χωριό της Ευβοίας είχε οριστεί σκοπός στο τμήμα του λοχαγού. Όταν διαλύθηκε η ομίχλη στη χαράδρα μπροστά που επιτηρούσε, πήγε στο λοχαγό και ανέφερε "τηράου - κοιτάζω- στρατιώτες, τηράου καζάνια, πότε πρόφτασαν και θα μας κάνουν φαΐ, τηράου (Ι)ταλοί! Όι μανούλα μ' θα με πιάκουν". Κι έτρεξε να τα αναφέρει.

Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι είχαμε διεισδύσει στα μετόπισθεν του εχθρού.

Τα ανώτερα κλιμάκια αξιοποίησαν τα αποτελέσματα της αποστολής του λόχου μας σε συνδυασμό με τις πληροφορίες από τους αιχμαλώτους. Και στις 9 Μαρτίου αντιμετωπίσαμε την εαρινή επίθεση 9-15 Μαρτίου 1941 στο ύψωμα 731 -είμαστε αριστερά- με επικεφαλής τον ίδιο το Μουσολίνι στο παρατηρητήριο.

Παρά τις συνεχείς επιθέσεις με νέα τμήματα σε ανθρώπινο υλικό, παρά τις απώλειες που είχαν παρά την τεράστια συμβολή πυροβολικού και αεροπορίας τους, δεν κατάφεραν να κάμψουν την ελληνική αντίσταση. Σε αντίθετη περίπτωση θα κατέρρεε ολόκληρος ο κεντρικός τομέας και θα συμπαρέσυρε τον αριστερό παραλιακά Αργυρόκαστρο και τον δεξιό Κορυτσάς.

Το καλοκαίρι του 1941 ο Μουσολίνι πετώντας με αεροπλάνο για Αίγυπτο μέσω Αλβανίας, έριξε πάνω από το 731 στεφάνι για τους νεκρούς Ιταλούς. Το 1990 ή 1991 ο υπουργός των Εξωτερικών της Ελλάδας Αντ. Σαμαράς σε επίσκεψη επίσημη στην Αλβανία, πέταξε πάνω από το 731 και έριξε στεφάνι δάφνης για τους υπερασπιστές τους! Αιωνία τους η μνήμη!

Με εκτίμηση

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΚΙΟΣ