Είναι μεγάλη για τη χώρα η σημασία του λιμανιού

Πολλοί είναι οι παράγοντες που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη της Θεσσαλονίκης. Μεταξύ αυτών βασικότεροι θεωρούνται το πανεπιστήμιο, η Διεθνής Έκθεση και το λιμάνι. Τρεις πανίσχυροι παράγοντες, που διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στη ζωή όλης της Βόρειας Ελλάδας. Την πολιτιστική, την οικονομική και την κοινωνική. Το πανεπιστήμιο αγωνίζεται και κρατεί επαξίως την πρώτη θέση μεταξύ των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας. Η Διεθνής Έκθεση ακτινοβολεί και προκαλεί τη βουλιμία της Αθήνας. Το λιμάνι αναπτύσσεται, γεγονός που το καθιστά επίκεντρο διαπάλης πολλών συμφερόντων. Το πανεπιστήμιο δεν κλονίζεται. Η Διεθνής Έκθεση και το λιμάνι, όμως, παρά το γεγονός ότι είναι κερδοφόροι οργανισμοί, μπήκαν στο στόχαστρο εκείνων που, κατά τρόπο περίεργο, ασχολούνται με τις ιδιωτικοποιήσεις. Συγκεκριμένα, ενώ αφήνουν την Ολυμπιακή, τον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών και τον οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδος να καταβροχθίζουν τα δισεκατομμύρια του ελληνικού λαού, ενώ δεν είναι σε θέση να ιδιωτικοποιήσουν την Ιονική Τράπεζα και τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών, βρήκαν πιο εύκολες, κατά τη γνώμη τους, λύσεις. Επιδιώκουν, δηλαδή, να μεταβάλουν το καθεστώς λειτουργίας της Διεθνούς Έκθεσης και του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης. Ποιοι είναι εκείνοι που θα αγοράσουν μετοχές των δύο οργανισμών και κυρίως του δεύτερου, όταν είναι γνωστό ότι για το χώρο αυτό ενδιαφέρονται και ξένοι;

Η ιστορία του λιμανιού είναι μεγάλη. Επί τουρκοκρατίας η φορτοεκφόρτωση των εμπορευμάτων γινόταν με φορτηγίδες. Τα πλοία αγκυροβολούσαν μπροστά σε μια μικρή προκυμαία, υπήρχαν δε και τρεις αποβάθρες, για την φόρτωση και εκφόρτωση των φορτηγίδων με τα εμπορεύματα. Το 1982 ανατέθηκε σε γαλλική εταιρία η κατασκευή πολλών έργων, τα οποία είχαν εκτελεστεί μέχρι το 1903. Από τα εισπραττόμενα δικαιώματα, το 20% διετίθετο για τη συντήρηση των έργων, το 3% διετίθετο στο δήμο και το υπόλοιπο διενέμετο μεταξύ της εταιρίας και του λιμενικού ταμείου.

Η εταιρία λιμένος κατασκεύασε και μεγάλα υπόστεγα για την προστασία των εμπορευμάτων. Τα υπόστεγα αυτά χρησιμοποιήθηκαν μέχρις ότου κατασκευάστηκαν αποθήκες από το τελωνείο. Επίσης, έγινε διαπλάτυνση της προκυμαίας, κατά οκτώ μέτρα, από το τελωνείο μέχρι το Λευκό Πύργο, με αποτέλεσμα να διευκολυνθεί η κίνηση των κάρων και αμαξών και να τοποθετηθούν λίγο αργότερα οι σιδηροτροχιές για τους τροχιοδρόμους. Πρόκειται για τη σημερινή λεωφόρο Νίκης.

Μετά την ανακήρυξη του τουρκικού Συντάγματος, οι λιμενεργάτες, αν και έπαιρναν το ανώτατο ημερομίσθιο από όλους τους άλλους εργάτες της Θεσσαλονίκης, κήρυξαν απεργία που διήρκεσε ένα χρόνο, γιατί οι διαπραγματεύσεις με την εργοδοσία δεν κατέληγαν σε θετικό αποτέλεσμα. Τότε, οι ατμοπλοϊκές εταιρίες αποφάσισαν να μετακαλέσουν εργάτες από το εξωτερικό. Προ της απειλής αυτής οι λιμενεργάτες αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στις εργασίες τους. Οι περισσότεροι ήταν Τούρκοι και Εβραίοι.

Λίγο πριν από την κήρυξη του ελληνοτουρκικού πολέμου, οι Νεότουρκοι είχαν εκπονήσει σχέδιο για τη δημιουργία ατμοπλοϊκής γραμμής, με μεγάλα σκάφη, που θα εξυπηρετούσαν τους λιμένες Θεσσαλονίκης, Ευξείνου Πόντου, Αδριατικής, Συρίας και Αιγύπτου. Αλλά λόγω των γεγονότων που ακολούθησαν δεν κατέστη εφικτή η εφαρμογή του σχεδίου αυτού. Επίσης, δεν υλοποιήθηκε το σχέδιο μιας γερμανικής εταιρίας, για την ακτοπλοΐα του Θερμαϊκού κόλπου. Πέντε ατμόπλοια των δέκα τόνων θα εξυπηρετούσαν τη γραμμή Τελωνείου - Ντεπό, ενώ δύο άλλα, των 100 τόνων, θα εκτελούσαν δρομολόγια στη γραμμή Θεσσαλονίκης - Κατερίνης - Κασσάνδρας. Κατά τους βαλκανικούς πολέμους, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Μέχρι το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο η πορεία του υπήρξε ανοδική. Μετά τον πόλεμο, το λιμενικό ταμείο αποκατέστησε τις ζημιές, που ήταν μεγάλες και είχαν προκληθεί από τους βομβαρδισμούς των συμμάχων και από τα αποχωρούντα γερμανικά στρατεύματα.

Το λιμενικό ταμείο μετονομάστηκε αργότερα σε Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης, ο οποίος μέχρι και σήμερα δημιουργεί συνεχώς έργα και ενισχύει το λιμάνι με σύγχρονο μηχανικό εξοπλισμό. Να σημειωθεί ότι η νέα παραλιακή λεωφόρος, από το Λευκό Πύργο μέχρι το Ποσειδώνιο, είναι έργο του Οργανισμού Λιμένος. Πριν από μερικές δεκαετίες η θάλασσα έφθανε ως την περιοχή όπου βρίσκονται τώρα ο ναός των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, η οπίσθια πλευρά του πολιτιστικού κέντρου της Εθνικής Τράπεζας και ο αύλειος χώρος του βιομηχανικού συγκροτήματος Αλλατίνη.

Εκπρόσωποι του πολιτικού και επιχειρηματικού κόσμου συμμετείχαν και συμμετέχουν στη διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος. Όλοι αναγνωρίζουν ότι επιβάλλεται η ανασυγκρότησή του. Απαιτούνται νέα έργα, νέα μηχανήματα, νέος τρόπος διοίκησης, αύξηση της παραγωγικότητας του προσωπικού, συνέπεια έναντι των ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Οι χειρισμοί όμως πρέπει να είναι σωστοί και να γίνονται με γνώμονα το εθνικό συμφέρον.

Β.