Πώς άλλαξαν τόσο γρήγορα αθλητισμός και τραγούδι

Περάσαμε χρόνια ολόκληρα ο ένας απέναντι στον άλλο. Από το απόγευμα ως τις πρώτες πρωινές ώρες. Σε είχαμε όλοι για υπόδειγμα, στην εφημερίδα. Όπως σε έχουμε και τώρα. Οι μαθητές σου είναι σήμερα από τους καλύτερους αθλητικογράφους και εκδηλώνουν τον σεβασμό τους στο πρόσωπό σου. Στα κείμενα των μαθητών σου ήταν ευδιάκριτη η ευπρέπεια. Το ίδιο και στη συμπεριφορά τους. Όλοι εκφράζαμε την ίδια απορία: "πού τα βρίσκει ο Σταύρος τόσο καλά παιδιά". Στο τμήμα σου επικρατούσε η γαλήνη και στους αθλητικούς κύκλους είχε τη γενική εκτίμηση.

Πολλές φορές ήρθες στο γραφείο, για να ζητήσεις τη ρύθμιση ορισμένων θεμάτων. Ήταν μια ευκαιρία για να συζητήσουμε και τα δικά μας. Αναδρομή στο παρελθόν. Τετρακοσάρης ο ένας, κατοστάρης ο άλλος. Πώς τρέχαμε, αλήθεια, πάνω στην καρβουνόσκονη, στο γήπεδο της ΧΑΝΘ, με τα "σπάιτς", τα παπούτσια που είχαν καρφιά από κάτω; Τι συνθήκες! Πού να βρεις γυμναστήρια, πού να βρεις ρουχισμό, πού να βρεις προπονητές; Ένας έφορος έκανε κουμάντο σε κάθε σύλλογο. Μερικοί από τους μεγάλους προπονούσαν τους μικρούς. Η αμοιβή μας ήταν τα "φοράκια", τα μικρά εισιτήρια που μας επέτρεπαν την είσοδο στα γήπεδα, για να παρακολουθήσουμε την Κυριακή, δωρεάν, ένα ποδοσφαιρικό αγώνα. Στο γήπεδο του "Ηρακλή", τα πράγματα ήταν κάπως καλύτερα, γιατί ο στίβος ήταν στρωμένος με χώμα κι όχι με καρβουνόσκονη. Οι αθλητές είχαν "κότσια" τότε. Ούτε μασάζ, ούτε διαθερμίες, ούτε ειδική ιατρική περίθαλψη. Έφευγες κουτσαίνοντας από το γήπεδο και το άλλο απόγευμα αισθανόσουν την ανάγκη να αρχίσεις πάλι προπόνηση. Και οι σύλλογοι; Πόσοι σύλλογοι δεν υπήρχαν στη Θεσσαλονίκη! "Ηρακλής", "Άρης", "Αετός", "Μακεδονικός", "ΒΑΟ", "Ανατόλια". Και οι αθλητές; Ζαφείρης Νάσουτζικ, Ματθαίου, Λατινόπουλος, Ν. Νικολαΐδης, Λαζάρου, Βόικος, Πιπερίδης, Μιχαήλ, Καντάκης, Κανελλίδης, Κοβαλένκο, Παπαχαρίσης, Ηγουμενίδης, Λασκαρίδης, Τσιλόπουλος, Πεκλάρης, ο Καμπαδέλης από τους "Φιλίππους" Καβάλας, ο Κοσμάς από τον "Εθνικό" Αλεξανδρούπολης και πολλοί άλλοι ταλαντούχοι αθλητές, που αν είχαν τα σημερινά μέσα διατροφής, εκγύμνασης και αγώνων, θα κατακτούσαν το παγκόσμιο αθλητικό στερέωμα. Θα ήθελα σήμερα να τους βρω, για να διαπιστώσω σε ποια κατάσταση βρίσκονται. Και ξέρεις γιατί; Γιατί πληροφορήθηκα από τις εφημερίδες πως μία από τις αξιόλογες αθλήτριές μας, στους δρόμους ταχύτητας, παρήγγειλε μια "Μερσεντές" πολυτελείας, κι επειδή τα χρήματα που διέθετε για την αγορά της δεν έφταναν, τα πρόσφερε ένας συναθλητής της, επίσης "σπρίντερ".

Μιλάμε για πολλά εκατομμύρια. Για "Μερσεντές" πολυτελείας. Για πρακτορεία Προ-Πο. Για αξιώματα στις ένοπλες δυνάμεις. Για ειδικά πριμ. Για διαφημίσεις. Για ενισχύσεις από σπόνσορες. Κι αν δεν μας ικανοποιηθεί κάποιο αίτημα, δρόμο όλοι μαζί για το γραφείο του υφυπουργού Πολιτισμού. Στο σημείο αυτό, ας μην προβάλλουν ως δικαιολογία την περίπτωση των ποδοσφαιριστών και των καλαθοσφαιριστών. Οι νέοι αυτοί κινούνται ως ιδιώτες, υπογράφουν κανονικά συμβόλαια και όταν έρθουν σε ρήξη με την ομάδα τους, λύεται η σχέση, όπως συμβαίνει σε κάθε ιδιωτική συναλλαγή. ..Ξέρεις γιατί μου ήλθαν όλες αυτές οι σκέψεις, αγαπημένε φίλε και συνάδελφε, Σταύρο; Όταν πέρασες μια περιπέτεια με την υγεία σου και έγινες καλά, με επισκέφθηκες στο γραφείο και μου πρόσφερες μια μικρή ποιητική συλλογή, με συγκινητική αφιέρωση. Καταλαμβάνει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου και στη βιβλιοθήκη μου. Σε μία από τις σελίδες του βιβλίου σου, διάβασα:

"Ας αφήσουμε αυτή τη συζήτηση ατέλειωτη,

Έχεις δίκιο. Και οι δύο μας ξέρουμε πολλά.

Κάποιο άλλο βράδυ, ήρθες χαρούμενος. "Αύριο μας περιμένει ο Σταύρος, για δείπνο. Μας θέλει με τις γυναίκες μας". Πήγαμε στον άλλο Σταύρο, στον Σταύρο Κουγιουμτζή, στον άλλο αγαπημένο φίλο, που όταν ήμασταν έφηβοι κάναμε όνειρα. Καθίσαμε κι αρχίσαμε να λέμε μια ιστορία σαράντα χρόνων. Από τότε που πήγαινε στο ωδείο, για να αποφοιτήσει τελικά με τρία διπλώματα. Και να πλημμυρίσει ευθύς αμέσως το μουσικό χώρο με σημαντικό αριθμό αριστουργημάτων, που τα τραγουδάμε με νοσταλγία. Θυμηθήκαμε πολλά εκείνη τη βραδιά. Εμείς εκείνη την εποχή, νεαροί συντάκτες, γράφαμε στίχους για τραγούδια και νούμερα για επιθεωρήσεις. Η ζωή ήταν δύσκολη, αλλά στα στήθη μας φτερούγιζαν οι προσδοκίες. Η Αιμιλία, η τρυφερή συντρόφισσα του Σταύρου, άρχισε να παρουσιάζει τα υπέροχα παρασκευάσματά της. Δεν είναι μόνο καλλιτέχνις. Ξέχασα να τη ρωτήσω αν κατάγεται από οικογένεια προσφύγων, όπως ο σύζυγός της. Η σκέψη μου ανηφόρισε στην Άνω Πόλη, όπου ο Σταύρος είχε τα πρώτα ακούσματα, που τον συνέδεσαν με τα παράλια της Μικράς Ασίας. Ύστερα, ήρθε η μεγάλη επιτυχία, που πλημμύρισε όλους μας με απέραντη χαρά. Εκείνη τη βραδιά, που συγκεντρωθήκαμε στο σπίτι του, κάποια στιγμή πήγα κοντά του. "Θέλω να μου αφηγηθείς πώς έγραψες το 'Μη μου θυμώνεις μάτια μου…'. Ο Σταύρος γέλασε. Πάντα γελά. Μ' εκείνο το καλοσυνάτο χαμόγελο που δείχνει άνθρωπο με μεγάλη καρδιά. Μου αφηγήθηκε πώς έγραψε το τραγούδι, που αγαπώ ιδιαίτερα. Κατόπιν ύψωσε το ποτήρι του με το κρασί. "Στην υγειά μας. ..". Πέρασε από τότε πολύς καιρός.

Τους δύο φίλους μου τους έφερνα συχνά στη σκέψη μου. Πότε κατά τη μετάδοση ενός αγώνα, που με έκανε να βγαίνω από τα ρούχα μου, και πότε ακούγοντας κάτι "τραγούδια" που σίγουρα οι "δημιουργοί τους" τα συνέθεσαν "σφυρίζοντας".

Εφέτος πέρασα τις ημέρες των εορτών στο σπίτι και σκέφθηκα να ακούσω λίγη μουσική. Αλλά όποιο κουμπί πατούσα στο ραδιόφωνο άκουγα τσιφτετέλι, όποιο κουμπί κι αν πατούσα στην τηλεόραση άκουγα επίσης τσιφτετέλι. Στην τηλεόραση η μουσική είχε ως συμπλήρωμα και το γύφτικο λίκνισμα. Αναρωτήθηκα αν βρισκόμουν στην Ελλάδα ή στην Κωνσταντινούπολη, στην Αίγυπτο, στο Αλγέρι ή στο Μαρόκο.

Πήρα στο τηλέφωνο ένα φίλο μου, παλιό ρεμπέτη, από τους καλύτερους, για να μου εξηγήσει το φαινόμενο. Μου είπε μερικές λέξεις, αλλά δεν γράφονται.

Β.