Εφημερίδα "Μακεδονία"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Άρθρα :: Χρονογράφημα

( πάντα αλλιώτικη :: 28/3/2006 16:52:05) 

ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ

Πάντα αλλιώτικη

Από τα παράθυρα των χώρων αναμονής του νοσοκομείου "Παπαγεωργίου" ατένιζα τον αστικό ιστό και την πολεοδομική επέκταση στη βόρεια πλευρά της Θεσσαλονίκης. Βρέθηκα την Τρίτη στη γενέθλια πόλη και συνόδευσα τη μάνα μου σε αυτό το καταπληκτικό δημόσιο νοσοκομείο για εξετάσεις. Ευχαριστώ μάλιστα το χειρουργό Νικόλαο Μελά για τη γραφειοκρατική διευκόλυνση. Αυτό το εντυπωσιακό νοσηλευτικό ίδρυμα τιμά τη λειτουργία του και όλο το προσωπικό επιδεικνύει έγνοια και ανθρώπινο ενδιαφέρον για τους πολίτες ή τους πολλούς ασθενείς, που μεταφέρονταν στους διαδρόμους από τους νοσηλευτές.

Εποπτεύοντας λοιπόν τις απέναντι λοφογραμμές, είδα με έκπληξη τους όγκους οπλισμένου σκυροδέματος, που αντιστοιχούσαν στις ανεγειρόμενες εκκλησίες των Μετεώρων και της Πολίχνης. Θυμήθηκα τα λόγια του καθ' ημάς γέροντά μου, ο οποίος πάντα παρομοίαζε τους τεράστιους ναούς και τις ηχητικές εγκαταστάσεις τους με προτεσταντικές αποκλίσεις της ορθοδοξίας. Η ταπεινή τρεμάμενη φωνή του ψάλτη, το ισχνό κεράκι στο μανουάλι σε κάποιο ξωκλήσι: Αυτά είναι τα διακριτικά της δικιάς μας παράδοσης. Η Πολίχνη είχε μόνο μία μικρή ενοριακή εκκλησία, τον Άγιο Παντελεήμονα νομίζω, και η αρμόδια μητρόπολη αποφάσισε να ενισχύσει τη χωρική παρουσία της μέσω συμβολικής υπερβολής. Τα μνημειακά κτίρια και οι μικροφωνικές, που έχουν τη θέση των μεγάλων εκκλησιαστικών οργάνων με τους γιγαντιαίους σωλήνες-μπουριά, για να ακούγονται επιβλητικά και να στεγάζουν το δέος του δυτικού χριστεπώνυμου πλήθους, δεν μας ταιριάζουν.

Η ναοδομία αποτελεί ένα στοιχείο προτεσταντικής παρέκκλισης από την καθ' ημάς Ανατολή, αλλά ουδείς εκ του ιερατείου φαίνεται να το αντιλαμβάνεται και υιοθετούνται άστοχες επιλογές. Η εκκλησία ως ιδεολογικός μηχανισμός φέρει ευθύνη για την κακή ή άστοχη αξιοποίηση της (ορθόδοξης) παράδοσης, με επιπτώσεις σε πεδία έντασης της κοινωνίας. Τα τυπικά "εξαρτήματα" της λατρείας δεν είναι άσχετα προς την πνευματική ουσία της πίστης. Μία βασική αιτία αναμόρφωσης της Θεσσαλονίκης υπήρξε ο βενιζελικός εκσυγχρονισμός, η αστυφιλία, η άνοδος της μικρομεσαίας τάξης, οι ανάγκες στέγασης μετοίκων από την ευρύτερη περιφέρεια, που συγκεντρώθηκαν τότε αυθαίρετα στους εκεί συνοικισμούς. Τώρα ο εκκλησιαστικός μηχανισμός συμβάλλει κατά μία διάσταση στη "βαλκανοποίηση" της πόλης, που μου μοιάζει αγαπησιάρα και πάντα αλλιώτικη, αλλά μερικές φορές μου φανερώνεται αλλοιωμένη.

Κώστας Θεολόγου, πολιτειολόγος