Να ενισχυθεί το αίσθημα του "ανήκειν" των Θεσσαλονικέων και να υπάρξει αρμονία

Αγαπητή κυρία Ζόννε,

Ανταποκρίνομαι κι εγώ στο κάλεσμά σας και σας στέλνω μία επιστολή με τις δικές μου προτάσεις και ιδέες για μια καλύτερη Θεσσαλονίκη.

Η πόλη αυτή, που τόσο αγαπάμε, ακόμη και αν είμαστε πρώτης ή δεύτερης γενιάς Θεσσαλονικείς, είναι μία πόλη - μητέρα, μια μεγάλη αγκαλιά, που προσφέρει απεριόριστη αγάπη στα παιδιά της, μία ζωντανή οντότητα. Ποιος είναι, άραγε, ο ορισμός της ζωής; Μία πόλη, που για περισσότερα από 2.300 χρόνια δέχεται τα αποτυπώματα των ανθρώπων, που γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν σε αυτήν, δεν είναι, μήπως, ζωντανή; Όντας ένας από τους πολλούς συμπολίτες μας, που λαχταράει τα καλοκαιρινά Σαββατοκύριακα, όχι για να στριμωχτεί στην Χαλκιδική, αλλά για να περιδιαβεί τους έρημους δρόμους της Θεσσαλονίκης, μπορώ να σας διαβεβαιώσω πως η μαγεία αυτής της πολυθρύλητης πόλης ζει και βασιλεύει, η μυστηριακή ψυχή της φανερώνεται και είναι πιο πηχτή και αισθητή και από την υγρή ζέστη του Θερμαϊκού.

Η πόλη αυτή, λοιπόν, παρά την αποδεδειγμένη αντοχή της ανά τους αιώνες, κινδυνεύει. Κινδυνεύει από τα προβλήματα, που συσσώρευσε πάνω της ο 20ος αιώνας και ο αλλοτριωμένος άνθρωπός της μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο εποχής.

Κινδυνεύει από επιβουλές ξένων, αλλά και συνελλήνων. Η πόλη μας ζητάει από εμάς αυτό, που θα μας ζητούσε και η μάνα μας, αν είχε ανάγκη από την βοήθειά μας: Αγάπη και ενδιαφέρον. Ας της δείξουμε όλοι, όσο μπορεί ο καθένας, ότι της αναγνωρίζουμε και τη ευχαριστούμε για την αγάπη, με την οποία μας σκέπει τόσους αιώνες.

Περνάω, τώρα, στις προτάσεις, που διαμόρφωσα με την κοινή μου λογική και με την απεριόριστη αγάπη μου γι' αυτήν την πόλη.

* Πρώτα απ' όλα η Θεσσαλονίκη δεν έχει εξουσίες. Αποφάσεις για οτιδήποτε πιο "μεγαλεπήβολο" από την αποκομιδή των σκουπιδιών δεν παίρνονται από τον δήμο. Αυτή η κατάσταση είναι πέρα από απαράδεκτη, είναι υποτιμητική για την τοπική κοινωνία, για την αιρετή αυτοδιοίκηση, για τη νοημοσύνη μας. Πρέπει ο νέος δήμαρχος να απαιτήσει εξουσίες και πόρους για την ανάπτυξη της πόλης από την μαύρη τρύπα, που λέγεται Αθήνα. Κακά τα ψέματα, χωρίς αυτά τα δύο προαπαιτούμενα, οι καλώς εννοούμενες πρόοδος και ανάπτυξη δεν θα έρθουν εδώ ποτέ.

Ο δήμαρχός μας μπορεί και πρέπει να μάθει πώς να χρησιμοποιεί τη δύναμη των ΜΜΕ. Ακόμη και κάποιοι "κύριοι - τίποτα" κατόρθωσαν να οικοδομήσουν ισχυρά επικοινωνιακά προφίλ, τα οποία, αν και πουκάμισα αδειανά, πλανώνται σαν φαντάσματα πάνω από την χώρα. Έτσι όπως έχει καταντήσει αυτή η χώρα, η τέταρτη εξουσία είναι η ισχυρότερη. "Θα σε πάω στα κανάλια", λέμε όταν απειλούμαστε. ΄Οχι στην αστυνομία ή στα δικαστήρια. Ο δήμαρχός μας πρέπει να υψώσει το ανάστημά του και να υπερασπιστεί τα δικαιώματα της πόλης αυτής στην εξουσία και στους πόρους. Ας απαιτήσει να μην είναι ίσος ο δήμος Θεσσαλονίκης με τους περιφερειακούς δήμους. Δεν επιτρέπεται να δεσμεύεται ο δήμος Θεσσαλονίκης από τις επιλογές δημοτικών αρχών, που στην ουσία θα έπρεπε να είναι συμβούλια διαμερισμάτων του δήμου Θεσσαλονίκης και όχι αυτόνομες. Ας απαιτήσει να μένει στη Θεσσαλονίκη το 30% των φόρων των Θεσσαλονικέων. Ας διοχετεύσει τα προγράμματά του στα διεθνή ΜΜΕ και ας αναζητήσει τρόπους ανεύρεσης πόρων και εξουσίας μέσω των ευρωπαϊκών θεσμών και μέσω συνεργασίας με δήμους του εξωτερικού. Ας γίνει μία αλογόμυγα, που θα ενοχλεί το ηθελημένα υπνώττον αθηναϊκό άλογο, υπενθυμίζοντας σε όλους πως δεν επιτρέπεται να μένει κλειστό το "Παπαγεωργίου", ή άστεγο το ΣΑΕ.

* Η Θεσσαλονίκη πάσχει από δημόσιες σχέσεις. Στο εξωτερικό, ελάχιστοι ξέρουν τη Θεσσαλονίκη και εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν ότι είναι μία πόλη με 1.000.000 πληθυσμό. Αυτό δεν της αξίζει της πόλης μας. Πρέπει οπωσδήποτε να συσταθεί κάποιο γραφείο δημοσίων σχέσεων της πόλης, το οποίο σκοπό του θα έχει την προβολή της Θεσσαλονίκης διεθνώς, όπως εμείς ξέρουμε και θέλουμε. Η εμπειρία υπάρχει, αρκεί να φροντίσουμε να μάθουμε.

Χρειαζόμαστε ένα καινούργιο και ευπρεπές δημαρχείο, είτε στο παλιό τελωνείο, είτε στο κτίριο του Γ΄ Σώματος Στρατού, είτε στο "Παπάφειο". Χρειαζόμαστε σύμβολα για την πόλη μας. Το κεφάλι του Μεγάλου Αλεξάνδρου εγγεγραμμένο σε κύκλο είναι παντελώς άσχετο με την πόλη μας. Μπορεί η Θεσσαλονίκη να χτίστηκε για να αντικαταστήσει την περικυκλωμένη από έλη παλιά πρωτεύουσα του βασιλείου της Μακεδονίας, αλλά η ίδρυσή της πραγματοποιήθηκε 15-20 χρόνια μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Επειδή η πόλη αυτή γεννήθηκε αναπολώντας την μοναδική προσωπικότητα της προχριστιανικής Ελλάδας, που έγινε μύθος και λαϊκός θρύλος, επειδή αυτή η πόλη φέρει το όνομα της αδελφής του μεγάλου στρατηλάτη, γνώμη μου είναι πως το ιδανικό σύμβολο για την Θεσσαλονίκη είναι μια όμορφη λαϊκότροπη αναπαράσταση μιας γοργόνας να κολυμπά σε γαλήνιες θάλασσες, με κάποιο καράβι να πλέει στο φόντο. Αυτό το σύμβολο είναι, νομίζω, πολύ ισχυρό, είναι ιδεόγραμμα. Δεν συμβολίζει απλώς, αλλά σημαίνει Θεσσαλονίκη. Το δε καράβι στο φόντο θα είναι η απάντηση στο ερώτημα: "Ζει ο βασιλιάς Αλέξανδρος;" και θα συνιστά τη συνέχεια Αιγών, Πέλλας, Θεσσαλονίκης, καθώς και τη συνέχεια ανάμεσα στην αρχαιότητα και το σήμερα. Το σύμβολο θα πρέπει να μπορεί να τοποθετείται και σε σημαία, ενώ καλό θα ήταν να εξακολουθήσει να χρησιμοποιείται ως σφραγίδα του δήμου η συμπυκνωμένη επιγραφή "Θεσσαλονίκη" (η επιγραφή υπάρχει στα κέρματα των παρκόμετρων). Ακόμη θα πρέπει να απαιτηθεί η επισημοποίηση της σημαίας της Μακεδονίας (το αστέρι της Βεργίνας σε γαλάζιο φόντο) για λόγους ιστορικούς και πολιτικούς. Ας αξιοποιηθούν οι άξιοι γραφίστες και καλλιτέχνες της πόλης μας, ώστε η αισθητική των συμβόλων, των εντύπων και των τόπων διαδικτύου της Θεσσαλονίκης να είναι αναβαθμισμένη και σύγχρονη.

Συμφωνώ απολύτως με την συνεργάτιδα της "Μακεδονίας" κ. Χριστίνα Χαλεπλίδου και την αγανάκτησή της για την παντελή έλλειψη πρωτοβουλιών σε δημοτικό επίπεδο, που θα ενισχύσουν το αίσθημα του "ανήκειν" των Θεσσαλονικέων. Οι Νεοϋορκέζοι, που συνωθούνται κάθε Πρωτοχρονιά στην Τάιμς Σκουέρ, δεν το κάνουν επειδή δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο ως εναλλακτική λύση, αλλά επειδή με αυτόν τον τρόπο εκφράζουν την ταυτότητά τους, την αστική τους ιδιαιτερότητα. Χρειαζόμαστε εκδηλώσεις, που θα τονώνουν την αυτοπεποίθηση του Θεσσαλονικιού, εκδηλώσεις που θα αποτελούν έκφραση της χαράς μας και της περηφάνιας μας, που είμαστε Θεσσαλονικείς, εκδηλώσεις που θα διοργανώνονται από τον πιο επίσημο φορέα της πόλης, τον δήμο. Δεν είναι ανάγκη να μιμηθούμε τις κιτς φιέστες της Αθήνας, μιας πόλης με ιστορία 150 - 200 χρόνων. Δεν χρειαζόμαστε ούτε χριστουγεννιάτικα σιδερόδεντρα, ούτε συναυλίες - γαυγίσματα. Αν προετοιμάσουμε αυτές τις γιορτές εγκαίρως και όχι στο γόνατο, έχουμε ως πόλη και τον πολιτισμό και το απαραίτητο δυναμικό, για να παρουσιάσουμε στους εαυτούς μας και στον κόσμο κάτι που να αξίζει πραγματικά και να αντικατοπτρίζει τη Θεσσαλονίκη.

* Η Θεσσαλονίκη έχει έναν χαρακτήρα και μια προσωπικότητα. Είναι πόλη μοναδική και ξεχωριστή από κάθε άλλη πόλη. Ειδοποιός διαφορά δεν είναι μόνο η ιστορία της, αλλά και η αρχιτεκτονική και περιβαλλοντική της φυσιογνωμία. Και οι δύο έχουν πληγωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, οπότε χρειάζεται άμεση και αποφασιστική δράση.

Η Παλιά Παραλία πρέπει να παραμείνει ως έχει και να μην μετατραπεί σε νέα Νέα Παραλία. Ο Θερμαϊκός πρέπει να καθαριστεί οπωσδήποτε και όσο πιο γρήγορα γίνεται. Πριν από δύο χρόνια ο ΥΠΕΧΩΔΕ, κ. Κώστας Λαλιώτης, είχε πει πως μέσα στα επόμενα δύο χρόνια οι Θεσσαλονικείς θα μπορούμε να ξανακολυμπάμε στον Θερμαϊκό. Ας τον προσκαλέσει ο κύριος δήμαρχος για ένα ωραίο κρόουλ, όταν ζεστάνει ο καιρός. Το Σέιχ Σου θα πρέπει να αναδασωθεί και κάθε παράνομο κτίσμα να γκρεμιστεί. Το τέρμα του ΟΑΣΘ θα πρέπει να φύγει από την πλατεία Δικαστηρίων. Οι εγκαταστάσεις της ΔΕΘ θα πρέπει να απομακρυνθούν από το κέντρο της πόλης και να μεταφερθούν έξω από το πολεοδομικό συγκρότημα, όπου θα αναδιαρθρωθεί με βάση τα διεθνή πρότυπα. Το ίδιο πρέπει να ισχύσει και για τα διάφορα στρατόπεδα. Στη θέση τους πρέπει να δημιουργηθούν πάρκα, κάποια πολιτιστικά κέντρα και ίσως και κάποια επέκταση του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Θα πρέπει να μελετηθεί η επανοργάνωση της βιομηχανικής περιοχής, ώστε να μη θυμίζει καταρρέουσα Σοβιετική Ένωση. Θα πρέπει να μελετηθεί η αποδέσμευση των περιοχών μεταξύ της Καλαμαριάς και του Σέδες ώστε η πόλη να μπορεί να "αναπνεύσει" πολεοδομικά και να μην "ξεχειλίζει" πίσω από τον Χορτιάτη. Με όλα αυτά τα μέτρα, η πόλη θα γίνει πολύ πιο πράσινη και ο αέρας της πολύ πιο καθαρός. Το φυσικό της περιβάλλον θα είναι καμάρι της, τρανταχτή απόδειξη υγείας.

Όσον αφορά την αρχιτεκτονική της Θεσσαλονίκης, θα πρέπει ο δήμαρχος να δώσει αρμοδιότητες στους άξιους αρχιτέκτονες της πόλης μας. Οι ιστορικοί περίπατοι, που δημιουργήθηκαν από φορείς της Πολιτιστικής, είναι πολύ χρήσιμοι για την φυσιογνωμία και την αυτογνωσία της πόλης μας. Το μέτρο θα πρέπει να επεκταθεί. Κανένα παλιό κτίριο δεν θα γκρεμιστεί, όλα θα κριθούν διατηρητέα. Όσα κτίρια είναι σε άσχημη κατάσταση, θα πρέπει αναγκαστικά να επιδιορθωθούν. Χρήματα υπάρχουν, φτάνει να μην σπαταλούνται. Ας υπάρξει, επιτέλους, κάποιος έλεγχος. Ας κατακερματιστούν οι ελεγκτικές αρμοδιότητες σε πάνω από έναν φορέα ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος της διαφθοράς. Ας δοθούν κίνητρα σε νέα ζευγάρια να επιδιορθώσουν τα ίδια παλιά σπίτια και να μείνουν σε αυτά μετά. Η Άνω Πόλη είναι ένας καταπληκτικός συνοικισμός. Ας προστατευτεί σε απόλυτο βαθμό. Ακόμη μοναδικής σημασίας περιοχή είναι το τετράγωνο Αριστοτέλους, Εγνατία, Δωδεκανήσου, Σαλαμίνος, Kουντουριώτη, Νίκης. Εκεί είναι ζωντανή ακόμα η Θεσσαλονίκη του μεσοπολέμου, της μπελ επόκ, εκεί υπάρχουν πανέμορφα νεοκλασικά, είτε νεοελληνικά είτε κεντροευρωπαϊκά (χτισμένα με πολλή αγάπη από τους Θεσσαλονικείς Εβραίους) είτε αρ ντεκό (συνειδητοποιήσατε πόσο όμορφο είναι το κτίριο του Μόχλο;). Η Εγνατία είναι γεμάτη από αρχιτεκτονικά κοσμήματα. Οι παραδοσιακές αγορές Βλάλη, Καπάνι και Μοδιάνο, το Μπεζεστένι, η πλατεία Άθωνος είναι πανέμορφοι χώροι, που πρέπει να παραμείνουν ως έχουν και αρχιτεκτονικά και όσον αφορά την χρήση τους. Υπάρχουν και άλλοι κρυφοί θησαυροί. Στην περιοχή του διοικητηρίου υπάρχει η οδός Παστέρ, η οποία κανονικά θα έπρεπε να είναι μνημείο του ελληνικού αρ ντεκό. Ας συντηρηθούν σωστά όλα, ας προστατευτεί και η ιστορική τους χρήση και ας αποφευχθεί η μετατροπή τους σε Λαδάδικα (έχετε περπατήσει στην οδό Κατούνη άνωθεν της Τσιμισκή; ΄Αλλος κόσμος). Το Μαϊάμι βασίζει τη φήμη του σε 300 μέτρα δρόμου με σπίτια αρ ντεκό, οργανώνει δε και ανάλογες γιορτές.

Η ομορφιά μιας πόλης είναι συνάρτηση της όμορφης αρχιτεκτονικής, αλλά μπορεί να βρίσκεται και στην αρμονία. Η Στοκχόλμη, μία από τις πιο όμορφες πόλεις που έχω δει, δεν έχει σχεδόν κανένα όμορφο κτίριο. Απλώς υπάρχει αρμονία. Οι τετράγωνες πολυκατοικίες με κεραμιδένια στέγη έχουν φρεσκοβαμμένες προσόψεις, ίδιο ύψος, δεν ξεπετάγονται κάγκελα και κεραίες αριστερά και δεξιά, εν ολίγοις δεν τραυματίζουν το μάτι. Ας τεθούν αυστηρές προδιαγραφές για τις νέες πολυκατοικίες ώστε να μην γεμίσει η πόλη από ό,τι κατεβάζει το μυαλό του κάθε "αρχιτέκτονα", ας προτιμηθούν ρυθμοί, που συνάδουν με τη θεσσαλονικιώτικη παράδοση. Ας χτίζονται οι νέες πολυκατοικίες όπως και οι παλιές, δεν θέλει τίποτα πέρα από μεράκι. Υπάρχει μία τέτοια "νέο-παλιά" στην οδό Βενιζέλου, απέναντι από το εμπορικό κέντρο. Ας ξαναβαφούν οι παλιές πολυκατοικίες και ας καθαριστεί το τσιμέντο, με χρώματα απλά και σεμνά, όχι σαν κάτι που βλέπουμε… Ας αντικατασταθούν τα αντιαισθητικά κάγκελα των μπαλκονιών από γυάλινες ή τσιμεντένιες πλάκες. Ας προστατευτούν περισσότερο τα κεντρικά σημεία γύρω από την πλατεία Ναυαρίνου και τη Ροτόντα. Ας φύγουν οι κεραίες από τις ταράτσες και τα καλώδια από τους δρόμους. Χρήματα βρίσκονται και ο κόσμος θα φιλοτιμηθεί για τη δικιά του πολυκατοικία, τον δικό του δρόμο. Οι πολυκατοικίες μας δεν είναι χειρότερες από τις πολυκατοικίες της Ρώμης ή της Βαρκελώνης. Απλώς ο κόσμος χρειάζεται να καταλάβει πως δεν είναι ανάγκη να πηγαίνουν όλα κατά διαόλου σε αυτόν τον τόπο.

Ακόμη ας καλέσει ο δήμος κάποιον διάσημο αρχιτέκτονα να σχεδιάσει κάποιο κτίριο, το νέο κτίριο του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης π.χ. Το Μπιλμπάο τόσα χρόνια το ξέραμε ως μια μουντή βιομηχανική πόλη με πρόβλημα τρομοκρατίας. Μια πόλη χωρίς παράδοση, τώρα στολίζεται από το υπέροχο Μουσείο Γκουγκενχάιμ, ένα κτίριο που θα ταίριαζε περισσότερο στη Νέα Υόρκη ή στο Παρίσι. Η πιο έξυπνη κίνηση του Μπιλμπάο.

Τέλος ας δείχνουμε σεβασμό στην ιστορική μνήμη. Το "Κεντρικό" νοσοκομείο τώρα λέγεται "Γεννηματά". Αύριο τι; Η ονοματική ομογενοποίηση με την Αθήνα, σύμφωνα πάντα με τις επιταγές της Αθήνας, είναι απαράδεκτη. "Ιπποκράτειο" το Χιρς; Πλατεία Δημοκρατίας ή Πλατεία Βαρδάρη;

Με τιμή

ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΚΑΠΡΙΝΗΣ