Εξιλαστήρια θύματα των μεγάλων πολέμων

Εκείνο που συνέβη πριν από αρκετά χρόνια στην Κορέα και το Βιετνάμ, επαναλήφθηκε αργότερα στο Αφγανιστάν. Όπως αναφέρεται σε εκτενές κείμενο συνεργάτριας της "Μακεδονίας" σε τηλεγράφημα του πρακτορείου "Ρόιτερ" από τη Μόσχα, υπογραμμίζεται ότι οι βετεράνοι του πολέμου του Αφγανιστάν βρίσκονται στο περιθώριο της ρωσικής κοινωνικής ζωής.

-Το καλύτερο δώρο για την κυβέρνηση, με την ευκαιρία της 10ης επετείου της αποχώρησης από το Αφγανιστάν, θα ήταν αν εξαφανιζόμασταν όλοι εμείς, δηλώνει ένας βετεράνος πολεμιστής, που τελεί υπό την επήρεια της βότκας. Ίσως η "γκλάσνοστ" να ήταν καλή, αλλά όταν γυρίσαμε πίσω, ο κόσμος μας συμπεριφέρθηκε ως εγκληματίες σαν να είχαμε ξεκινήσει εμείς τον πόλεμο. Στις διαμαρτυρίες μας, δεχόμαστε την απάντηση: "Δε σας στείλαμε εμείς εκεί".

Από την άλλη πλευρά ένας βουλευτής της Δούμα υποστηρίζει ότι η αποχώρηση των Σοβιετικών από το Αφγανιστάν "ήταν η μοναδική σωστή απόφαση που έλαβε ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ". Πάντως, οι βετεράνοι του Αφγανιστάν ανέρχονται σήμερα σε 800. 000 και οι περισσότεροι ζουν στο περιθώριο. Περιφέρονται άνεργοι, απογοητευμένοι και πικραμένοι, ενώ ορισμένοι από αυτούς έχουν εμπλακεί στα πλοκάμια των συνδικάτων του εγκλήματος.

Ανάλογη κατάσταση έχει διαμορφωθεί και στην Αμερική. Στον πόλεμο της Κορέας, οι απώλειες των αμερικανικών στρατευμάτων ήταν μεγάλες. Στρατιώτες, ευρισκόμενοι στη μετεφηβική ηλικία, έμειναν "κουλουριασμένοι" στα χαρακώματα και πολλοί ήταν εκείνοι που έντρομοι καλούσαν σε βοήθεια της μητέρες τους. Δεν είναι υπερβολική αυτή η λεπτομέρεια. Είναι διασταυρωμένη και έχει γραφεί, πολλοί δε είναι εκείνοι που τη δικαιολόγησαν. Δεν μπορείς να στέλνεις στη φωτιά του πολέμου παιδιά με στοιχειώδη εκγύμναση.

Η διαφορά άλλωστε, αποδείχθηκε από τη συμπεριφορά του ελληνικού τάγματος, που συμμετείχε στη διεθνή στρατιωτική δύναμη. Ήταν ένα εμπειροπόλεμο τάγμα, με επικεφαλής τον τότε συνταγματάρχη και μετέπειτα στρατηγό Γεννηματά. Υπήρχε ένα ύψωμα, από όπου οι Βορειοκορεάτες θέριζαν κυριολεκτικά τα στρατεύματα των Αμερικανών και των συμμάχων τους. Ακολούθησε σύσκεψη, στην οποία συμμετείχε και ο Γεννηματάς. Όλοι ανέπτυξαν τις απόψεις τους. Οι περισσότεροι ήταν ξένοι στρατηγοί. Όταν ο Αμερικανός στρατηγός τριών αστέρων έδωσε το λόγο στον συνταγματάρχη Γεννηματά, η φωνή του υπέκρυπτε και μια δόση ειρωνείας. Ο Έλληνας ανώτερος αξιωματικός αντέκρουσε πρώτα τις απόψεις των ξένων στρατηγών, για την κατάληψη του υψώματος, επεξηγώντας πώς θα αντιδρούσε ο εχθρός. Ο Αμερικανός στρατηγός τον ρώτησε τότε, λίγο εκνευρισμένος, τι είχε να προτείνει ο ίδιος.

-Αφήστε με να κινηθώ με το ελληνικό τάγμα, απάντησε και μέχρι το πρωί θα έχουμε εξουδετερώσει τον αντίπαλο.

Κατόπιν ανέπτυξε το σχέδιό του και εξήγησε τι ζητούσε από τις άλλες δυνάμεις, για αντιπερισπασμό. Το σχέδιο εφαρμόστηκε τα ξημερώματα και πριν από το μεσημέρι το ύψωμα είχε καταληφθεί. Είναι αυτή η παράξενη "τρέλα" και ευστροφία του Έλληνα αξιωματικού και στρατιώτη, που όταν ριχτεί στη φωτιά του πολέμου δίνει την εντύπωση πως κινείται μόνο με το ένστικτο του και με ικανότητα αντιμετώπισης της μάχης με μια τεχνική που φωλιάζει στο κύτταρό του.

Ας επιστρέψουμε όμως στο παρελθόν. Το πάθημα της Κορέας έγινε μάθημα για τους Αμερικανούς. Και στον πόλεμο του Βιετνάμ έστειλαν τους περίφημους "Ράμπο", τους ικανότατους πεζοναύτες, νεαρά άτομα που είχαν εκπαιδευθεί να κινούνται σαν πολεμικές μηχανές. Αλλά και στην περίπτωση αυτή, οι ικανότατοι αυτοί άνδρες, που πολλές φορές εφάρμοσαν και ανορθόδοξες και επικίνδυνες για τους ίδιους μεθόδους, δεν επέτυχαν του σκοπού τους. Οι ξυπόλητοι Βιετκόγκ και οι Βορειοβιετναμέζοι υποχρέωσαν τα αμερικανικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν τη Σαϊγκόν και να αφήσουν στο έλεος του εχθρού όλον τον πληθυσμό του Νοτίου Βιετνάμ.

Και οι πεζοναύτες; Οι περισσότεροι από αυτούς δε βρήκαν δικαίωση. Ακρωτηριασμένοι, με κλονισμένη υγεία, πλημμυρισμένοι από απογοήτευση, χωρίς εργασία, βρέθηκαν κατηγορούμενοι ενώπιον ενός μεγάλου ποσοστού του αμερικανικού λαού. Κατηγορήθηκαν ως δράστες απάνθρωπων εγκλημάτων, ως άνθρωποι χωρίς συναισθήματα, ως άτομα που εισήλθαν στο χώρο των ναρκωτικών. Έκπληκτοι οι νέοι αυτοί, διερώτονταν γιατί τους κατηγορούσαν για ένα πόλεμο, που δεν τον προκάλεσαν αυτοί. Οι πολιτικοί τον προγραμμάτισαν και οι ανώτατοι αξιωματικοί τον πραγματοποίησαν. Αυτοί μεταφέρθηκαν σε ζούγκλες και άγνωστες περιοχές, όπου έχασαν την ψυχή τους. Γιατί αυτή η κατακραυγή σε βάρος τους;

Το ίδιο συμβαίνει τώρα και με τους βετεράνους του Αφγανιστάν. Μήπως και οι δύο περιπτώσεις πρέπει να αποδοθούν στην αναλγησία των πολιτικών; Το φαινόμενο αυτό έχει παρατηρηθεί και άλλες φορές. Όταν οι εξελίξεις είναι θετικές, οι πολιτικοί βγαίνουν στο μπαλκόνι. Σε αντίθετη περίπτωση εξαφανίζονται και αυτοί που έχυσαν το αίμα τους και έχασαν την ψυχή τους και τα εξιλαστήρια θύματα.