Εργο του Βασίλι Καντίνσκι, εκ των επικεφαλής της ομάδας Blaue Reiter (Μπλε Καβαλάρης), που εμπλούτισε τον αρχικό πυρήνα της "Bruecke".

Την ομάδα Bruecke (γέφυρα), που "γέννησε" το καλλιτεχνικό ρεύμα, μας συστήνει το Βερολίνο

Εκθεση -"Γέφυρα" προς το γερμανικό εξπρεσιονισμό

Την ομάδα Bruecke (Γέφυρα), που ιδρύθηκε το 1905 στη Δρέσδη από τον Ερνστ Λούντβιχ Κίρχνερ και τους φοιτητές της αρχιτεκτονικής Φριτς Μπλάιλ, Έριχ Χέκελ και Καρλ Σμιτ Ρότλουφ και ουσιαστικά ήταν αυτή που "γέννησε" το γερμανικό εξπρεσιονισμό (εκφραστικότητα), μας συστήνει η έκθεση που φιλοξενείται μέχρι τις 15 Ιανουαρίου στο Βερολίνο, στην Berlinische Galerie.

Το κίνημα

O εξπρεσιονισμός προήλθε από τη Γαλλία, αρχικά ως λογοτεχνικό ρεύμα και αργότερα μεταπήδησε σε άλλα είδη τέχνης. Όσον αφορά τον τομέα της ζωγραφικής, άνθισε κυρίως στη Γερμανία.

Και τα τέσσερα μέλη της ομάδας είχαν αδυναμία στα γυμνά πορτρέτα. Μάλιστα, ενώ στις ακαδημίες το σχέδιο ενός γυμνού έτρωγε ατέλειωτες ώρες, στο ατελιέ τούς έπαιρνε μόλις λίγα λεπτά, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τα περίφημα "γυμνά του ενός τετάρτου της ώρας". Αυτό που επιχείρησαν ήταν η "εφεύρεση της πραγματικότητας", γι' αυτό και αδιαφορούσαν για τους ακαδημαϊκούς, που στηρίζονταν στην ψυχρή ανατομία και κατασκεύαζαν ανάλαφρα σκίτσα.

Στην Bruecke προστέθηκε σύντομα και η ομάδα Blaue Reiter (Μπλε Καβαλάρης), που έδρευε στο Μόναχο, με επικεφαλής τους Φραντς Μαρκ, Πάουλ Κλέε, Βασίλι Καντίνσκι και Αουγκούστ Μάκε. Ο Μαρκ περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο το πνεύμα του νέου κινήματος στο μανιφέστο του: "Στην εποχή της μεγάλης μάχης για τη νέα τέχνη, εμείς αγωνιζόμαστε ως 'άγριοι', μη οργανωμένοι, εναντίον της οργανωμένης δύναμης των παλιών. O αγώνας φαίνεται άνισος. Αλλά σε πνευματικά θέματα μετρά όχι ο αριθμός αλλά η δύναμη των ιδεών. Oι σκέψεις τους σκοτώνουν καλύτερα από το ατσάλι και θρυμματίζουν ό,τι ισχύει ως άθραυστο".

Vs ιμπρεσιονισμός

Ουσιαστικά ο εξπρεσιονισμός ήταν μία αντίδραση προς το κίνημα του ιμπρεσιονισμού (εντυπωσιασμός) που κυριαρχούσε τότε στην Ευρώπη. Oι ιμπρεσιονιστές αποτύπωναν την εξωτερική επιφάνεια των πραγμάτων, ενώ οι εξπρεσιονιστές επιχειρούσαν να ερμηνεύσουν τι υπήρχε πίσω από αυτήν. Θέματα που αφορούσαν τον αγώνα των φύλων, τον πόλεμο, την εξαθλίωση αποτυπώνονταν με χρώμα, συναίσθημα και δυναμική.

Προπομποί του 1968

Το ατελιέ των τεσσάρων πρωτοπόρων -στους οποίους προστέθηκαν αργότερα ο Εμίλ Νόλντε, ο Ότο Μίλερ και ο Μαξ Πεχστάιν- είχε μετατραπεί σε κοινόβιο, στο οποίο συμπλέκονταν ο έρωτας και η τέχνη. Τα μοντέλα, που ήταν και ερωμένες των καλλιτεχνών, ήταν συχνά κορίτσια της γειτονιάς που ήθελαν να δουν από κοντά όσα συνέβαιναν δίπλα τους. O γυμνισμός ως έκφραση ελευθερίας είχε γίνει καθημερινή πράξη και θα λέγαμε ότι από αυτήν την άποψη οι εξπρεσιονιστές ήταν προπομποί της "γενιάς των λουλουδιών" του 1968.

Τέχνη και πολιτική

Στην ύστερη φάση του (1914-1925) ο εξπρεσιονισμός μετεξελίχθηκε σε κίνημα συνολικής αμφισβήτησης. Oι οπαδοί του προσχώρησαν στην Αριστερά, μετά την ήττα της όμως αποσύρθηκαν από την πολιτική δράση, επειδή διαφώνησαν με την πρακτική των αριστερών κομμάτων. Βέβαια οι εξπρεσιονιστές ήταν και οι πρώτοι που διώχθηκαν από τους ναζιστές του Χίτλερ ως "εκφυλισμένοι καλλιτέχνες".

Ωστόσο το έργο τους 100 χρόνια αργότερα παραμένει ζωντανό.

ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΝΤΑΚΤΗ Ε.Σ.