Θάνατος στην Αριζόνα

Διεθνείς διαστάσεις έλαβε η υπόθεση των γερμανικής ιθαγένειας αδελφών Λαγκράντ, οι οποίοι καταδικάστηκαν από δικαστήριο της Αριζόνα σε θάνατο για τη δολοφονία ενός διευθυντή τραπέζης το 1982. Και οι δύο εκτελέστηκαν σε διάστημα οκτώ ημερών -ο δεύτερος χθες- παρά τις ενέργειες της τελευταίας στιγμής, από τους δικηγόρους του, τη γερμανική κυβέρνηση, αλλά και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, με στόχο να αναβληθεί η κατά τρόπο αμετάκλητο ολοκλήρωση της διαδικασίας. Στη Γερμανία, όπου δεν προβλέπεται από το νόμο η θανατική ποινή, το ζήτημα έχει προκαλέσει μεγάλη αίσθηση, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου δεκάδες καταδικασθέντες έχουν εκτελεστεί τα τελευταία χρόνια, αντιμετωπίζεται μάλλον αδιάφορα.

Ανεξαρτήτως όμως των διισταμένων απόψεων στο θέμα της θανατικής ποινής, εν προκειμένω τίθενται πιο εξειδικευμένα νομικά και ηθικά διλήμματα. Η νομοθεσία της Αριζόνα προβλέπει και το θάνατο ως ποινή για ορισμένα εγκλήματα. Με βάση το δίκαιο της πολιτείας λοιπόν, καλώς επεβλήθη αυτή στους αδελφούς Λαγκράντ. Ωστόσο, από το 1982, οπότε διέπραξαν το έγκλημα για το οποίο καταδικάστηκαν, μέχρι το 1999 πέρασαν 17 χρόνια και οι δύο Γερμανοί παρέμεναν στη "λίστα των μελλοθάνατων", όπως αποκαλείται. Μαζί τους, περίμεναν και εκατοντάδες άλλοι κατάδικοι, καθώς υπάρχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες αρκετά "παραθυράκια" τα οποία χρησιμοποιούν οι δικηγόροι για να παρατείνουν τη ζωή των πελατών τους.

Οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και όταν εξαντλούνται, η χρονική απόσταση από την τέλεση του εγκλήματος είναι συχνά τόσο μεγάλη ώστε τίθεται το εύλογο ερώτημα τι σκοπό εξυπηρετεί τελικώς η εκτέλεση της ποινής. Ακόμη και τότε, οι ενδιαφερόμενοι καταφεύγουν σε πράξεις απελπισίας, όπως είναι οι αιτήσεις χάριτος με αποδέκτες κυβερνήτες, οι οποίοι συνήθως απαντούν αρνητικά. Στην περίπτωση του Βάλτερ Λαγκράντ, η διαδικασία της εκτέλεσης σταμάτησε κυριολεκτικώς στο παρά πέντε, όταν δικαστήριο του Σαν Φρανσίσκο απεφάνθη ότι ο τρόπος με τον οποίο είχε επιλέξει να πεθάνει ο 37χρονος Γερμανός -στο θάλαμο αερίων- ήταν "σκληρή και ασυνήθιστη τιμωρία".

Αμέσως, οι αρχές της Αριζόνα άσκησαν έφεση κατά της αποφάσεως στο ανώτατο δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών και παράλληλα ζήτησαν από το ανώτατο δικαστήριο της πολιτείας να εκδώσει νέο ένταλμα εκτέλεσης της ποινής, αυτή τη φορά με θανατηφόρο ένεση. Καθώς το ομοσπονδιακό ανώτατο δικαστήριο δικαίωσε τις αρχές της Αριζόνα, απορρίπτοντας ταυτόχρονα δύο ακόμη προσφυγές -από τους δικηγόρους του Λαγκράντ και το γερμανικό κράτος-, δε χρειάστηκε να εκδοθεί νέο ένταλμα και ο κατάδικος εκτελέστηκε τελικώς με πεντέμισι ώρες "καθυστέρηση". Σύμφωνα με την κυβερνήτη της Αριζόνα, ικανοποιήθηκε έτσι το περί δικαίου αίσθημα των κατοίκων της πολιτείας, όπου, όπως τόνισε, η θανατική ποινή είναι "πολύ δημοφιλής". Η ειρωνεία είναι ότι η πλευρά Λαγκράντ ζητούσε την αναβολή της εκτέλεσης ώσπου να εξετασθούν ορισμένες νομικές πτυχές της υπόθεσης, σωτήριες, ενδεχομένως, για τη ζωή του -νεκρού πλέον- Βάλτερ.