Τα έργα μένουν στα χαρτιά, κι η Κορώνεια αργοπεθαίνει. Δεν είναι λίγοι πλέον οι κάτοικοι και οι φορείς που μοιάζουν να έχουν αποδεχτεί ότι η λίμνη καταστράφηκε ανεπιστρεπτί.

Τα κονδύλια εξαντλούνται παράλληλα με το νερό και τη ζωή στην… προστατευόμενη Κορώνεια

Η γραφειοκρατία στράγγιξε τη λίμνη

Του ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΚΟΥΜΑΚΑ

Αργές, δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες, που δεν συνοδεύτηκαν ποτέ από την ελάχιστη πρόοδο, χαρακτήριζαν τις μέχρι τώρα προσπάθειες για τη διάσωση της πολύπαθης λίμνης Κορώνειας.

Οι κάτοικοι της περιοχής, που προστατεύεται από τη συνθήκη Ramsar, είδαν μεγάλα κονδύλια να εξαντλούνται παράλληλα με το νερό και τη ζωή της λίμνης, ενώ δεν είναι λίγοι πλέον οι κάτοικοι και οι φορείς που μοιάζουν να έχουν αποδεχτεί -ή βολευτεί με την ιδέα- ότι η Κορώνεια καταστράφηκε ανεπιστρεπτί.

Το 2003 συγκροτήθηκε σε σώμα ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Κορώνειας, Βόλβης και Μακεδονικών Τεμπών (ένας από τους 27 φορείς στην Ελλάδα για την ανάδειξη προστατευόμενων περιοχών), ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που τελεί υπό την εποπτεία του εκάστοτε υπουργού ΠΕΧΩΔΕ.

Η σύσταση του φορέα, αν και γέννησε φιλοδοξίες, λειτούργησε τα πρώτα χρόνια χωρίς χρηματοδότηση και επιστημονικούς συνεργάτες. Οι όποιες ενέργειες στηρίζονταν στο φιλότιμο των μελών του, δηλαδή ενός εντεκαμελούς συμβουλίου (εκπρόσωποι υπουργείων, αυτοδιοίκησης και υπηρεσιών) και ενός προέδρου τριετούς θητείας που ορίζεται από τον υπουργό.

Τον τελευταίο καιρό κάτι φαίνεται να κινείται στην υπόθεση σωτηρίας της Κορώνειας, κυρίως λόγω της αναμενόμενης υλοποίησης από το ΥΠΕΧΩΔΕ του εγκεκριμένου τεχνικού δελτίου, με την οποία θα εγκριθούν 3 εκατ. ευρώ. Αναμένοντας τις εξελίξεις, το σίγουρο είναι ότι όλα κρίνονται ξανά.

Το χρονικό μιας πολυπόθητης… ανάστασης

Στα μέσα της δεκαετίας του '90 εκβράστηκαν από τη λίμνη Κορώνεια εκατοντάδες νεκρά ψάρια. Το θέμα είχε πάρει τότε διαστάσεις, ενώ ανακοινώθηκε ότι το οικοσύστημα αργοπέθαινε, εξαιτίας της υπεράντλησης νερών και της ανεξέλεγκτης ρίψης ρυπογόνων ουσιών από εργοστάσια και από υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων.

Λίγο αργότερα καταστρώθηκε το πρώτο μεγαλεπήβολο σχέδιο διάσωσης της Κορώνειας, που δεν εκτελέστηκε ποτέ. Μεταξύ άλλων, περιλάμβανε ανορθόδοξες λύσεις, όπως τη μεταφορά νερού από τον Αλιάκμονα, την εκτροπή χειμάρρων κ.ά. Τα χρόνια πέρασαν, το έργο έμεινε στα χαρτιά και τα χρήματα -όπως και το νερό της λίμνης- εξαντλήθηκαν στις αρχές του 2000. Λίγους μήνες μετά, με τη βοήθεια των καιρικών συνθηκών, το οικοσύστημα ξαναβρήκε τους δικούς του ρυθμούς, δείχνοντας τη δύναμη της φύσης.

Το καλοκαίρι του 2004 και ενώ το οικοσύστημα ανέκαμπτε σταδιακά, ένα δεύτερο σχέδιο με ήπιες αυτή τη φορά δράσεις, φιλικές στο περιβάλλον (δημιουργία αποχετευτικού δικτύου και δικτύου επεξεργασίας λυμάτων των περιοχών Κολχικού, Δρακοντίου και Λαγυνών) έμπαινε σε εφαρμογή.

Το Σεπτέμβριο του ίδιους έτους δεκάδες χιλιάδες πουλιά βρέθηκαν νεκρά στην Κορώνεια. Οι τοξικολογικές εξετάσεις έδειξαν ότι τα πουλιά έπαθαν παραλυτική τροφοδηλητηρίαση από το βακτήριο Clostridium botulinum τύπος C, το οποίο βρέθηκε στους μικροοργανισμούς της λίμνης που καταναλώνουν τα πτηνά. Πιθανές αιτίες για την εμφάνιση του συγκεκριμένου βακτηρίου θεωρήθηκαν το φαινόμενο ευτροφισμού της λίμνης, η αύξηση της θερμοκρασίας, η πτώση στάθμης των νερών, οι αναερόβιες συνθήκες και η υψηλή αλκαλικότητα.

Στο πάρκο έχουν καταγραφεί 336 είδη φυτών στα υδατικά και υγροτοπικά συστήματα και άλλα 800 είδη στα ορεινά. Επίσης 19 είδη αμφίβιων και ερπετών, 34 είδη θηλαστικών (βίδρα, τσακάλι κ.ά.) και 248 είδη πουλιών (58,3% του συνολικού αριθμού της χώρας), από τα οποία τα 106 φωλιάζουν στην περιοχή.