ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

Πιο ευάλωτοι, καρκινοπαθείς μικρότερων ηλικιών

Μελέτες δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια ενός έτους θα διαγνωσθεί ότι περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ πάσχουν από πρωτογενή ή δευτερογενή όγκο του εγκεφάλου

Πρόσφατα στοιχεία από έρευνες, που έχουν διεξαχθεί στην Αμερική, δείχνουν ότι ο καρκίνος του εγκεφάλου είναι η δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου σε παιδιά κάτω των 15 ετών και σε ενήλικες μέχρι μέχρι 34 ετών, που πάσχουν από καρκίνο. Εκτιμάται επίσης ότι κατά τη διάρκεια ενός έτους περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ θα διαγνωσθεί ότι πάσχουν από πρωτογενή ή δευτερογενή όγκο του εγκεφάλου, ενώ ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί στο μέλλον (Πηγή: The Brain Tumor Society, 1998).

Το πολύμορφο γλοιοβλάστωμα είναι ένας ταχέως αναπτυσσόμενος όγκος του κεντρικού νευρικού συστήματος, που συχνά εντοπίζεται στην παρεγκεφαλίδα. Είναι ο συχνότερος και πλέον θανατηφόρος τύπος κακοήθους γλοιώματος (καρκίνου του εγκεφάλου) με τον μέσο χρόνο επιβίωσης των ασθενών να κυμαίνεται μεταξύ 9 και 12 μήνες από την αρχική διάγνωση. Παρά την εντατική θεραπεία -που συνίσταται σε χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία- σχεδόν όλοι οι ασθενείς με κακoήθες γλοίωμα εμφανίζουν υποτροπή. Η διάμεση επιβίωση των ασθενών με υποτροπιάζον γλοίωμα υψηλού βαθμού κακοήθειας κυμαίνεται από 3 έως 6 μήνες από τη στιγμή της διάγνωσης της υποτροπής.

Πρόσφατα η Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας χορήγησε έγκριση κυκλοφορίας στην τεμοζολομίδη για τη θεραπευτική αντιμετώπιση ασθενών με πολύμορφο γλοιοβλάστωμα (κακοήθης όγκος εγκεφάλου), το οποίο εμφανίζει πρόοδο ή υποτροπή μετά τη χορήγηση της κλασικής θεραπείας. Η τεμοζολομίδη αποτελεί τον πρώτο χημειοθεραπευτικό παράγοντα, που χορηγείται από το στόμα και διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό σε ποσοστό 35-40%. "Η τεμοζολομίδη είναι μια πολύ εύχρηστη και καλά ανεκτή από τον οργανισμό θεραπεία, με ελάχιστες ή καθόλου παρενέργειες", δήλωσε ο κ. Δημοσθένης Σκάρλος, ογκολόγος, καθηγητής του πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής της ογκολογικής κλινικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. "Η μέχρι τώρα χρήση του φαρμάκου αφορά τα γλοιώματα, το μελάνωμα και τις εγκεφαλικές μεταστάσεις, αλλά αναμένεται να επεκταθεί και σε άλλες περιπτώσεις, όπως και να συνδυαστεί με άλλα φάρμακα ή με ακτινοβολία".

΄Ογκοι του εγκεφάλου

Ο καρκίνος του εγκεφάλου είναι μια μορφή καρκίνου του νευρικού συστήματος. Παρά το γεγονός ότι οι όγκοι του νευρικού δυστήματος αναπτύσσονται τόσο στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός) όσο και στο περιφερικό (νεύρα), 9 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου του νευρικού συστήματος εμφανίζονται στον εγκέφαλο.

Οι όγκοι, που αναπτύσσονται στον εγκέφαλο, εμφανίζονται ως μη φυσιολογική διόγκωση του ιστού στο εσωτερικό του κρανίου.

Υπάρχουν δυο βασικές κατηγορίες όγκων:

- Πρωτογενείς όγκοι, που αναπτύσσονται στον εγκέφαλο.

- Δευτερογενείς όγκοι, που είναι αποτέλεσμα μετάστασης καρκινικών κυττάρων από άλλα μέρη του σώματος, όπως πνεύμονες, ήπαρ, μαστοί και δέρμα.

Οι όγκοι του εγκεφάλου μπορεί να είναι καλοήθεις (δεν περιέχουν καρκινικά κύτταρα) ή κακοήθεις (περιέχουν καρκινικά κύτταρα). Στην περίπτωση του εγκεφάλου, σε αντίθεση με άλλα μέρη του σώματος, οι καλοήθεις όγκοι είναι δυνατό να αποβούν εξαιρετικά επικίνδυνοι για τον ασθενή, αφού αναπτύσσονται μέσα στα στέρεα και περιορισμένα όρια του κρανίου, προκαλώντας πιέσεις στο εσωτερικό του κρανίου και κατά συνέπεια δυσλειτουργία σε ζωτικά σημεία του εγκεφάλου. Οι κακοήθεις όγκοι, όπως συμβαίνει και σε άλλα μέρη του σώματος, είναι πάντοτε ιδιαίτερα επικίνδυνοι για τον ασθενή με τη μόνη διαφορά ότι στην περίπτωση του εγκεφάλου δεν σημειώνονται μεταστάσεις στο υπόλοιπο σώμα εκτός από το κεντρικό νευρικό σύστημα.

Μέχρι σήμερα δεν έχουν αναπτυχθεί μέθοδοι πρόληψης της εμφάνισης των όγκων του εγκεφάλου, αφού τα αίτια εμφάνισής τους είναι ακόμη ασαφή.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα των όγκων του εγκεφάλου ποικίλλουν από την εμφάνιση πονοκεφάλων μέχρι και εγκεφαλικών επεισοδίων και πολλές φορές συγχέονται με άλλες νευρολογικές διαταραχές. Τα παρακάτω συμπτώματα εγείρουν την υποψία για ύπαρξη όγκου του εγκεφάλου:

* Εικόνα "εγκεφαλικού επεισοδίου" ή επιληπτικής κρίσης.

* Απώλεια κινητικότητας ή/και αίσθησης στα χέρια ή τα πόδια (απότομη ή σταδιακή).

* Αστάθεια, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από πονοκέφαλο.

* Απώλεια όρασης σε ένα ή και στα δύο μάτια.

* Τροφικές διαταραχές, κυρίως στην παιδική ηλικία.

* Διπλωπία, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από πονοκέφαλο.

* Διαταραχές ακοής (εμβοές) με ή χωρίς ιλίγγους.

* Δυσκολίες στην ομιλία με σταδιακή χειροτέρευση.

Παράλληλα τα ακόλουθα συμπτώματα, αν και δεν συνδέονται αναγκαστικά με την ύπαρξη όγκου στον εγκέφαλο, μπορεί να είναι ενδεικτικά της νόσου:

* Εμφάνιση ισχυρών πονοκεφάλων, οι οποίοι είναι πιο δυνατοί το πρωί παρά το απόγευμα, επίμονοι πονοκέφαλοι, που συνδέονται με συμπτώματα ναυτίας ή τάσης προς εμετό ή ακόμα και πονοκέφαλοι, που συνοδεύονται από διπλωπία, αδυναμία και νωχελικότητα.

* Εμφάνιση αλλαγής στη συμπεριφορά, απώλεια μνήμης και έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης.

* Στειρότητα ή αμηνόρροια (απότομη διακοπή της εμμήνου ρήσης).

* Εγκεφαλικό επεισόδιο.

Στην περίπτωση που οι ασθενείς υποβληθούν σε αξονική ή μαγνητική τομογραφία, θα βεβαιωθούν για την ύπαρξη ή όχι όγκου στον εγκέφαλο, είναι όμως συχνά δύσκολο να αποφασίσει κανείς με βεβαιότητα εάν ασθενείς, που υποφέρουν από τα παραπάνω συμπτώματα, επιβάλλεται να υποβληθούν στις παραπάνω εξετάσεις.