Τρία σχόλια για το σχέδιο ανάπλασης της ΔΕΘ

Του ΣΩΚΡΑΤΗ ΦΑΜΕΛΛΟΥ *

Η αξία της περιοχής αποτελεί περιουσία της πόλης και των πολιτών της, που συλλογικά πρέπει να ενημερωθούν και να αποφασίσουν για τη διαχείριση των συμφερόντων τους

Το σχέδιο ανάπλασης που προτείνει η διοίκηση της ΔΕΘ αποτελεί μια προσπάθεια αντιμετώπισης των ουσιαστικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Έκθεση Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού. Το σχέδιο αντιμετωπίζει την αξία γης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, που τυπικά ανήκει στη ΔΕΘ, ως αντάλλαγμα για να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά της με την κατασκευή σύγχρονων εκθεσιακών υποδομών. Οι υποδομές προτείνεται να κατασκευαστούν με χρηματοδότηση ιδιωτών που θα παραλάβουν στην περιοχή πολυχώρους αναψυχής, πολιτισμού και εστίασης, εμπορικές χρήσεις, πάρκιγκ και πιθανώς και ξενοδοχείο.

Με την πρόταση αυτή η ΔΕΘ θεωρεί ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα του μετόχου της, δηλαδή του ελληνικού κράτους και των συναρμόδιων υπουργών, που έδωσαν και τη σχετική πολιτική κατεύθυνση.

1. Η παραπάνω επιλογή παραγνωρίζει ότι η ΔΕΘ, όπως και όλες οι ΔΕΚΟ, δεν αποτελούν ιδιοκτησία των υπουργείων, αλλά ιδιοκτησία της πολιτείας και της κοινωνίας. Επιπλέον, τα χαρακτηριστικά της ΔΕΘ την κατατάσσουν στο κοινωνικό κεφάλαιο της Θεσσαλονίκης, "ιδιοκτησία" των παραγωγικών δυνάμεων και της κοινωνίας των πολιτών της, σε μητροπολιτικό επίπεδο.

Άρα η αξία της περιοχής, το φιλέτο της πόλης, του οποίου σχεδιάζεται η "αξιοποίηση", αποτελεί περιουσία της πόλης και των πολιτών της, που συλλογικά πρέπει να ενημερωθούν και να αποφασίσουν για τη διαχείριση των συμφερόντων τους.

2. Η πρόταση της ΔΕΘ αντιμετωπίζει την ακίνητη "περιουσία" της με λογιστική λογική υπερκαταναλώνοντας την όποια αξία του χώρου. Δεν αποτελεί σχέδιο και πολιτική πρόταση και δεν δημιουργεί νέες αξίες γης και προοπτικές στην πόλη, κάτι που θα μπορούσε να γίνει στοχεύοντας και αναβαθμίζοντας νέες περιοχές. Αντίθετα, καταναλώνει από τα "έτοιμα", επιβεβαιώνοντας την πολιτική πρακτική των προϊστάμενων υπουργείων. Η κατανάλωση πεπερασμένων χώρων και πόρων αποτελεί αδυναμία του σχεδίου.

Η πρόταση υπερβαίνει τις θεσμικές-χωροταξικές ρυθμίσεις και δεν προσεγγίζει την πτώση στην αξία της περιοχής και τις αρνητικές φορτίσεις που θα δημιουργήσει η συγκέντρωση δραστηριοτήτων στο κέντρο. Τα χωροταξικά φορτία που θα δημιουργηθούν και η αποτροπή αξιοποίησης των ελεύθερων χώρων προς όφελος των πολιτών αποτελούν ακόμα ένα μειονέκτημα του σχεδίου.

Η περιορισμένη ανάπτυξη εκθεσιακών χώρων που προτείνει το σχέδιο, λόγω του μικρού μεγέθους της περιοχής αλλά και για να διατεθούν ωφέλιμοι χώροι για τον επενδυτή, αποτελεί αδυναμία που περιορίζει την απόδοση της πρότασης.

3. Οι παραπάνω επισημάνσεις δεν βαρύνουν το δ.σ. της ΔΕΘ, που επιτέλους πυροδότησε μια συζήτηση για την πόλη. Βαρύνουν τα συναρμόδια υπουργεία που αντιμετωπίζουν την περιουσία της πόλης ως οικονομική απόδοση, δεν προσφέρουν την ελάχιστη πολιτική πρόταση με προοπτική για τη Θεσσαλονίκη και περιορίζονται σε διαχείριση αριθμών σε βάρος της ποιότητας ζωής και του μέλλοντός της.

Στη συζήτηση αυτή αναδεικνύεται η απουσία του πολιτικού και αυτοδιοικητικού δυναμικού της μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης, που θα συζητήσει και θα σχεδιάσει το μέλλον της, θα αυξήσει τους πόρους και τις αξίες της και θα απελευθερώσει τις δημιουργικές ενδογενείς δυνάμεις της. Και στο κενό που δημιουργείται όλες οι προτάσεις "καταντούν" ευπρόσδεκτες.