Γενναιοδωρία και πολιτική

Χθες, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπιλ Κλίντον, κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να αναζητήσει, επιδεικνύοντας "ευρύτητα πνεύματος", τρόπους για την ανακούφιση των φτωχών αφρικανικών κρατών -τα περισσότερα εκ των οποίων κατέχουν τις τελευταίες θέσεις στην επίσημη λίστα των φτωχότερων κρατών του κόσμου- από τα βαρύτατα χρέη τους. Τα χρέη για τα οποία έκανε λόγο ο Αμερικανός ηγέτης αγγίζουν συνολικά το ποσό των 70 δισεκατομμυρίων δολαρίων -περίπου 21 τρισεκατομμυρίων δραχμών. Αν το σχέδιο του Λευκού Οίκου υλοποιηθεί πλήρως, θα παραγραφούν.

Η επίδειξη φιλανθρωπίας δεν αποτελεί, ως γνωστόν, στόχο των πολιτικών, με την εξαίρεση ορισμένων μοναρχών διακοσμητικού χαρακτήρα, που την έχουν αναγάγει σε κύρια απασχόλησή τους. Οι προθέσεις του Λευκού Οίκου και της ομάδας των πλουσιοτέρων κρατών του κόσμου G7, που, σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση, θα "εργαστούν στο σχέδιο για τη διαγραφή" των χρεών, δεν ανήκουν, προφανώς, στη σφαίρα της φιλανθρωπίας. Σε πολιτικό επίπεδο, αν και η δημοκρατία αρχίζει να ανατέλλει σε πολλές από αυτές, οι πιθανότητες εμφανίσεως δικτατοριών και οι μονίμως παρούσες εστίες αστάθειας μάλλον δε δημιουργούν κλίμα επενδύσεων. Σε οικονομικό επίπεδο, οι αφρικανικές χώρες δε θα μπορέσουν να ενταχθούν στις σημαίνουσες αγορές, όπως αυτές των δυτικών ευδαιμονικών κοινωνιών, σύντομα, κι άρα εμμέσως να αποπληρώσουν τα χρέη τους, αν και πολλές από αυτές συνεχίζουν να αποτελούν βασικές πηγές πρωτογενών υλών.

Σε επίπεδο πολιτικής επιρροής, ωστόσο, τα πράγματα είναι πιο καθαρά, κι αυτό επιδρά και στον τρόπο με τον οποίο ο πλούτος της αφρικανικής γης διανέμεται προς επεξεργασία. Το αποικιοκρατικό παρελθόν των κρατών αυτών έχει γίνει σήμερα βασικός δεσμός με τις ευρωπαίες πάλαι ποτέ κατακτήτριές τους. Δεσμός που μεταφράζεται στην οικονομική, πια, κατοχή τους, αλλά και στο ανεβοκατέβασμα δικτατόρων κατά το δοκούν της εκάστοτε αποικιοκράτειρας -αποτελεί κοινό μυστικό ότι ο Αμίν Νταντά είχε αποτελέσει επιλογή της Βρετανίας στην Ουγκάντα και έπεσε όταν η Βρετανία θεώρησε ότι δεν μπορούσε πια να τον ελέγξει. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Γαλλία, που αποτελεί ηγέτιδα δύναμη επιρροής στην Αφρική, επεκτείνεται τα τελευταία χρόνια και στις παλαιότερα βρετανικές αποικίες, χρησιμοποιώντας ως εφαλτήριο τις ήδη οικονομικά κατακτημένες πρώην γαλλικές αποικίες -με πιο πρόσφατο παράδειγμα την οικονομική εισβολή στη Γκάνα, μια χώρα που αποτελεί φαινόμενο σταθερότητας στην πάμφτωχη Δυτική Αφρική.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες με την υπόθεση της μπανάνας έδειξαν ότι δεν επιθυμούν να επιτρέψουν στην οικονομικά ενωμένη Ευρώπη να σταθεί ισάξια απέναντί τους. Η Αφρική, πάλι, αποτελεί έδαφος που ακόμη δεν έχουν κατακτήσει, με την ευρύτερη έννοια του όρου. Και μια εντυπωσιακή αρχή είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος, απ' ό,τι φαίνεται.