Λόγοι με το μέτρο

Η βασιλική οικογένεια της Ισπανίας είναι ίσως -μεταξύ των αντιστοίχων του υπόλοιπου κόσμου- εκείνη που αντιμετωπίζει τα λιγότερα προβλήματα στις σχέσεις της με το λαό. Μετά το θάνατο του δικτάτορα Φράνκο, το 1975, η τοποθέτηση του Χουάν Κάρλος στο ύπατο αξίωμα της χώρας θεωρήθηκε φυσικό επακόλουθο. Σχεδόν κανείς δεν αμφισβήτησε ανοιχτά τη μοναρχία και όταν, το 1996, στελέχη της Νέας Αριστεράς, ενός μικρού κόμματος στους κόλπους της συμμαχίας της Ενωμένης Αριστεράς, πρότειναν να καταργηθεί, ξέσπασε λαϊκή οργή. Μάλιστα, δύο χρόνια νωρίτερα, ο ιστορικός ηγέτης της ισπανικής αριστεράς, Σαντιάγο Καρίγιο, είχε ταχθεί υπέρ του Χουάν Κάρλος, λέγοντας ότι παρόλο που στην αρχή δεν τον εμπιστευόταν, αυτός απέδειξε ότι η χώρα μπορούσε να στηριχθεί επάνω του.

Τα ήσυχα νερά ήρθε να ταράξει προ ημερών, ο εθνικιστής ηγέτης της Καταλονίας, Ζόρντι Πουγιόλ, επικεφαλής της τοπικής αυτόνομης κυβέρνησης εδώ και 19 χρόνια. Σε δηλώσεις του φάνηκε να αμφισβητεί το γενικότερο κλίμα σεβασμού προς το θεσμό και προς το πρόσωπο του βασιλιά, προκαλώντας με τη σειρά του αντιδράσεις. Μιλώντας σε ραδιοφωνική εκπομπή, ο Πουγιόλ υπέδειξε στον Χουάν Κάρλος και στο γιο και διάδοχό του, πρίγκιπα Φελίπε, όποτε επισκέπτονται την Καταλονία, να εκφωνούν τους λόγους τους κατά 50% στην τοπική γλώσσα. Τα μέλη της βασιλικής οικογένειας μιλούν καταλανικά και μάλιστα ο βασιλιάς, στο πρώτο επίσημο ταξίδι του στη Βαρκελόνη μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, το 1975, είχε μιλήσει στην τοπική γλώσσα, που έχει τις ρίζες της στα ισπανικά, τα γαλλικά και τα ιταλικά.

Η δήλωση Πουγιόλ δημιούργησε αναταραχή σ' ολόκληρη την Ισπανία. Πολιτικοί και μέσα ενημέρωσης τον κατηγόρησαν για ασέβεια προς τη βασιλική οικογένεια, ενώ ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί, ακόμη και στην Καταλονία, κατακλύστηκαν από τηλεφωνήματα αγανακτισμένων πολιτών. Στη Μαδρίτη, ο υπουργός Εσωτερικών, Χάιμε Μαγιόρ Ορέχα, πρότεινε σαρκαστικά στον εθνικιστή ηγέτη να αρχίσει να μιλάει ισπανικά στις επισκέψεις του στην πρωτεύουσα, σε ποσοστό "τουλάχιστον 2% ως 8%". Ένας από τους λίγους που υπερασπίστηκαν τον Πουγιόλ ήταν ο εκπρόσωπος του Βασκικού Εθνικιστικού Κόμματος, ο οποίος συνέστησε στο διάδοχο Φελίπε να ασχολείται λιγότερο με το πιλοτάρισμα μαχητικών αεροσκαφών και περισσότερο με την εκμάθηση των γλωσσών που ομιλούνται στις περιφέρειες της Ισπανίας.

Η ευαισθησία του Πουγιόλ όσον αφορά τα καταλανικά, δικαιολογείται εν μέρει από το γεγονός ότι η γλώσσα είχε απαγορευθεί επί Φράνκο και εν μέρει επειδή αποτελεί στοιχείο εθνικής ταυτότητας για τους Καταλανούς. Η βασιλική οικογένεια όμως είναι για τους κατοίκους της Ισπανίας ενωτικό σημείο αναφοράς και ίσως γι' αυτό η επίθεση του Καταλανού ηγέτη εναντίον της, προκάλεσε τόσο γενικευμένη αντίδραση.