ΕΤΟΣ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΩΝ ΑΠΟΔΕΙΧΘΗΚΕ ΤΟ 1998

Η απάντηση βρίσκεται στη συσπείρωση

"Η ισχύς εν τη ενώσει" ήταν το ρητό που επικράτησε στους κόλπους των επιχειρήσεων ανά τον κόσμο τη χρονιά που πέρασε

Το 1998 ήταν εκτός των άλλων και έτος των συγχωνεύσεων. Περισσότερες εταιρείες από ποτέ συσπείρωσαν τις δυνάμεις τους, καθώς οι μεμονωμένες βιομηχανικές δομές αντιμετώπισαν σημαντικά προβλήματα κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Έτσι τους τελευταίους 12 μήνες δημιουργήθηκε η μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία, η μεγαλύτερη τράπεζα και έγινε πραγματικότητα η μεγαλύτερη πανευρωπαϊκή συγχώνευση. Για του λόγου το αληθές, οι ενώσεις εταιρειών ανήλθαν συνολικά στο εντυπωσιακό ποσό των 2,5 τρισ. δολ.

Οι αλλαγές και τα προβλήματα πλήθυναν κατά τη διάρκεια του 1998. Και ενώ οι τιμές του πετρελαίου βυθίζονταν μέρα με τη μέρα, ακόμα και οι μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες αναγκάστηκαν να αναζητήσουν "ταίρια" για να ενισχυθούν. Αλλαγές άλλωστε "επιβλήθηκαν" και στη βιομηχανία των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Ο ερχομός του ευρώ οδήγησε σε μια συνένωση των ευρωπαϊκών οικονομικών ιδρυμάτων, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες η απελευθέρωση του τραπεζικού τομέα προκάλεσε ένα κύμα συγχωνεύσεων.

Το κύμα αυτό έκανε την εμφάνισή του όταν τα χρηματιστήρια σημείωναν ρεκόρ προς τα πάνω, έπειτα από μια εξάχρονη ανάπτυξη. Αλλά ακόμα και οι απότομες πτώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού μόνο προσωρινά έκαμψαν τη μανία των συγχωνεύσεων. Οι δε υψηλές τιμές των μετοχών άνοιξαν το δρόμο για την εξαγορά εταιρειών με την καταβολή μετοχών και όχι μετρητών, με την υπόσχεση για μεγάλα κέρδη.

Βέβαια, στις περισσότερες περιπτώσεις οι συγχωνεύσεις οδήγησαν στην περικοπή θέσεων εργασίας, καθώς οι εταιρείες αποφάσιζαν να κάνουν… οικονομίες. Χιλιάδες θέσεις χάθηκαν και θα χαθούν στη βιομηχανία του πετρελαίου, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των φαρμάκων.

Ρεκόρ για το πετρέλαιο

Η μεγαλύτερη συγχώνευση στην ιστορία πραγματοποιήθηκε το Δεκέμβριο, όταν δύο από τις μεγαλύτερες αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες -η Exxon και η Mobil- συσπείρωσαν τις δυνάμεις τους για να δημιουργήσουν ένα γίγαντα 250 δισ. δολ.

Η νέα εταιρεία -που θα καταργήσει 9.000 θέσεις εργασίας- αναμένεται να έχει πωλήσεις του ύψους των 200 δισ. δολ. και παραγωγή πετρελαίου που θα φτάσει τα 2,5 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Η κινητήρια δύναμη για την εν λόγω συγχώνευση ήταν η πτώση στην τιμή του πετρελαίου, που από τα 18 δολάρια το βαρέλι έφτασε στα δέκα προς τα τέλη του 1998.

Νωρίτερα μέσα στο καλοκαίρι, η Μεγάλη Βρετανία σημείωσε το δικό της ρεκόρ, όταν η BP απέκτησε την αμερικανική πετρελαϊκή εταιρεία Amoco, δημιουργώντας έτσι την τρίτη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συμφωνία των 110 δισ. δολ. εκτίναξε την BP και σηματοδότησε την απαρχή του τέλους των "επτά αδελφών" -των επτά πετρελαϊκών εταιρειών δηλαδή οι οποίες κυριαρχούσαν στη βιομηχανία από την κατάρρευση της αυτοκρατορίας του Ρόκφελερ το 1911. Την ίδια στιγμή, η συμφωνία της BP άφησε την άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή ομόλογό της, Shell, να αναζητά ανεπιτυχώς για συνεταίρο, αφού η Texaco την "παράτησε στα κρύα του λουτρού". Κλονίστηκε επίσης όταν δύο από τις μικρότερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις του κλάδου, η γαλλική Total και η βελγική Petrofina, ένωσαν τις δυνάμεις τους το Δεκέμβριο, δημιουργώντας την έκτη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία παγκοσμίως και τη νούμερο τρία στην Ευρώπη.

Τραπεζικό πάρτι

Ο δεύτερος τομέας που επηρεάστηκε από το κύμα των συγχωνεύσεων ήταν οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Εδώ δύο παράγοντες έπαιξαν ρόλο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η αλλαγή στον τραπεζικό έλεγχο πυροδότησε τη δημιουργία σούπερ τραπεζών, ενώ στην Ευρώπη ο ερχομός του ευρώ έκανε τους ιθύνοντες να επικεντρωθούν στην ανάγκη συσπείρωσης των δυνάμεων.

Προς το τέλος της χρονιάς, η Deutsche Bank εξαγόρασε σε μία συμφωνία 10 δισ. δολ. την Bankers Trust, τράπεζα επενδύσεων της Νέας Υόρκης, ολοκληρώνοντας τις παγκόσμιες φιλοδοξίες της με σημαντική πλέον υπερατλαντική παρουσία.

Ούτε όμως το τραπεζικό σκηνικό στις Ηνωμένες Πολιτείες παρέμεινε ίδιο. Την άνοιξη, η Citibank, μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Νέας Υόρκης, και η Travelers Group, μια μεγάλη ασφαλιστική εταιρεία που έχει στην ιδιοκτησία της τον γνωστό οίκο Salomon Smith Barney, συγχωνεύθηκαν, δημιουργώντας τη μεγαλύτερη εταιρεία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, με χρηματιστηριακή αξία που φτάνει τα 140 δισ. δολ.

Νωρίτερα μέσα στη χρονιά, η BankAmerica συγχωνεύθηκε με τη Nationsbank σε μία συμφωνία 60 δισ. δολ., δημιουργώντας την πρώτη πραγματική αμερικανική εθνική τράπεζα.

Στη Μεγάλη Βρετανία δε οι ασφαλιστικές εταιρείες ήταν αυτές που κατά κύριο λόγο έπαιξαν στο παιχνίδι των συγχωνεύσεων.

Αυτοκίνητα και φάρμακα

Οι διασυνοριακές συγχωνεύσεις έμοιαζαν το 1998 περισσότερο συνήθεις από ποτέ, παρά τον κίνδυνο των πολιτιστικών συγκρούσεων και διαφορών. Στη σημαντικότερη τέτοια συμφωνία, η γερμανική Daimler Benz απέκτησε την τρίτη μεγαλύτερη βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία, Chrysler, δημιουργώντας έναν πραγματικό ανταγωνιστή στους γίγαντες Ford και GM.

Ανακατατάξεις σημειώθηκαν και στη βιομηχανία φαρμάκων, όταν η βρετανική Zeneca συγχωνεύθηκε με τη σουηδική φαρμακοβιομηχανία, Astra, ιδιοκτήτρια του Losec, του πιο διαδεδομένου και μοσχοπουλημένου φαρμάκου στον κόσμο.

Τις δυνάμεις τους ένωσαν και η γαλλική Rhone-Poulenc και η γερμανική Hoechst, δημιουργώντας έναν ευρωπαϊκό αντίπαλο στην AstraZeneca και υποσκελίζοντας την ελβετική συγχώνευση που έγινε νωρίτερα και δημιούργησε τη Novartis.

Υψηλές αποδόσεις εντός του 1998

Σε υψηλά επίπεδα κυμάνθηκαν οι αποδόσεις των μικτών αμοιβαίων κεφαλαίων (Α/Κ) εσωτερικού κατά τη διάρκεια του 1998, όπως προκύπτει από στοιχεία της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών.

Συγκεκριμένα, η μέση ετήσια απόδοση των 21 Α/Κ μικτών εσωτερικού που διακινούνται στη χώρα μας ανήλθε σε 45%. Από αυτά ένα είχε απόδοση άνω του 80%, τέσσερα άνω του 60%, επτά άνω του 50% και τρία άνω του 40%. Πρώτο σε απόδοση ήταν το International Μικτό με 84,32% και ακολούθησαν το Allianz Mικτό (Unit Linked) με 65,95% και το Ερμής Μικτό με 65,89%.

Το συνολικό ενεργητικό των αμοιβαίων κεφαλαίων της κατηγορίας αυτής στις 31-12-1998 ανήλθε σε 756,6 δισ. δρχ., σημειώνοντας αύξηση 28,3% σε σχέση με την αρχή του ίδιου έτους.

Επίτευξη στόχων ή πλήγμα κατά της οικονομίας;

Φαίνεται ότι η κυβέρνηση αντιλήφθηκε πως είναι αναγκαίο να προβεί σε νέες προσπάθειες για την περαιτέρω αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, τη μείωση των ελλειμμάτων, αλλά την επιτάχυνση του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων-

Εξάλλου, "σφιχτή" εισοδηματική πολιτική και διεύρυνση του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων συνέστησε στη χώρα μας και το συμβούλιο υπουργών οικονομικών και νομισματικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECOFIN), προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της σύγκλισης

Υπό το πρίσμα της απόφασης της κυβέρνησης να οδηγήσει τη χώρα στην Οικονομική Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) εντός των προκαθορισμένων ημερομηνιών -παρά το όποιο πολιτικό κόστος- πραγματοποιήθηκε η συνάντηση του πρωθυπουργού, Κ. Σημίτη, με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας, Γ. Παπαντωνίου. Στην εν λόγω συνάντηση, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας ανέφερε χαρακτηριστικά ότι είναι αναγκαίο να επιτευχθεί, με όλα τα μέσα, μείωση του πληθωρισμού στο 2%, μέχρι το τέλος του επόμενου έτους.

Στα μέτρα για την επίτευξη των προαναφερθέντων αποτελεσμάτων περιλαμβάνονται και μειώσεις έμμεσων φόρων, ενώ παγωμένα θα μείνουν τα τιμολόγια των ΔΕΚΟ. Γενικότερα, ο υπουργός Οικονομικών μίλησε για "επιστράτευση" της γενικότερης οικονομικής, νομισματικής και εισοδηματικής πολιτικής. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι είναι αναγκαίο να προβεί σε νέες προσπάθειες για την περαιτέρω αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, τη μείωση των ελλειμμάτων, αλλά την επιτάχυνση του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων.

Εξάλλου, "σφιχτή" εισοδηματική πολιτική και διεύρυνση του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων συνέστησε στη χώρα μας και το συμβούλιο υπουργών οικονομικών και νομισματικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ECOFIN), προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της σύγκλισης, δίνοντας έμφαση σε δύο σημεία: 1. στον περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων στην ελληνική οικονομία, σε διαρκή βάση (κάτι που είναι δυνατόν να επιτευχθεί, σύμφωνα με το συμβούλιο, μόνο μέσω του περιορισμού των αυξήσεων σε μισθούς και συντάξεις) και 2. στη εντατικοποίηση του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων.

Ο πληθωρισμός "συντάσσει" τον Προϋπολογισμό

Επομένως, ομιλούμε για προϋπολογισμό προσαρμοσμένο στην αντιπληθωριστική πολιτική. Επιφυλάξεις επ' αυτού (σύμφωνα και με τον συντάκτη των "Θέσεων" της εφημερίδας "Κέρδος") μπορούν να διατυπωθούν όσον αφορά στη μείωση των κρατικών εσόδων, και κυρίως των εσόδων που έχουν άμεση σχέση με τον τιμάριθμο. Στο πλαίσιο αυτό, ακόμα και αν τα πράγματα -σύμφωνα πάντα με τον ίδιο συντάκτη- εξελιχθούν με βάση την παραδοσιακή κυβερνητική αισιοδοξία, ο κίνδυνος να πετύχουμε τους στόχους σε βάρος της πραγματικής οικονομίας είναι υπαρκτός.

Για αναποτελεσματικότητα της πολιτικής της κυβέρνησης, με θυσίες χωρίς το ανάλογο αντίκρισμα, που φέρνουν κόπωση και την αβάσταχτη προσδοκία πως θα συνεχίζονται στο διηνεκές κάνει λόγο και ο συντάκτης της εφημερίδας "Εξπρές", ο οποίος προσθέτει χαρακτηριστικά:

"Στην καθημερινή ζωή, το "άρωμα εκσυγχρονισμού" εξανεμίστηκε γρήγορα. Η διαφάνεια, η εντιμότητα, η ρήξη με τα διαπλεκόμενα, η δημοκρατική ευαισθησία και άλλες περιζήτητες για το δημόσιο βίο αρετές απεδείχθησαν "είδος εν ανεπαρκεία". Το χειρότερο, η απουσία τους περιβλήθηκε συχνά τον μανδύα της διαχειριστικής ακαμψίας και της αλαζονείας της εξουσίας, που καμία σχέση δεν μπορεί να έχει με τον εκσυγχρονισμό. Στα ζητήματα αυτά θα πρέπει να αντιδράσει η κυβέρνηση, αν επιθυμεί να ευοδωθεί ο εθνικός στόχος της σύγκλισης. Καιρός υπάρχει ακόμη….".