Εφημερίδα "Μακεδονία"

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Άρθρα :: Γνώμη (άρθρο σχολιασμού)

( κοινωνία και εξουσία :: 6/1/2006 0:45:20) 

Του ΚΩΣΤΗ ΠΑΠΑΪΩΝΝΟΥ http://www.critici.gr

Κοινωνία και εξουσία

Το ερμηνευτικό σχήμα για να κατανοήσουμε το σύγχρονο κόσμο είναι η αντίθεση ανάμεσα στην κοινωνία και την εξουσία

Όσοι γράφουν δημόσια έκαναν αυτές τις μέρες τους απολογισμούς τους για το 2005 και απεύθυναν τις ευχές τους για το 2006. Τώρα όλοι αισθάνονται εμφανώς την ανάγκη να καθορίσουν το στίγμα τους και την κατεύθυνσή τους ενόψει των αναμενόμενων εξελίξεων. Θα προσπαθήσω και εγώ, με λίγα λόγια, να κάνω το ίδιο, εκθέτοντας τη βασική σκέψη που διατρέχει τα σχόλια και τα άρθρα μου, καθώς και τη θέση της στον γενικό πολιτικό προβληματισμό.

Από τις 8 Σεπτεμβρίου 2001, που η δημοσιογραφική ομοχειρία της "Μακεδονίας" δέχτηκε να φιλοξενήσει ένα πρώτο κείμενό μου με θέμα τη διεθνή εκδήλωση στη Γένοβα, κύλησε αρκετό νερό στο αυλάκι της ιστορίας και όγκοι νερού στους απρόσμενους χείμαρρους της πολιτικής. Σε αυτό το διάστημα έγινα κουραστικός, επαναλαμβάνοντας μονότονα στα γραφτά μου το ερμηνευτικό σχήμα, με το οποίο θεωρώ ότι μπορούμε να κατανοήσουμε το σύγχρονο κόσμο, που δεν είναι πια η αντίθεση ανάμεσα στην εργατική τάξη και την αστική τάξη, αλλά η αντίθεση ανάμεσα στην κοινωνία και την εξουσία.

Στη μισή δεκαετία που πέρασε από τη Γένοβα το σχήμα αυτό άντεξε στη βαριά χρήση του για παρατήρηση και ερμηνεία όλων των νέων πολιτικών φαινομένων, όπως η αυτοκρατορική πολιτική, η τηλεοπτική δημοκρατία, η αναθεώρηση της ιστορίας, η κατάρρευση των κρατικών οντοτήτων, η εγκατάλειψη της ιδέας του έθνους, η χρεοκοπία της αριστεράς. Κυρίως όμως δυνάμωσε μέσα από την εχθρική ή απαξιωτική αντιμετώπιση όλων αυτών και κυρίως των αριστερών, που με οποιοδήποτε πρόσχημα αναζητούν μια πολιτική ή ακαδημαϊκή θέση στο παρόν ή μελλοντικό, δήθεν βελτιωμένο, εξουσιαστικό κοινωνικό σύστημα.

Το αντιθετικό σχήμα κοινωνία - εξουσία συνίσταται στο εξής: Οι τεχνικές και οικονομικές αλλαγές που επέρχονται στην κοινωνία την φέρνουν, όπως πάντα συνέβαινε, σε αντίθεση με προηγούμενες μορφές του συστήματος εξουσίας. Σήμερα όμως δεν υπάρχει δυνατότητα διάκρισης σε καλή ή κακή εξουσία. Κάθε εξουσιαστικός ρόλος, σε οποιοδήποτε χώρο και επίπεδο, στην οικογένεια, στην παρέα, στη δουλειά, στην πολιτική, στο κράτος, στα κόμματα κτλ. εμποδίζει τους σχετικούς χώρους και την κοινωνία συνολικά να αναπτυχθούν. Η εξουσία, ως σύνολο πολιτικών και κοινωνικών ρόλων, φτάνει σήμερα να στραγγαλίζει την κοινωνία.

Το παραπάνω σχήμα δεν είναι προϊόν ξαφνικής έμπνευσης. Είναι το καταστάλαγμα ενός πολιτικού αναστοχασμού σαράντα χρόνων που άρχισε στα μέσα της δεκαετίας του '60, στον ορυμαγδό της πρώτης και τελευταίας πραγματικής διάσπασης του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος. Ποια πολιτική μπορεί να αναπτυχθεί με βάση αυτό το σχήμα; Ποιοι μπορούν να την υιοθετήσουν; Αυτά δεν μπορούν ακόμα να απαντηθούν. Η κατάκτηση όμως της αυτοπεποίθησης ότι φορέας των ιστορικών και πολιτικών αλλαγών είναι η κοινωνία, και όχι η εξουσία, είναι ώριμη και επείγουσα. Ευτυχώς, όλο και περισσότεροι άνθρωποι σπρώχνονται από τα πολιτικά δρώμενα στη συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας.