Παράλληλη Αναζήτηση

Αναζήτηση

Βρες
Εμφάνιση

Ρεπορτάζ :: Συνέντευξη-γνώμη

( στη κοινωνία του τηλεθεάματος και ακροάματος :: 10/2/2006 19:06:50) 

Στη κοινωνία του τηλεθεάματος και ακροάματος Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΝΤΑΚΤΗ

Κείμενο 1 - Ο ρατσισμός όπως τον εξήγησα στην κόρη μου

Γράφει ο ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΔΕΡΓΙΑΔΕΣ

- Πες μου, μπαμπά, τι είναι ο ρατσισμός; Το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων πολιτών θεωρεί ότι οι παρακολουθήσεις ποτέ δεν σταμάτησαν.

- Ο ρατσισμός είναι μια αρκετά συνηθισμένη συμπεριφορά, κοινή σ' όλες τις κοινωνίες, που περνάει δυστυχώς απαρατήρητη σε ορισμένες χώρες, επειδή συμβαίνει να μην την προσέχουν αρκετά.

Γίνονταν, γίνονται και θα γίνονται.

Σημαίνει καχυποψία, ακόμα και περιφρόνηση, απέναντι στα πρόσωπα που έχουν φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά διαφορετικά από τα δικά μας.

Και γεννάται ζήτημα με αυτή τη "λογική" αλλά και με την άνευ όρων παραδοχή αυτού του γεγονότος.

- Όταν λες "κοινή", εννοείς φυσιολογική;

Από μόνη της αυτή η παραδοχή οδηγεί σε οδυνηρά συμπεράσματα για το επίπεδο του "πολιτικού μας πολιτισμού", όπως αρέσκονται να ονομάζουν το διακομματικό καθωσπρεπισμό στον πολιτικό βίο οι "επαγγελματίες" της δημοκρατίας.

- Όχι.

Γιατί αυτή η εκχώρηση;

Δεν είναι φυσιολογική μια συμπεριφορά επειδή είναι συνηθισμένη.

Γιατί αυτή η κυνική και στην ουσία εξ αποστάσεως αντιμετώπιση της κατάργησης ενός θεμελιώδους κοινωνικού δικαιώματος, αυτού που κατοχυρώνει το αδιάβλητο και το απόρρητο των επικοινωνιών;

Κατά κανόνα, ο άνθρωπος έχει την τάση να μην εμπιστεύεται κάποιον που είναι διαφορετικός απ' αυτόν, έναν ξένο, για παράδειγμα.

Μήπως είμαστε βιτσιόζοι επιδειξίες;

Είναι μια συμπεριφορά παλιά όσο και ο ίδιος ο άνθρωπος.

Μήπως μας αρέσει να βλέπουμε τα άπλυτά μας κρεμασμένα στις ρούγες και τα σοκάκια;

Είναι πανανθρώπινη.

Τι συμβαίνει σ' αυτή τη χώρα, που όλα μας φαίνονται φυσικά και την ίδια ώρα όλα μας ξινίζουν και μας βρομάνε;

Ισχύει για όλους.

Όλοι, βέβαια, δηλώνουν κατά των υποκλοπών και των υποκλοπέων.

- Αν ισχύει για όλους, θα μπορούσα κι εγώ να είμαι ρατσίστρια!

Όπως όλοι δηλώνουν κατά των ρουσφετολογικών αποφάσεων, κατά των τροχαίων παραβάσεων, των πολεοδομικών υπερβάσεων, των ρατσιστικών διακρίσεων, των φοροκλεπτικών εισπράξεων και γενικώς κατά των σφαλιαροεισπράξεων και πολέμιοι των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων, βεβαίως βεβαίως…

- Πρώτα απ' όλα, η αυθόρμητη φύση των παιδιών δεν είναι ρατσιστική.

Αν δούμε, βέβαια, την αντιστοιχία λόγων και πράξης στη χώρα αυτή, δυστυχώς η πραγματικότητα άλλα λέει και κυρίως άλλα δείχνει.

Ο άνθρωπος δε γεννιέται ρατσιστής.

Ποιος δεν ψάχνει ένα "παράθυρο", για να κάνει τη ζωή του πιο εύκολη;

Αν οι γονείς του ή οι συγγενείς του δεν του βάλουν στο κεφάλι ρατσιστικές ιδέες, δεν υπάρχει λόγος να γίνει ρατσιστής.

Είναι τυχαίο ότι η χώρα μας κρατάει τα σκήπτρα στην Ε.Ε. σε ό,τι αφορά την αδιαφάνεια και τη διαφθορά;

Αν, για παράδειγμα, σου πουν ότι αυτοί που έχουν λευκό δέρμα είναι ανώτεροι απ' αυτούς που έχουν μαύρο κι εσύ πάρεις στα σοβαρά αυτή τη διαβεβαίωση, θα μπορούσες να υιοθετήσεις μια ρατσιστική συμπεριφορά απέναντι στους μαύρους.

Θα τη γλίτωναν οι τηλεπικοινωνίες;

- Τι είναι να είναι κάποιος ανώτερος;

Προς τι λοιπόν αυτή η ανακολουθία;

- Είναι, για παράδειγμα, να πιστεύεις ότι, επειδή έχεις λευκό δέρμα, είσαι πιο έξυπνος από κάποιον που το δέρμα του έχει άλλο χρώμα, μαύρο ή κίτρινο.

Αυτό το εμπρός πίσω, αυτή η ασυνέχεια κι αυτή η λογική ασυνέπεια;

Με άλλα λόγια, τα φυσικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου σώματος, που μας κάνουν να διαφέρουμε ο ένας από τον άλλο, δε συνεπάγονται καμιά ανισότητα.

Μας κάνει εντύπωση το γεγονός των παράνομων παρακολουθήσεων;

- Πιστεύεις ότι κι εγώ θα μπορούσα να γίνω ρατσίστρια;

Όχι βέβαια, όταν μάλιστα παρακολουθείται ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

- Δεν αποκλείεται να γίνεις.

Γιατί να διαμαρτυρηθεί η "κουτσή Μαρία" η "σάρα και η μάρα" ή κατ' άλλους ο λαουτζίκος, όπως βλέπουν δηλαδή οι πάνω τους κάτω, όταν δεν εξισώνεται με τον ίδιο τον πρωθυπουργό;

Όλα εξαρτώνται από την εκπαίδευση που θα λάβεις. […]

Διότι αυτό περνάει στον κόσμο, στο ανώνυμο πλήθος, όσο αυτή η υπόθεση παραμένει στο σκοτάδι.

- Τι είναι "ρατσιστής";

Ο πολίτης αυτού του κράτους, όπου το παρακράτος των διαφόρων παρακυκλωμάτων, με την ανοχή των πολιτικών κομμάτων και θεσμών, τον έχει καταστήσει πολίτη δεύτερης κατηγορίας, κουτσό και ανήμπορο μπροστά σε αυτά τα φαινόμενα, σκέπτεται: αν μπορούν να παρακολουθούν τον ίδιο τον πρωθυπουργό, ποιος είμαι εγώ που θα γλιτώσω από το "μεγάλο αδελφό";

- Ρατσιστής είναι αυτός που, με το πρόσχημα ότι δεν έχει το ίδιο χρώμα δέρματος ούτε την ίδια γλώσσα ούτε τον ίδιο τρόπο να γιορτάζει με κάποιον άλλο, πιστεύει ότι είναι καλύτερος, ας πούμε ανώτερος, απ' αυτόν που είναι διαφορετικός από τον ίδιο.

Παράλληλα, μέσα στην ανωνυμία του νιώθει ασφαλής.

Επιμένει να πιστεύει ότι υπάρχουν πολλές φυλές και λέει στον εαυτό του:

Δεν ταυτίζεται ούτε με τον "κακό" αριστεριστή ή αναρχικό ούτε με τον αλλοδαπό Άραβα ή Πακιστανό, ο οποίος δυνητικά θα μπορούσε να είναι και ύποπτος για τρομοκρατία.

"Η δική μου φυλή είναι ωραία και ευγενική.

Ούτε βέβαια με την ηγεσία των σωμάτων ασφαλείας, τα οποία θεωρεί -και δικαίως- εντελώς ενταγμένα σε ένα σαθρό πολιτειακό σύστημα, όπου σύνταγμα, νόμοι και δικαιοσύνη ερμηνεύονται και λειτουργούν σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις διαπλοκές της εκάστοτε εξουσίας.

Οι άλλες είναι άσχημες και κτηνώδεις".

Υπάρχει λύση, υπάρχει χρώμα μέσα σ' αυτή την αβάσταχτη ελαφρότητα του μαύρου και του άσπρου;

- Δεν υπάρχει μια φυλή που να είναι καλύτερη;

Το γκρίζο δεν είναι η απάντηση, ούτε ήταν ποτέ.

- Όχι.

Το φως είναι η απάντηση και όχι οι φωτοσκιάσεις της επικοινωνιακής διαχείρισης μέσω της τηλοψίας και των πολιτικών ακροβατισμών.

Ορισμένοι ιστορικοί, το 18ο και το 19ο αιώνα, προσπάθησαν να αποδείξουν ότι υπάρχει η λευκή φυλή, που είναι δήθεν καλύτερη στο σωματικό και στο διανοητικό επίπεδο απ' ό,τι η υποτιθέμενη μαύρη φυλή.

Στο φως, όλα στο φως τώρα!

Εκείνη την εποχή, πίστευαν ότι η ανθρωπότητα χωριζόταν σε πολλές φυλές. Ένας ιστορικός (ο Ερνέστ Ρενάν, 1823-1892) προσδιόρισε μάλιστα και τις ανθρώπινες ομάδες που ανήκαν στην "κατώτερη φυλή": ήταν οι μαύροι της Αφρικής, οι αυτόχθονες της Αυστραλίας και οι Ινδιάνοι της Αμερικής. Γι' αυτόν, "ο μαύρος είναι σε σχέση με τον άνθρωπο αυτό που είναι ο γάιδαρος σε σχέση με το άλογο", δηλαδή "ένας άνθρωπος που του λείπει η νοημοσύνη και η ομορφιά"! Όμως, όπως είπε ένας καθηγητής της ιατρικής ειδικός στο αίμα, "οι καθαρές φυλές στο ζωικό βασίλειο δεν μπορούν να υπάρξουν παρά μόνο σε πειραματική κατάσταση στο εργαστήριο, όπως συμβαίνει με τα ποντίκια για παράδειγμα". Προσθέτει ότι "ανάμεσα σ' έναν Κινέζο, σ' έναν κάτοικο του Μάλι και σ' ένα Γάλλο υπάρχουν περισσότερες κοινωνικοπολιτιστικές παρά γενετικές διαφορές".

Tahar Ben Jelloun, 0 ρατσισμός όπως τον εξήγησα στην κόρη μου, μτφρ. Αγγέλα Βερυκοκάκη, εκδ. Νέα Σύνορα / Α.Α. Λιβάνη, 1998

Ερωτήσεις κατανόησης 1. Εναντίον ποιων εκδηλώνεται, σύμφωνα με το κείμενο, ο ρατσισμός και πώς εκφράζεται; 2. Μια συνηθισμένη συμπεριφορά δεν είναι αναγκαστικά φυσιολογική, υποστηρίζει ο πατέρας. Πώς στηρίζει την άποψη του αυτή; 3. Τι εννοεί ο πατέρας, όταν λέει ότι τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά αποτελούν πρόσχημα που μπορεί να οδηγήσει σε ρατσιστική συμπεριφορά;