ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ (POLYGRAM) ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ - ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΡΟΒΟΛΕΙΣ

Διαβάζω και γράφω

Έχει ο καιρός γυρίσματα

Η "Ασπίδα του Αχιλλέα" σήμερα

Στα ρήματα που γράφονται με έντονους χαρακτήρες σημειώστε την έγκλιση και τη σημασία της:

Οι δύο καταξιωμένοι συνθέτες εμφανίζονται στη δισκογραφία με διαφορετικές δουλειές, που συνομιλούν με τα μονοπάτια του χρόνου

Π. Κ. ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ

α. Έφερα 18 Αρχαία, 19 Νέα, 17 Έκθεση, 18 Γλώσσα, μην πω για Ιστορίες, Γεωγραφίες κι αυτά. (κείμ. 1) …………………………………………..

Έχουν γραφεί πολλά για τη σχέση του καλλιτέχνη με την εποχή του.

"Για πέντε αιώνες μόνο ένα κράτος μπορούσε να καταστρέψει ένα άλλο κράτος. β. Η εργαζόμενη μητέρα ενισχύει οικονομικά την οικογένεια. (κείμ. 2) …………………………………………..

Πόσο επηρεάζεται απ' αυτήν και πόσο ο ίδιος ως ευαισθητοποιημένο άτομο, διαθέτοντας την ικανότητα να αφουγκράζεται τα μηνύματα του καιρού του, μπορεί να τα εκφράζει μέσα από το έργο του, αλλά συχνά να πρωτοτυπεί, να ξαφνιάζει και γιατί όχι να προκαλεί.

Ένας ολόκληρος κόσμος διπλωματίας, διεθνούς δικαίου, συμμαχιών, θαλασσίων, αεροπορικών και χερσαίων δυνάμεων αναπτύχθηκαν πάνω στην προοπτική της σύγκρουσης μεταξύ κρατών. γ. Λοιπόν, άσε τις μπούρδες και πήγαινε με τα παιδιά που ήρθαν να σε πάρουν. (κείμ. 1) …………………………………………../…………………………………………..

Ερωτήματα, που προκύπτουν ξανά μέσα από το πέρασμα του χρόνου, καθώς κάθε φορά επαναπροσδιορίζουμε τη σχέση μας με τα αιτήματα της εποχής.

Μόνο τα κράτη μπορούσαν να συγκεντρώσουν τους πόρους προκειμένου να απειλήσουν την επιβίωση άλλων κρατών. δ. Ο βιοπορισμός, πιθανόν, να εξαντλεί τους ανθρώπους και τις δυνάμεις τους. (κείμ. 2) …………………………………………..

Έτσι, αυτό που κάποτε θεωρούνταν καινοτομία, σήμερα το αποκαλούμε "ντεμοντέ" και, για να μιλήσουμε με τους νόμους της αγοράς, λέμε πως "δεν πουλάει", ακόμη κι αν στην εποχή του χαρακτηρίστηκε αριστούργημα, αφού ζούμε σε μια κοινωνία που ευνοεί τη λήθη.

Μόνο τα κράτη μπορούσαν να προετοιμάσουν τις κοινωνίες για να αμυνθούν απέναντι σε απειλές. ε. Η ενασχόληση με τα παιδιά τους μετατρέπεται σε μια σειρά από ενέργειες ρουτίνας. (κείμ. 4) …………………………………………..

"Fast forward" και "Rewind"

Μόνο τα κράτη μπορούσαν να οργανώσουν συνέδρια ειρήνης".

στ. Τώρα να συνεχίσω το δράμα; (κείμ. 1) …………………………………………..

Όμως, μέσα σ' αυτή την κοινωνία του "fast forward", όπου συνεχώς αναζητούμε το καινούριο και το διαφορετικό, είναι δύσκολο να παράγουμε πολλά "αριστουργήματα".

Αυτά γράφει το πλέον πολυσυζητημένο βιβλίο των τελευταίων μηνών - το βιβλίο του Ph. Bobbit με τίτλο "The Shield of Achilles.

Γι' αυτό, τον τελευταίο καιρό, ολοένα και περισσότερο ανθεί το φαινόμενο της ανακύκλωσης σ' όλους τους χώρους της Τέχνης, συμπεριλαμβανομένου και αυτού της μουσικής.

War, Peace and the Course of History" - Η Ασπίδα του Αχιλλέα.

Πολλοί δημιουργοί ανανεώνουν τη σχέση τους με το κοινό, βρίσκοντας ένα καλύτερο περιτύλιγμα στο ήδη αναγνωρισμένο έργο τους, που όμως είναι συνδεμένο με βιώματα απ' το παρελθόν.

Πόλεμος, Ειρήνη και η Πορεία της Ιστορίας - (London, Allen Lane, 2002).

Στο εξωτερικό έχουν γίνει πολλές τέτοιες απόπειρες από τους δημιουργούς να αποδώσουν κάτω από διαφορετικό πρίσμα τη δουλειά τους.

Τώρα, συνεχίζει το εν λόγω έργο, έχουμε περάσει σε μια εντελώς διαφορετική περίοδο.

Άλλοι καλλιτέχνες επιδόθηκαν, πολλές φορές με επιτυχία σε διασκευές.

Μια μικρή ομάδα φανατικών (ή μια εγκληματική συμμορία) μπορούν, εφοδιασμένοι με όλα τα μέσα της σύγχρονης τεχνολογίας (από την ατομική βόμβα μέχρι το Διαδίκτυο) να καταστρέψουν ή υποτάξουν κράτη και κοινωνίες.

Αμέτρητα είναι τα τραγούδια που έκαναν μια δεύτερη καριέρα.

Το κράτος, που σύμφωνα με τον Bobbit έχει μετεξελιχθεί από "κυρίαρχο κράτος" (sovereign state), σε "κράτος αγορά" (market state), βρίσκεται αντιμέτωπο με εντελώς πρωτόγνωρες απειλές, κινδύνους, προκλήσεις.

Στην Ελλάδα το φαινόμενο παρουσιάστηκε σποραδικά, είτε με την αναβίωση του ελαφρού και πολύ περισσότερο του ρεμπέτικου τραγουδιού αλλά και του δημοτικού, παραδοσιακού, που τον τελευταίο καιρό γνωρίζει μια πρωτοφανή άνθηση.

Το πώς αντιμετωπίζεται η νέα κατάσταση είναι το κεντρικό ερώτημα της διεθνούς agenda, ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001.

Τέτοια δείγματα δεν είχαμε στο έντεχνο τραγούδι, μέχρι στιγμής τουλάχιστο.

Υπάρχουν απλοϊκές προσεγγίσεις που ζητούν τις λύσεις είτε μέσα στα στενά όρια του εθνικού κράτους είτε αποκλειστικά στη χρήση της στρατιωτικής δύναμης.

Η κυκλοφορία όμως δύο δίσκων, που ανήκουν στην κατηγορία αυτή, δίνει την αφορμή να γίνει μια πρώτη προσέγγιση στους λόγους τέτοιου είδους επιλογών.

Πρόκειται για μάλλον αδιέξοδη προσέγγιση.

Ο ένας κυκλοφορεί σε μια λιτή και ενδιαφέρουσα από αισθητικής άποψης κασετίνα, που παραπέμπει σε εξώφυλλα της Jazz και έχει τον τίτλο "Αλέξια - Μίκης Θεοδωράκης".

Η απάντηση στη νέα πραγματικότητα δεν μπορεί παρά να είναι "υπερεθνική" και στη βάση ολοκληρωμένης στρατηγικής πολλαπλών μέσων και στόχων.

Ο άλλος τιτλοφορείται "Αργοναύτες" είναι του Ηλία Ανδριόπουλου με προσεγμένο εξώφυλλο και πλήρες ένθετο, που αφορά τα 10 τραγούδια και τις δύο μελωδίες του.

Το εθνικό κράτος μπορεί να επενδύει δισεκατομμύρια για την ασφάλεια ενός γεγονότος (π.χ. Ολυμπιάδα 2004) αλλά δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στη ρίζα του.

Τι κοινό έχουν οι δύο δουλειές;

Η υπερεθνική προσέγγιση υπογραμμίζει την ανάγκη για διεθνή συνεργασία και αποτελεσματική "παγκόσμια διακυβέρνηση".

Αρχικά θα απαντούσαμε ότι είναι εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους.

Το "παράδοξο της αμερικανικής πολιτικής", όπως θα έλεγε ένας διακεκριμένος Αμερικανός, ο J. Nye, είναι ότι οι ΗΠΑ εμφανίζουν δυσχέρεια να κατανοήσουν την πραγματικότητα αυτή.

Στην πρώτη έχει γίνει μια παράδοξη συνεργασία. Ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης Μίκης Θεοδωράκης συνεργάζεται με τη μέχρι πρότινος, ποπ ερμηνεύτρια Αλέξια. Έτσι προκύπτει ένα διπλό CD με πολλά από τα γνωστά τραγούδια του συνθέτη ιδωμένα με μια εντελώς διαφορετική ματιά. Αποκομμένα τελείως από το χωροχρονικό τους πλαίσιο, το οποίο ενδεχομένως να προκαλούσε μια ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση σ' όσους βίωσαν τα τραγούδια του την εποχή που γράφτηκαν και λίγο αργότερα κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης. Έτσι, όταν ένας ακροατής, που έχει μεγαλώσει με τη μουσική του Θεοδωράκη και τις δονήσεις που αυτή του προκαλούσε, ακούσει ξαφνικά την "Άρνηση" (Στο Περιγιάλι) υπό τους ήχους κυμάτων που σκάνε στην ακρογιαλιά σε συνδυασμό με την ερμηνεία Αλέξιας - Μίλβας είναι σχεδόν σίγουρο ότι πολύ δύσκολα θα το ανεχτεί. Αυτή βέβαια είναι μια συναισθηματική αντίδραση.

Αν η προσέγγιση γίνει έξω από το πρίσμα του χρόνου και του συναισθήματος, διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για εξαιρετικές συνθέσεις του μεγάλου δημιουργού. Η επιλογή των 27 τραγουδιών, εκ των οποίων τα δύο ερμηνεύονται από τον ίδιο το συνθέτη μαζί με την Αλέξια, έγινε πολύ προσεκτικά και με διάθεση να παρουσιαστούν ακούσματα, που δεν παραπέμπουν άμεσα στο πολιτικό τραγούδι, αν κι αυτό είναι δύσκολο για ένα συνθέτη που είναι ταυτισμένος στη συνείδηση του κοινού μ' αυτό. Η ερμηνεύτρια διαθέτει τα φωνητικά προσόντα, για να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις των τραγουδιών, αν και συχνά επιδίδεται σε στιλιστικές υπερβολές. Επιπλέον σε πολλά απ' αυτά η ενορχηστρωτική προσέγγιση γίνεται με άποψη, ενώ συμμετέχουν εξαιρετικοί μουσικοί.

Απ' την άλλη μεριά ο δίσκος του Ηλία Ανδριόπουλου έρχεται να μας υπενθυμίσει πως όσα χρόνια κι αν πέρασαν από τότε που έγραψε τον κύκλο του Σεφέρη, αλλά και άλλα μεταγενέστερα τραγούδια, ελάχιστα πράγματα άλλαξαν. Καλές βέβαια οι ερμηνείες του Μητσιά και της Βενετσάνου, όπως και η απαγγελία του Γιάννη Φέρτη. Όμως όλα ακούγονται σαν να μας είναι γνωστά, σαν να μην πέρασε ο χρόνος, σαν να μην άλλαξαν οι εποχές. Κι εδώ εύλογα θα προκύψει η αντίρρηση: μα ο συνθέτης είναι συνεπής στην πορεία του. Μένει σταθερός σ΄ αυτό που κάνει. Αυτό όμως είναι το ζητούμενο; Η επανάληψη; Τότε πού βρίσκεται η εξέλιξη, το νέο, το καινούργιο, το φρέσκο;

* Στην πρώτη περίπτωση έχουμε ένα υλικό, που προέρχεται από το παρελθόν και υπάγεται σε μια προσπάθεια επαναπροσέγγισης, μέσα από μια διαφορετική οπτική γωνία. Παράλληλα επιχειρείται κι ένα άνοιγμα στους νεότερους ακροατές, που δε γνωρίζουν αυτά τα τραγούδια, αφού τα περισσότερα έχουν καταργηθεί απ' τα play list του ραδιοφώνου και δεν ακούγονται παρά μόνο σε επετείους του Πολυτεχνείου.

* Στη δεύτερη περίπτωση, ο Ανδριόπουλος παρουσιάζει, ως επί το πλείστον, καινούργια τραγούδια, που όμως κουβαλούν τον απόηχο της δεκαετίας του '70 και δύσκολα μπορούμε να τα εντάξουμε στο παρόν.

Το ερώτημα βέβαια που επανέρχεται διαρκώς είναι τι νόημα έχουν όλα αυτά έξω από το κοινωνικό, πολιτικό, ιδεολογικό πλαίσιο, που προσδιορίζει την αξία και φορτίζει την ερμηνεία των τραγουδιών, όταν μάλιστα απουσιάζουν και οι σαφείς προθέσεις.

Μάγδα Δημάκη

- "ΑΛΕΞΙΑ - ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ" (BMG)

- ΗΛΙΑ ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΥ "ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ" (ΛΥΡΑ)