Θέλω, κύριοι δικαστές, να σας εκθέσω με λεπτομέρειες με ποιον τρόπο νομοθετούν στους Λοκρούς· δεν θα γίνετε χειρότεροι, βέβαια, αν έχετε ακούσει κάποιο παράδειγμα, το οποίο μάλιστα χρησιμοποιεί και μια πόλη που κυβερνάται με καλούς νόμους. Γιατί εκεί έχουν τέτοια πεποίθηση ότι πρέπει να χρησιμοποιούν τους νόμους που ισχύουν από παλιά και να περιφρουρούν την προγονική κληρονομιά και να μην νομοθετούν για να ικανοποιήσουν ούτε όσους επιθυμούν να κάνουν κακό ούτε όσους επιθυμούν να ξεφύγουν για το κακό που έκαναν, ώστε, αν κανείς θέλει να θεσπίσει έναν καινούργιο νόμο, νομοθετεί βάζοντας τον λαιμό του στη θηλιά, και αν φανεί ότι ο νόμος είναι καλός και χρήσιμος, ο νομοθέτης συνεχίζει να ζει και μπορεί να φύγει, ενώ στην αντίθετη περίπτωση, η θηλιά σφίγγει και αυτός πεθαίνει. Και ενώ, βέβαια, δεν τολμούν να θεσπίσουν καινούργιους, εφαρμόζουν όμως όσους ισχύουν από παλιά με ακρίβεια. Και εδώ και πάρα πολλά χρόνια, κύριοι δικαστές, αναφέρεται ότι έχει θεσπιστεί μόνο ένας καινούργιος νόμος σε αυτούς. Επειδή υπάρχει εκεί νόμος που προβλέπει, αν βγάλει κάποιος το μάτι κάποιου άλλου, να προσφέρει το δικό του μάτι ως ανταπόδοση, χωρίς να υφίσταται καμιά χρηματική αποζημίωση, αναφέρεται ότι μεταξύ δύο αντιπάλων ο ένας απείλησε τον άλλο που ήταν μονόφθαλμος ότι θα του βγάλει αυτό το ένα μάτι. Αφού διατυπώθηκε αυτή η απειλή ο μονόφθαλμος θορυβημένος και θεωρώντας ότι η ζωή του δεν θα ήταν βιώσιμη αν το πάθαινε αυτό, αναφέρεται ότι τόλμησε να εισηγηθεί νόμο, αν κανείς βγάλει το μάτι ενός μονόφθαλμου, να προσφέρει και τους δύο ως ανταπόδοση, για να μοιράζονται και οι δύο εξίσου τη δυστυχία. Αναφέρεται, επίσης, ότι αυτός είναι ο μόνος νόμος που θέσπισαν οι Λοκροί εδώ και πάνω από διακόσια χρόνια. Σε μας, όμως, αγορεύουν δημόσια για τα κοινά, κύριοι δικαστές, κατά πρώτον λίγο απέχουν από το να νομοθετούν σχεδόν κάθε μήνα προς όφελός τους, και κατά δεύτερον, όταν έχουν την εξουσία, οι ίδιοι οδηγούν τους απλούς πολίτες στη φυλακή, αλλά δεν θεωρούν ότι πρέπει να ισχύει και για αυτούς το ίδιο δίκαιο· τέλος, ενώ οι ίδιοι καταργούν τους νόμους του Σόλωνα που έχουν δοκιμαστεί από παλιά και τους θέσπισαν οι πρόγονοί μας, θεωρούν ότι πρέπει να εφαρμόζουμε τους δικούς τους, τους οποίους έχουν θεσπίσει για να βλάψουν την πόλη. Αν, λοιπόν, δεν τους τιμωρήσετε, γρήγορα ο λαός θα υποδουλωθεί σε αυτά τα άγρια ζώα. Να είστε βέβαιοι, κύριοι δικαστές, ότι αν θυμώσετε πολύ μαζί τους, θα περιορίσουν την κακεντρέχειά τους, ενώ στην αντίθετη περίπτωση, θα βρεθείτε αντιμέτωποι με πολλούς κακεντρεχείς και προσβλητικούς προς εσάς με πρόσχημα ότι επιδιώκουν την τιμή.

^[139] Θέλω δε, κύριοι δικασταί, να σας εκθέσω κατά ποίον τρόπον νομοθετούσι εις Λοκρούς· διότι θα ωφεληθήτε πάρα πολύ, εάν ακούσετε το παράδειγμα τούτο, το οποίον άλλως τε προέρχεται από πόλιν ευνομουμένην. Εκεί δηλαδή τόσον μέγα καθήκον των θεωρούσι το να μεταχειρίζωνται τους προ πολλού κειμένους νόμους και να τήρουν τας παραδόσεις και να μη θέτουν κανένα νόμον, διά να ευχαριστήσουν τον αδικούντα ή διά να δώσουν τα μέσα να αποφύγη την τιμωρίαν ο ένοχος, ώστε, αν κάποιος θελήση να προτείνη νέον νόμον, έχει τον βρόχον εις τον τράχηλον, και αν μεν φανή ο νόμος ότι είναι καλός και χρήσιμος, ζη ο προτείνων τον νόμον και απέρχεται, ει δε μη, θανατώνεται, αφού συρθή ο βρόχος. ^[140] Ούτω νέους μεν νόμους δεν τολμούν να θέτουν, εφαρμόζουν δε αυστηρώς τους παλαιούς. Εις διάστημα δε πολλών ετών αναφέρεται, κύριοι δικασταί, ότι είς μόνον νέος νόμος ετέθη εις αυτούς. Διότι, επειδή υπήρχεν εις αυτούς νόμος ορίζων, ότι, αν τις εξορύξη τον οφθαλμόν άλλου, ούτος ήτο υποχρεωμένος να παράσχη τον ιδικόν του εις αντιστάθμισμα προς εξόρυξιν, επειδή εις την περίπτωσιν ταύτην δεν επετρέπετο εκτίμησις της ζημίας διά χρημάτων, λέγεται, ότι κάποιος, του οποίου ο εχθρός ήτο μονόφθαλμος, τον ηπείλησεν ότι θα του εξορύξη τον μοναδικόν οφθαλμόν του. ^[141] Προ της απειλής ταύτης ο μονόφθαλμος ταραχθείς πολύ και νομίζων ότι ο βίος του θα ήτο αβίωτος, εάν επάθαινε κάτι τέτοιο, λέγεται ότι ετόλμησε να προτείνη νόμον, ορίζοντα, ότι, εάν κάποιος εξορύξη τον οφθαλμόν μονοφθάλμου ούτος είναι υποχρεωμένος εις αντιστάθμισμα να δώση και τους δύο οφθαλμούς του διά να εξορυχθούν, διά να είναι η αναπηρία και των δύο ίση.

Τούτον μόνον τον νόμον λέγεται ότι έθεσαν οι Λοκροί εις διάστημα μεγαλύτερον των διακοσίων ετών. ^[142] Εις ημάς αντιθέτως, κύριοι δικασταί, οι ρήτορες κατά πρώτον δεν παρέρχεται μην, δύναται τις να είπη, κατά τον οποίον δεν προτείνουν κάποιον νόμον υπαγορευμένον από τα προσωπικά των συμφέροντα· δεύτερον, όταν είναι άρχοντες, τους βλέπει κανείς να σύρουν εις τας φυλακάς τους ιδιώτας, δεν δέχονται δε να εφαρμοστεί και δι' αυτούς τους ιδίους το ίδιον μέτρον· τέλος καταργούντες τους νόμους του Σόλωνος, τους οποίους ο χρόνος καθιέρωσε και οι οποίοι είναι έργον των προγόνων μας, διατείνονται, ότι πρέπει να υπακούετε εις τους ιδικούς των, οι οποίοι αποβλέπουν εις την βλάβην της πόλεως. ^[143] Εάν λοιπόν δεν τιμωρήσετε τούτους, ο λαός εντός ολίγου θα γίνη δούλος των θηρίων τούτων. Να είσθε δε βέβαιοι, κύριοι δικασταί, ότι, εάν μεν οργίζεσθε σφοδρώς κατ' αυτών, τόσον ολιγώτερον θα φανούν ασελγείς, ει δε μη, θα παρουσιασθούν πολλοί ασελγείς και υβρισταί υπό το πρόσχημα της εξυπηρετήσεως της πόλεως διά της μεταρρυθμίσεως των νόμων.