Μτφρ. Δ. Λυπουρλής. 2002. Αριστοτέλης. Ρητορική Βιβλίο Πρώτο. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.
Ας μιλήσουμε στη συνέχεια για τα αγαθά που οφείλονται στην τύχη, (15) για εκείνα από αυτά που συντελούν επίσης στο να διαμορφωθεί με έναν ορισμένο τρόπο ο χαρακτήρας των ανθρώπων. Λέγοντας «χαρακτήρας που προσιδιάζει στην ευγένεια καταγωγής» εννοούμε ότι ο κάτοχός της επιδιώκει ακόμη περισσότερες τιμές γιατί όλοι οι άνθρωποι, όταν έχουν ένα αγαθό, συνηθίζουν να επιδιώκουν την αύξησή του ― και «ευγένεια καταγωγής» θα πει «τιμημένοι πρόγονοι».Η ευγένεια, επίσης, της καταγωγής τους τούς κάνει να περιφρονούν ακόμη και αυτούς που είναι όμοιοι με τους δικούς τους προγόνους, (20) γιατί τα ίδια πράγματα, όταν ανήκουν σε χρόνο απομακρυσμένο στο παρελθόν, είναι σε μεγαλύτερη τιμή από τα κοντινά, και είναι πιο εύκολο να παινευτεί κανείς γι' αυτά. Με τη λέξη ευγενής γίνεται αναφορά στην αρετή της γενιάς, ενώ με τη λέξη γενναίος η αναφορά γίνεται στο ότι δεν υπάρχει στο μεταξύ εκφυλισμός από την αρχική φύση ― κάτι που τις περισσότερες φορές δεν συμβαίνει στα άτομα ευγενικής καταγωγής, δεδομένου ότι οι περισσότεροί τους είναι άτομα άνευ αξίας· συμβαίνει, πράγματι, (25) και στις γενιές των ανθρώπων ό,τι συμβαίνει με τη σοδειά των προϊόντων της γης: μερικές φορές, αν η γενιά είναι καλή, γεννιούνται για ένα διάστημα έξοχοι άνδρες, ύστερα όμως παρατηρείται μια οπισθοχωρητική πορεία. Οι πολύ προικισμένες οικογένειες εκφυλίζονται σε μορφές παραφροσύνης, (30) όπως έγινε π.χ. με τα παιδιά του Αλκιβιάδη και του Διονύσιου του πρώτου· οι μετρημένες, από την άλλη, οικογένειες καταντούν σε άνοια και σε νωθρότητα, όπως έγινε π.χ. με τα παιδιά του Κίμωνα, του Περικλή και του Σωκράτη.
Μτφρ. Η.Φ. Ηλιού. 1984. Η Ρητορική του Αριστοτέλη. Αθήνα: Κέδρος.
Ας εξετάσουμε τώρα τα αγαθά που προέρχονται από την τύχη (15) και την επίδρασή τους πάνω στο χαρακτήρα των ανθρώπων. Οι άνθρωποι ευγενούς καταγωγής περισσότερο από κάθε τι επιδιώκουν τις τιμές. Αλήθεια, όλοι συνηθίζουν να επιδιώκουν την αύξηση των αγαθών που ήδη κατέχουν. Ευγενείς είναι κείνοι που κατάγονται από προγόνους οι οποίοι είχαν πολύ τιμηθεί. Ακόμα, από χαρακτήρα, οι ευγενείς δείχνουν περιφρόνηση για τους προγόνους των ομοίων τους (20) κι αυτό συμβαίνει, επειδή όσο λιγότεροι είναι τόσο πιο πολύ τιμούνται και μπορούν να υπερηφανεύονται για την καταγωγή τους. Η ευγένεια διαφέρει από τη γενναιότητα, επειδή η πρώτη βρίσκεται στην αξία της οικογένειας, ενώ η δεύτερη στο ότι ο γενναίος δεν ξεμακραίνει από την ανθρώπινη φύση.
Αυτό συχνά δεν το βρίσκουμε σε ανθρώπους ευγενούς καταγωγής, που οι περισσότεροί τους είναι ασήμαντοι. (25) Αλήθεια και στις οικογένειες των ανθρώπων καθώς και στα προϊόντα της γης παρουσιάζεται κάποια διαδοχή ανόμοιων καταστάσεων και κάποτε, μέσα σε μια καλή οικογένεια, ξαφνικά εμφανίζονται άνθρωποι ολότελα υπέροχοι και κατόπι ξανάρχεται μια κανονική κατάσταση. Οι απόγονοι των πολύ έξυπνων ανθρώπων συμβαίνει να καταντήσουν τρελοί, όπως έγινε με όσους κατάγονται από τον Αλκιβιάδη και από το Διονύσιο τον πρώτο. Οι απόγονοι πάλι των θετικών και των μετρημένων ανθρώπων καταντούν νωθροί και ηλίθιοι, (30) όπως συνέβη με τους απογόνους του Κίμωνα, του Περικλή και του Σωκράτη.