Όταν λοιπόν συγκεντρώθηκαν, τους είπε περίπου τα ακόλουθα:

Φίλοι και σύμμαχοι, στους θεούς βέβαια οφείλουμε μεγάλη ευγνωμοσύνη, επειδή μας βοήθησαν να επιτύχουμε όσα θεωρούσαμε για τους εαυτούς μας επάξια. Γιατί τώρα αναμφισβήτητα εξουσιάζουμε μεγάλη και εύφορη χώρα καθώς επίσης και κείνους που θα την καλλιεργούν και θα μας τρέφουν· έχουμε ακόμη και σπίτια επιπλωμένα με όλα τα απαραίτητα. Κανένας σας λοιπόν να μην έχει την εντύπωση πως αυτά που κατέχει είναι ξένα· γιατί υπάρχει νόμος αιώνιος σ' όλους τους ανθρώπους, όταν μια πόλη κυριευθεί μετά από αντίσταση, νά ανήκουν στους νικητές και οι κάτοικοι και τα υπάρχοντά της. Επομένως δεν κατέχετε άδικα όσα τυχόν έχετε, αλλά από φιλανθρωπία δε θα τους αφαιρέσετε όσα θα τους επιτρέψετε να κρατήσουν. Σκέφτομαι λοιπόν ότι, σε περίπτωση που από τώρα και ύστερα εκτραπούμε σε οκνηρία και σε χλιδή, χαρακτηριστικό άλλωστε των ανόητων ανθρώπων, που θεωρούν αθλιότητα την εργασία, ενώ τήν αργία ευτυχία, πολύ γρήγορα θα αποδειχτούμε ανάξιοι του εαυτού μας και θα χάσουμε όλα μας τα αγαθά. Γιατί βέβαια, για να είναι κάποιος πάντα γενναίος, δεν αρκεί το ότι αναδείχτηκε τέτοιος στο παρελθόν, αν δεν το φροντίζει συνέχεια ως το τέλος· όπως ακριβώς και οι άλλες τέχνες χάνουν την αξία τους, όταν παραμεληθούν, και τα εύρωστα σώματα εξασθενούν πάλι, όταν κάποιος τα παραδώσει στην οκνηρία, το ίδιο και η σύνεση, η εγκράτεια και το σθένος, σε περίπτωση που παύσουμε να τις ασκούμε, στρέφονται ξανά προς την κακοήθεια. Άρα δεν πρέπει να τα παραμελούμε ούτε να παραδινόμαστε στις πρόσκαιρες ηδονές. Πράγματι, θεωρώ μεγάλο κατόρθωμα το νά κατακτήσει κάποιος μια εξουσία, πολύ όμως μεγαλύτερο το να τη διαφυλάξει, άμα την αποκτήσει. Η απόκτηση λοιπόν αγαθών ανήκει πολλές φορές σ' εκείνον που δείχνει σχεδόν μονάχα τόλμη, η διατήρηση όμως αυτών δέν είναι δυνατή ούτε χωρίς σύνεση ή εγκράτεια ούτε και χωρίς πολλή φροντίδα. Αυτά πρέπει να έχουμε υπόψη μας και να ασκούμαστε στην αρετή περισσότερο τώρα παρά προτού αποκτήσουμε αυτά εδώ τ' αγαθά. Ξέρουμε εξάλλου καλά πως, όταν κάποιος έχει πάρα πολλά, τότε και πάρα πολλοί είναι εκείνοι που τον φθονούν, τον επιβουλεύονται και τον εχθρεύονται, όταν μάλιστα εξουσιάζει με τη βία τα αγαθά και τους υπηρέτες, όπως ακριβώς εμείς. Πρέπει να πιστεύετε πως και οι θεοί είναι με το μέρος μας, γιατί δεν τα καταλάβαμε με αδικία και επιβουλές, αλλά τιμωρώντας αυτούς που μας επιβουλεύτηκαν. Μετά όμως απ' αυτό πρέπει να κατορθώσουμε εκείνο που είναι το καλύτερο για τους εαυτούς μας, να έχουμε δηλαδή την αξίωση να κυβερνούμε τους υπηκόους μας, στην περίπτωση που είμαστε καλύτεροί τους. Είναι λοιπόν απαραίτητο να συνηθίσουμε και τους δούλους μας στη ζέστη και στο κρύο, στην πείνα, τη δίψα, τους κόπους και την αυπνία, παράλληλα όμως πρέπει πρώτα να προσπαθούμε να παρουσιαζόμαστε εμείς ανώτεροί τους σ' αυτές τις ταλαιπωρίες. Ωστόσο στην τέχνη του πολέμου και στις ασκήσεις δεν πρέπει καθόλου να τους μυήσουμε, μια και τους θέλουμε για εργάτες μας και για να μας πληρώνουν φόρο· απεναντίας σ' αυτές τις ασκήσεις πρέπει εμείς να είμαστε ανώτεροί τους, έχοντας υπόψη μας ότι αυτά οι θεοί τα κατέστησαν στους ανθρώπους όργανα ελευθερίας και ευτυχίας. Και όπως εμείς τους αφαιρέσαμε τα όπλα, κατά τον ίδιο τρόπο δεν πρέπει ποτέ να μείνουμε άοπλοι, γνωρίζοντας καλά ότι εκείνοι που ασχολούνται πάντοτε με τα όπλα εύκολα μπορούν να αποκτούν όσα θελήσουν.

Όταν εμαζεύτηκαν, τους είπε τα εξής:

Μεγάλη χάρη, φίλοι και σύμμαχοι, χρωστάμε στους θεούς γιατί μας βοήθησαν να πετύχωμε όσα νομίζαμε ότι είμαστε άξιοι να απολαύσωμε. Γιατί τώρα, ως γνωστό, και γη έχομε απέραντη και εύφορη, έχομε και κείνους που θα την καλλιεργούν για να μας τρέφουν, και έχομε και σπίτια με την επίπλωσή τους. Και κανείς από σας έχοντας αυτά ας μη νομίση ότι κατέχει ξένα, γιατί αιώνιος νόμος σ' όλους τους ανθρώπους υπάρχει, όταν κυριευτή εχθρική πόλη, να ανήκουν σε κείνους που την εκυρίευσαν και τα σώματα και τα πράγματα που βρίσκονται στην πόλη που κυριεύτηκε. Δεν θα έχετε λοιπόν άδικα ο,τιδήποτε και αν έχετε, αλλά από φιλανθρωπία δεν θα αφαιρέσετε όσα αφήσατε να έχουν όσοι νικήθηκαν. Η γνώμη μου για το μέλλον είναι η έξης, ότι, αν το ρίξωμε στην οκνηρία και τις απολαύσεις των ουτιδανών ανθρώπων, που θεωρούν τον κόπο δυστύχημα, και την δίχως κόπους ζωή απόλαυση, γρήγορα, σας βεβαιώνω, θα γίνωμε άχρηστοι για τον εαυτό μας και γρήγορα θα χάσωμε όλα τα αγαθά. Γιατί δεν αρκεί το ότι δειχτήκαμε γενναίοι, ώστε να είμαστε πάντοτε τέτοιοι, αν διαρκώς δεν φροντίζωμε να είμαστε γενναίοι. Αλλά καθώς και οι άλλες τέχνες, αν παραμεληθούν, παύουν να έχουν αξία, ομοίως και τα εύρωστα σώματα, όταν επιδοθούν στην οκνηρία, αρρωσταίνουν, έτσι και η σωφροσύνη, και η εγκράτεια, και η σωματική δύναμη, όταν πάψωμε να γυμναζόμαστε σ' αυτές, μεταβάλλονται σε φαυλότητα. Δεν πρέπει λοιπόν να αμελούμε ούτε να παρασυρόμαστε από τις προσωρινές ηδονές. Γιατί κατά τη γνώμη μου μέγα κατόρθωμα είναι να αποκτήση κανείς εξουσία, αλλά πολύ μεγαλύτερο ακόμη να τη διατηρήση εκείνος που την απέκτησε. Επειδή, για ν' αποκτήση κανείς εξουσία, αρκεί να είναι τολμηρός, δεν μπορεί όμως να διατηρήση την εξουσία που απέκτησε χωρίς σωφροσύνη και εγκράτεια και πολλές φροντίδες. Αυτά έχοντας υπ' όψη σας πρέπει τώρα να είστε πολύ περισσότερο γενναίοι, παρά προτού να αποκτήσωμε τα αγαθά αυτά, επειδή καλώς ξέρετε ότι, όταν έχη κανείς πολλά, τότε πάρα πολλοί τον φθονούν και τον επιβουλεύονται και γίνονται εχθροί του, και μάλιστα όταν κανείς αποκτήση με βία τα χρήματα και αναγκάση τους νικηθέντας να τον υπηρετούν, όπως εκάναμε μεις. Πρέπει λοιπόν να είστε βέβαιοι πως οι θεοί θα είναι με το μέρος μας. Γιατί όσα έχομε δεν τα απεκτήσαμε με επιβουλή και αδικία, αλλ' επειδή μας επιβουλεύθηκαν, τους ετιμωρήσαμε. Πρέπει να παρασκευάσωμε για τον εαυτό μας το καλύτερο από όλα τούτο δε είναι να έχωμε την αξίωση να άρχωμε, αφού γίνομε καλύτεροι από τους αρχομένους. Είναι ανάγκη λοιπόν να αφίνωμε τους δούλους να δοκιμάζουν τη ζέστη και το ψύχος, την πείνα, τη δίψα, τους κόπους και τις αγρυπνίες, όταν όμως τους κάνωμε σ' αυτά συντρόφους μας, πρέπει να φροντίζωμε να φαινόμαστε πρώτα εμείς καλύτεροι απ' αυτούς σ' αυτά. Δεν πρέπει να επιτρέπωμε να μαθαίνουν την πολεμική τέχνη και να γυμνάζωνται εκείνοι, που θέλομε να τους κάμωμε υπηρέτες και φορολογουμένους μας. Αλλά πρέπει εμείς να υπηρετούμε σ' αυτές τις ασκήσεις έχοντας υπ' όψη μας ότι, οι θεοί έδειξαν αυτές στους ανθρώπους ως όργανα της ελευθερίας και της ευτυχίας τους. Και καθώς από κείνους αφαιρούμε τα όπλα, έτσι και μεις πρέπει ποτέ να μη τα αφήσωμε, επειδή ξέρομε καλά ότι όσοι έχουν όπλα αυτοί έχουν και όσα επιθυμήσουν.