Μτφρ. Ρ. Ρούφος. [1966] 2000. Ξενοφώντος Ελληνικά. Ι–ΙΙ. Αθήνα: Ωκεανίδα. [1η έκδ. Αθήνα: Γαλαξίας].

Έτσι, όταν ο Τιρίβαζος παρήγγειλε να παρουσιαστούν όσοι ήθελαν ν' ακούσουν τους όρους ειρήνης που πρότεινε ο Βασιλεύς, όλοι βιάστηκαν να πάνε. Αφού συγκεντρώθηκαν, ο Τιρίβαζος τους έδειξε τη βασιλική σφραγίδα και διάβασε το ακόλουθο κείμενο:

«O Βασιλεύς Αρταξέρξης κρίνει δίκαιο να του ανήκουν οι πόλεις της Ασίας, κι από τα νησιά οι Κλαζομενές και η Κύπρος. Οι άλλες ελληνικές πόλεις, μεγάλες και μικρές, ν' αφεθούν ανεξάρτητες εκτός από τη Λήμνο, την Ίμβρο και τη Σκύρο, που όπως και παλιά θ' ανήκουν στους Αθηναίους. Όσους δεν δεχτούν τούτη την ειρήνη, θα τους πολεμήσω μαζί μ' εκείνους που τη δέχονται και στη στεριά και στη θάλασσα, με πλοία και με χρήματα».

Όταν τ' άκουσαν αυτά οι πρέσβεις των πόλεων, πήγαν να τ' αναφέρουν ο καθένας στην πόλη του. Ενώ όμως οι άλλοι ορκίστηκαν να τηρήσουν τούτους τους όρους, οι Θηβαίοι διατύπωσαν την αξίωση να ορκιστούν για λογαριασμό όλων των Βοιωτών. Ο Αγησίλαος ωστόσο δήλωσε πως δεν θα δεχτεί τους όρκους των παρά μόνο αν ορκιστούν, καθώς ακριβώς έλεγε το κείμενο του Βασιλέως, ότι η καθεμιά πόλη ―μικρή ή μεγάλη― θα είναι ανεξάρτητη. Οι πρέσβεις των Θηβαίων πάλι υποστήριζαν ότι δεν είχαν τέτοια εξουσιοδότηση. «Τότε», τους είπε ο Αγησίλαος, «να πάτε να ρωτήσετε τους δικούς σας. Και να τους ειδοποιήσετε ακόμα ότι αν δεν τα κάνουν αυτά, θα μείνουν έξω από τη συνθήκη ειρήνης». Τότε οι Θηβαίοι πρέσβεις έφυγαν.

Στο μεταξύ ο Αγησίλαος, που εχθρευόταν τους Θηβαίους, δίχως να χάσει καιρό έπεισε τους εφόρους κι έκανε αμέσως θυσία για το πέρασμα των συνόρων. Αφού βγήκαν ευνοϊκά τα σημάδια, πήγε στην Τεγέα κι από κει έστειλε ιππείς να επιταχύνουν την επιστράτευση των περιοίκων, κι έστειλε κι αξιωματικούς–συνδέσμους στις πόλεις. Πριν εξορμήσει ωστόσο από την Τεγέα, ήρθαν οι Θηβαίοι να δηλώσουν ότι αφήνουν τις πόλεις ανεξάρτητες. Έτσι οι Λακεδαιμόνιοι γύρισαν στην πατρίδα τους και οι Θηβαίοι αναγκάστηκαν να δεχτούν τη συνθήκη, αφήνοντας ανεξάρτητες τις πόλεις της Βοιωτίας.

Οι Κορίνθιοι όμως δεν έδιωχναν τη φρουρά των Αργείων. Ο Αγησίλαος τους προειδοποίησε και τούτους: αν οι Κορίνθιοι δεν διώξουν τη φρουρά των Αργείων κι αν οι Αργείοι δεν εκκενώσουν την Κόρινθο, θα τους κηρύξει πόλεμο. Τότε φοβήθηκαν κι οι δύο, έφυγαν οι Αργείοι και η Κόρινθος έγινε ανεξάρτητη· οι υπαίτιοι των σφαγών κι οι συνένοχοί τους αποφάσισαν από μόνοι τους να εγκαταλείψουν την Κόρινθο, ενώ ο υπόλοιπος πληθυσμός δεχόταν, με τη θέλησή του, τους αλλοτινούς εξόριστους.

Ύστερα απ' αυτά οι πόλεις ορκίστηκαν να τηρήσουν τη συνθήκη ειρήνης που είχε προτείνει ο Βασιλεύς, και διαλύθηκαν οι στρατοί και οι στόλοι. Έτσι έγινε ειρήνη ανάμεσα στους Λακεδαιμονίους και στους Αθηναίους και στους συμμάχους, για πρώτη φορά από τότε που πολεμούσαν έπειτα από το γκρέμισμα των Μακρών Τειχών. Αν και σ' αυτόν τον πόλεμο οι Λακεδαιμόνιοι δεν είχαν υπερτερήσει των αντιπάλων τους, ωστόσο χάρη στη λεγόμενη Ειρήνη του Ανταλκίδα το γόητρό τους αυξήθηκε: καθώς έγιναν υπέρμαχοι των προτάσεων ειρήνης του Βασιλέως και υποστήριξαν την ανεξαρτησία των πόλεων, απέκτησαν καινούργιο σύμμαχο, την Κόρινθο, εξασφάλισαν την ανεξαρτησία των βοιωτικών πόλεων από τους Θηβαίους ―που ήταν παλιά τους επιδίωξη― κι έδωσαν τέλος στην προσάρτηση της Κορίνθου από τους Αργείους, με την απειλή ότι θα κηρύξουν επιστράτευση εναντίον τους αν δεν εγκαταλείψουν την πόλη.

Μτφρ. Γ.Α. Ράπτης. 2005. Ξενοφώντος Ελληνικά Δ'–Ζ'. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.

Έτσι, όταν ανακοίνωσε ο Τιρίβαζος να έλθουν σε σύσκεψη όσοι ήθελαν να πληροφορηθούν τους όρους της ειρήνης που υπαγόρευε ο Πέρσης βασιλιάς, αμέσως ανταποκρίθηκαν όλοι τους. Κι όταν συγκεντρώθηκαν, ο Τιρίβαζος παρουσίασε τα γραπτά του βασιλιά και διάβαζε το περιεχόμενό τους. Αυτό ήταν το εξής: «Ο βασιλιάς Αρταξέρξης θεωρεί δίκαιο να είναι δικές του οι πόλεις της Ασίας και από τα νησιά οι Κλαζομενές και η Κύπρος, ενώ οι άλλες ελληνικές πόλεις και μικρές και μεγάλες να αφεθούν αυτόνομες εκτός από τη Λήμνο και την Ίμβρο και τη Σκύρο· αυτές, όπως και από παλιά, να ανήκουν στους Αθηναίους. Όσοι δεν αποδέχονται αυτή την ειρήνη, αυτούς εγώ θα τους πολεμήσω με όσους συμφωνούν μ' αυτά και στη στεριά και στη θάλασσα και με πλοία και με χρήματα».

Αφού άκουσαν λοιπόν αυτά οι πρέσβεις από τις πόλεις, γύρισαν και τα ανακοίνωσαν ο καθένας στην πόλη του. Και όλοι οι άλλοι διαβεβαίωσαν με όρκο ότι θα τα τηρήσουν αυτά, αλλά οι Θηβαίοι πρόβαλαν την αξίωση να ορκισθούν εκ μέρους όλων των Βοιωτών. Ο Αγησίλαος όμως είπε ότι δε θα δεχθεί τους όρκους, αν δεν ορκισθούν σύμφωνα με το κείμενο του Πέρση βασιλιά, να είναι δηλαδή αυτόνομες και οι μικρές και οι μεγάλες πόλεις. Οι πρέσβεις των Θηβαίων έλεγαν ότι δεν είχε δοθεί σ' αυτούς τέτοια εξουσιοδότηση. «Πηγαίνετε λοιπόν» είπε ο Αγησίλαος «και ρωτήστε· πέστε τους επίσης και τα εξής, ότι αν δεν αποδεχθούν αυτά, θα μείνουν έξω από τις σπονδές». Αυτοί λοιπόν έφυγαν. Ο Αγησίλαος πάλι, λόγω της έχθρας του εναντίον των Θηβαίων, δεν καθυστέρησε, αλλά αφού έπεισε τους εφόρους, πρόσφερε θυσίες. Και επειδή οι θυσίες βγήκαν ευνοϊκές για έξοδο στρατού, αφού έφτασε στην Τεγέα, έστελνε ιππείς στους περίοικους να επισπεύσουν τη στρατολόγηση ανδρών, έστελνε και αρχηγούς συμμαχικού στρατού στις πόλεις. Πριν όμως ξεκινήσει από την Τεγέα, κατέφτασαν οι Θηβαίοι λέγοντας ότι αφήνουν αυτόνομες τις πόλεις. Έτσι οι Λακεδαιμόνιοι επέστρεψαν στην πατρίδα τους και οι Θηβαίοι εξαναγκάστηκαν να μπουν στις σπονδές, αφού πρώτα άφησαν αυτόνομες τις πόλεις της Βοιωτίας.

Οι Κορίνθιοι πάλι δεν έδιωχναν τη φρουρά των Αργείων. Αλλά ο Αγησίλαος προειδοποίησε κι αυτούς, τους πρώτους ότι αν δεν απομακρύνουν τους Αργείους και τους δεύτερους αν δε φύγουν από την Κόρινθο, θα κηρύξει πόλεμο εναντίον τους. Και καθώς φοβήθηκαν και οι δυο αποχώρησαν οι Αργείοι και η πόλη των Κορινθίων αισθάνθηκε ανεξάρτητη, οι δολοφόνοι και πρωταίτιοι αυτού του κακού το κατάλαβαν και έφυγαν από την Κόρινθο· οι υπόλοιποι πολίτες εθελούσια δέχτηκαν την επιστροφή των πρώην εξορίστων (ολιγαρχικών). Αφού τακτοποιήθηκαν αυτά και διαβεβαίωσαν με όρκο οι πόλεις ότι θα μείνουν σταθερές στην ειρήνη που τους υπαγόρευσε ο Πέρσης βασιλιάς, διαλύθηκαν ύστερα οι πεζικοί στρατοί και οι ναυτικές τους δυνάμεις. Ανάμεσα στους Λακεδαιμόνιους και τους Αθηναίους και τους συμμάχους τους, μετά τον τελευταίο πόλεμο και το γκρέμισμα των τειχών, αυτή ήταν η πρώτη ειρήνη. Κατά τη διάρκεια του (τωρινού) πολέμου, αν και οι Λακεδαιμόνιοι δεν είχαν σημειώσει μεγάλες επιτυχίες εναντίον των αντιπάλων τους, βγήκαν πολύ πιο κερδισμένοι λόγω της επονομαζόμενης Ανταλκίδειας ειρήνης. Γιατί, αναλαμβάνοντας εγγυητές της ειρήνης που υπαγορεύτηκε από τον Πέρση βασιλιά και επιβάλλοντας την αυτονομία στις πόλεις, πήραν αρχικά την Κόρινθο σύμμαχο, κατέστησαν αυτόνομες τις Βοιωτικές πόλεις από τη Θήβα, πράγμα που από καιρό το επιθυμούσαν, σταμάτησαν και τους Αργείους να ελέγχουν την Κόρινθο, απειλώντας τους με εκστρατεία αν δεν αποχωρούσαν από την Κόρινθο.