Μτφρ. Π. Βλαχάκος & Γ.Α. Ράπτης. 2003. Ξενοφώντος Αγησίλαος. Εισαγωγή, μετάφραση, περίληψη, σχόλια Π. Βλαχάκος. Πρόλογος Δ. Λυπουρλής. Λακεδαιμονίων Πολιτεία. Εισαγωγή, μετάφραση, περίληψη, σχόλια Γ.Α. Ράπτης. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.

Στο σημείο αυτό αξίζει να τον θαυμάσει κανείς υπερβολικά, γιατί ενώ ήταν αρχηγός πολλών πόλεων στη στεριά, έγινε άρχοντας και πολλών νησιών, μια και η πόλη ανέθεσε στον ίδιο ακόμη και την εξουσία του ναυτικού, η δύναμη και η δόξα του ενισχυόταν, γιατί είχε τη δυνατότητα να κάνει πολλά και σημαντικά πράγματα, ό,τι ήθελε, και κυρίως το πιο σπουδαίο, σχεδίαζε δηλαδή και είχε την ελπίδα ότι θα καταλύσει το κράτος που είχε εκστρατεύσει κατά της Ελλάδας παλιότερα. Τίποτε όμως από αυτά δεν τον λύγισε, αλλά όταν του ήρθε η είδηση από τους άρχοντες της πόλης του να βοηθήσει την πατρίδα, πειθάρχησε στην πόλη, χωρίς να υπάρχει καμιά διαφορά από το να βρίσκεται μόνος του στο Εφορείο όρθιος μπροστά στους πέντε Εφόρους, δείχνοντας ολοφάνερα ότι δεν θα προτιμούσε ούτε ολόκληρη τη γη από την πατρίδα, ούτε τους φίλους που απέκτησε πρόσφατα από τους παλιούς του φίλους, ούτε τα άνομα και εύκολα κέρδη περισσότερο απ' ό,τι τα τίμια και δίκαια, που τ' αποκτά κανείς με κινδύνους. Και όσο καιρό είχε μείνει στην εξουσία δεν έκανε και αυτό το έργο, που δείχνει πόσο αξιέπαινος βασιλιάς ήταν; Γιατί ο ίδιος βρήκε όλες τις πόλεις, στις οποίες κατέπλευσε για να κυβερνήσει, να βρίσκονται σε διχογνωμία λόγω της πολιτικής αστάθειας, όταν οι Αθηναίοι έχασαν την ηγεμονία, και κατάφερε όσο διάστημα ήταν παρών, χωρίς εξορίες και εκτελέσεις να κυβερνιούνται με ομόνοια και να ζουν με ευημερία. Γι' αυτό λοιπόν οι Έλληνες της Ασίας πικραίνονταν, γιατί έφυγε από κοντά τους όχι μόνο ένας άρχοντας, αλλά ένας πατέρας και φίλος. Και τελικά έδειξαν ότι δεν του πρόσφεραν πλαστή φιλία. Γιατί πήγαν μαζί του εθελοντές να βοηθήσουν τη Λακεδαίμονα, αν και γνώριζαν ότι θα χρειαστεί να πολεμήσουν με αντιπάλους, όχι κατώτερους. Έτσι λοιπόν πήραν τέλος οι επιχειρήσεις του Αγησιλάου στην Ασία.

Μτφρ. Κ. Καιροφύλας. [1939] χ.χ. Ξενοφώντος Απολογία Σωκράτους, Συμπόσιον, Αγησίλαος. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

Αλλά το μάλλον εξαιρετικώς άξιον θαυμασμού είναι ότι, άρχων επί απείρων πόλεων εν τη ξηρά και επί νήσων, όταν του ανέθεσε και το ναυτικόν η πόλις (Σπάρτη) και βλέπων αυξανομένην την δόξαν και την δύναμίν του και δυνάμενος να επωφεληθή των πολυαρίθμων και λαμπρών αυτών αγαθών, και το σπουδαιότερον, ενώ εσχεδίαζε και συνελάμβανε την ελπίδα να εξοντώση το κράτος το οποίον είχε άλλοτε εκστρατεύσει κατά της Ελλάδος, εν τούτοις τίποτε απ'όλα αυτά δεν τον συνεκράτησε, αλλά μόλις ήλθε διαταγή από τους άρχοντας της χώρας του να σπεύση εις βοήθειαν της πατρίδος του, υπήκουσε εις την πόλιν, ως εάν ευρίσκετο εις το Εφορείον μόνος μεταξύ των πέντε εφόρων, αποδεικνύων φανερά ότι δεν επροτίμα όλην την γην αντί της πατρίδος του, ούτε τους προσφάτους αντί των παλαιών φίλων, ούτε τα άτιμα και ακίνδυνα κέρδη μάλλον παρά τα επικίνδυνα, τίμια και δίκαια.

Όσον άλλωστε καιρόν έμεινε εις την εξουσίαν (εις την Ασίαν) δεν επεδείχθη διά των έργων του βασιλεύς άξιος παντός επαίνου, αφού, παραλαβών όλας τας πόλεις τας οποίας επήγε να κυβερνήση εις κατάστασιν αναρχίας, (διότι τα πολιτεύματα είχον μεταβληθή μετά την λήξιν της εξουσίας των Αθηναίων), κατώρθωσε ώστε, χωρίς εξορίας και θανάτους, καθ' όλον το διάστημα το οποίον ήτο αυτός παρών, αι πόλεις να κυβερνώνται εν αρμονία και να είναι ευτυχείς; Όθεν οι Έλληνες της Ασίας κατά την αναχώρησίν του ελυπήθησαν όχι ως να επρόκειτο περί άρχοντος, αλλά περί πατρός και φίλου. Και τέλος επέδειξαν ότι δεν του παρείχον πλαστήν φιλίαν. Διότι εκουσίως προσήλθον εις βοήθειαν της Λακεδαίμονος, καίτοι εγνώριζον ότι έμελλον να πολεμήσουν με εχθρούς όχι κατωτέρους των. Έτσι λοιπόν ετελείωσαν αι επιχειρήσεις (του Αγησιλάου) εις την Ασίαν.