Μτφρ. Στ. Μπαζάκου–Μαραγκουδάκη. 1967. Ισοκράτης. Πανηγυρικός, Φίλιππος. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Ο Ηρακλής, θέλω να πω, που έβλεπε την Ελλάδα να είναι γεμάτη πολέμους και ταραχές, επαναστάσεις και συμφορές κάθε λογής, έβαλε τέρμα σε όλα αυτά και συμφιλίωσε τις πόλεις μεταξύ τους· και έδειξε στις επόμενες γενιές ποιους πρέπει να έχουν για συμμάχους και με ποιους πρέπει να πολεμούν. Έκαμε μάλιστα εκστρατεία κατά της Τροίας, που είχε τότε την πιο μεγάλη δύναμη ανάμεσα στις πόλεις της Ασίας· και τόσο πολύ ξεπέρασε σα στρατηγός τους Έλληνες που αργότερα πολέμησαν αυτή την ίδια πόλη, ώστε οι τελευταίοι, με όλη τη δύναμη των Ελλήνων ενωμένη, ύστερα από δέκα χρόνια ολόκληρα, μόλις και μετά βίας κατάφεραν να εκπορθήσουν την Τροία, ενώ αυτός με λιγοστούς συντρόφους του μονάχα, μέσα σε λιγότερες ακόμα και από δέκα μέρες, εύκολα την κυρίευσε ολοκληρωτικά. Έπειτα από αυτό σκότωσε όλους τους βασιλιάδες που κατοικούσαν στα παράλια και από τις δυο ηπείρους, και αυτούς δε θα μπορούσε ποτέ να τους εξοντώση, αν δε νικούσε πρώτα το στρατό τους. ΄Υστερα από τα κατορθώματα αυτά, έστησε τις γνωστές Ηράκλειες στήλες, λαμπρό τρόπαιο για την καταστροφή των βαρβάρων, μνημείο για την παλικαριά και για όλους τους κινδύνους που αντιμετώπισε, σύνορο τέλος για τη χώρα των Ελλήνων.

Όλα αυτά σου τα είπα, για να νιώσης καλά πως με το λόγο μου σε παρακινώ σε έργα τέτοια, που οι πρόγονοί σου με τις πράξεις τους τα κατακύρωσαν και τα θεώρησαν λαμπρότερα.

Όλοι βέβαια οι άνθρωποι που είναι γνωστικοί έχουν την υποχρέωση να προβάλλουν σαν υπόδειγμα τον πιο μεγάλο ήρωα και να καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες, για να του μοιάσουν· αυτό όμως ταιριάζει περισσότερο σ' εσένα. Το γεγονός δηλαδή ότι δεν είσαι αναγκασμένος να καταφύγης σε ξένα παραδείγματα, αλλά έχεις λαμπρό παράδειγμα μες στο δικό σου σπιτικό, μήπως δεν είναι φυσικό να σε παρακινήση και να σε φιλοτιμήση να του μοιάσης;

Δε λέω βέβαια πως είναι εύκολο να μιμηθής όλες τις πράξεις του Ηρακλή ― και μερικοί από τους θεούς ακόμα δε θα μπορούσαν να το κάμουν. Στο ήθος και στο χαρακτήρα όμως, στην αγάπη που είχε για τον άνθρωπο, στην αφοσίωση που έδειχνε στους Έλληνες, θα μπορούσες να του μοιάσης στις προθέσεις σου. Και είναι στο χέρι σου να βρης τη δόξα που ποθείς, αν φυσικά με ακούσης. Είναι πιο εύκολο να φτάσης στην πιο μεγάλη δόξα από την κατάσταση που έχεις σήμερα, παρά να 'ρθης εδώ που βρίσκεσαι από την κατάσταση που κληρονόμησες εσύ ο ίδιος. Σημείωσε ακόμα πως σε παρακινώ σε πράξεις που θα σε οδηγήσουν σε εκστρατεία όχι βέβαια μαζί με τους βαρβάρους ενάντια σ' αυτούς που δεν είναι σωστό, αλλά με όλους μαζί τους Έλληνες ενάντια στους βαρβάρους, που έχουν χρέος να τους πολεμούν οι απόγονοι του Ηρακλή.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1951. Ισοκράτους Προς Φίλιππον. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Εκείνος δηλαδή επειδή έβλεπε την Ελλάδα να είναι γεμάτη από πολέμους και επαναστάσεις και πολλάς άλλας συμφοράς, αφού κατέπαυσεν όλα αυτά και συνεφιλίωσε τας πόλεις μεταξύ των, έδειξε εις τας μελλούσας γενεάς με ποίους και εναντίον τίνων πρέπει να διεξάγουν τους πολέμους. Διότι αφού εξεστράτευσε κατά της Τροίας, που είχε τότε μεγίστην δύναμιν μεταξύ των πόλεων της Ασίας, τόσον πολύ ανώτερος εδείχθη ως στρατηγός από εκείνους, οι οποίοι ύστερον επολέμησαν εναντίον της ιδίας πόλεως, ώστε αυτοί μεν με ολόκληρον την δύναμιν των Ελλήνων μόλις και μετά βίας εις διάστημα δέκα ετών την εκυρίευσαν, ενώ αυτός με ολιγωτέραν δύναμιν την κατέλαβε διά της βίας εις ημέρας ολιγωτέρας των δέκα. Και μετά ταύτα τους βασιλείς των εθνών που κατώκουν εις τα παράλια των δύο ηπείρων όλους τους εφόνευσε· αυτούς δε ποτέ δεν θα τους εφόνευεν, εάν δεν ενίκα προηγουμένως και τας στρατιωτικάς των δυνάμεις. Μετά τα κατορθώματα ταύτα έστησε τας καλουμένας Ηρακλείους στήλας, αι οποίαι είναι τρόπαιον μεν της νίκης του κατά των βαρβάρων, μνημείον δε της ανδρείας του και των αγώνων του, και σύνορα της Ελληνικής χώρας. Υπενθύμισα τα γεγονότα ταύτα διά να αντιληφθής, ότι διά των λόγων μου σε προτρέπω προς τοιαύτας πράξεις, τας οποίας οι πρόγονοί σου εθεώρησαν ως τας ενδοξωτέρας όλων, ως απέδειξαν διά των έργων των.

Πρέπει λοιπόν όλοι οι σώφρονες άνθρωποι λαμβάνοντες ως παράδειγμα τον ανώτερον από όλους τους άλλους να προσπαθούν να τον μιμηθούν, το καθήκον δε τούτο προ πάντων αρμόζει εις σε. Διότι το να μη υπάρχη ανάγκη να μεταχειρίζεσαι ξένα παραδείγματα, αλλά να έχης παράδειγμα ιδικόν σου εκ της οικογενείας σου, πώς δεν είναι φυσικόν αυτό το παράδειγμα να σε παρακινή ώστε να καταβάλης προσπάθειαν διά να γίνης όμοιος με τον πρόγονόν σου; Δεν διισχυρίζομαι ότι θα δυνηθής να μιμηθής όλας τας πράξεις του Ηρακλέους, διότι ούτε μερικοί από τους θεούς δεν ήθελον δυνηθή να πράξουν τούτο· αλλά τουλάχιστον κατά την διάθεσιν της ψυχής και την φιλανθρωπίαν και την εύνοιαν που έτρεφεν εκείνος προς τους Έλληνας θα ηδύνασο να εξομοιωθής με τας προθέσεις εκείνου. Εάν δε πεισθής με τους λόγους μου, δύνασαι να αποκτήσης όσην δόξαν επιθυμείς· διότι είναι ευκολώτερον να αποκτήσης την καλλίστην δόξαν ορμώμενος από την σημερινήν κατάστασιν των πραγμάτων παρά να φθάσης εις την δόξαν που έχεις σήμερον ορμώμενος από την δόξαν που εκληρονόμησες από τους προγόνους σου. Σκέψου τέλος ότι σε προτρέπω να επιχειρήσης πόλεμον, κατά τον οποίον θα εκστρατεύσης όχι με τους βαρβάρους εναντίον εκείνων που δεν είναι δίκαιον να εκστρατεύσης, αλλά μαζί με τους Έλληνας εναντίον τούτων με τους οποίους αρμόζει απόγονοι του Ηρακλέους να πολεμούν.