^[15] Από εδώ λοιπόν (από την επιμέλειαν της διανοίας) πρέπει να αρχίζουν όσοι είναι προωρισμένοι να κυβερνήσουν καλώς, προς τούτοις δε πρέπει να είναι φιλάνθρωποι και φίλοι της πατρίδος των· διότι ούτε ίππους, ούτε κύνας ούτε άνδρας ούτε κανέν άλλο πράγμα είναι ικανός κανείς να διευθύνη καλώς, αν δεν ευχαριστήται δι' αυτά, διά τα οποία πρέπει αυτός να φροντίζη. Να φροντίζης διά τον λαόν και να εκτιμάς περισσότερον από κάθε άλλο το να άρχης αυτού, χωρίς ούτος να δυσφορή, ^[16] έχων την πεποίθησιν ότι και εκ των ολιγαρχιών και των άλλων πολιτευμάτων εκείνα διαρκούν περισσότερον χρόνον, τα οποία φροντίζουν όσον το δυνατόν περισσότερον διά το συμφέρον του λαού. Καλώς δε θα κυβερνήσης τον λαόν, αν δεν αφίνης αυτόν να διαπράττη βιαιότητας, και δεν ανέχεσαι να γίνεται αντικείμενον κακομεταχειρίσεως ο λαός, αλλ' αν προσέχης πώς οι άριστοι μεν θα έχουν τα αξιώματα, οι δε άλλοι (οι ιδιώται) δεν θα αδικούνται διόλου· διότι αυτά είναι αι πρώται και μέγισται βάσεις της χρηστής πολιτείας.

^[17] Να ακυρώνης και τροποποιής εκ των νόμων και εθίμων όσα δεν έχουν νομοθετηθή καλώς, και προ πάντων μεν να ευρίσκης τους αρίστους νόμους, ει δε μη, να μιμήσαι εκείνους που έχουν αναγνωρισθή ως καλοί εις τους άλλους λαούς. Να ζητής νόμους τοιούτους, οι οποίοι εις μεν το σύνολόν των είναι δίκαιοι και συμφέροντες και δεν παρέχουν αντιφάσεις, προς τούτοις δε τοιούτους νόμους, οι οποίοι τας μεν φιλονικίας μεταξύ των πολιτών κάμνουν όσον το δυνατόν ολιγωτέρας, τους δε συμβιβασμούς μεταξύ των πολιτών όσον το δυνατόν ταχυτέρους διότι οι καλώς κείμενοι νόμοι πρέπει να έχουν όλα αυτά τα προσόντα.

^[18] Τας μεν εργασίας των πολιτών να καθιστάς επικερδείς εις αυτούς, την δε πολυπραγμοσύνην αυτών επιζημίαν, διά να αποφεύγουν μεν την πολυπραγμοσύνην, να ασχολούνται δε με μεγαλύτερον ζήλον εις τας εργασίας των. Να εκφέρης κρίσεις διά ζητήματα, διά τα οποία υπάρχουν αμφισβητήσεις μεταξύ των πολιτών, υπαγορευομένας ουχί από εύνοιαν, ούτε αντιφατικάς προς αλλήλας, αλλ' εις τας αυτάς περιστάσεις να κρίνης πάντοτε κατά τον αυτόν τρόπον· διότι επιβάλλεται υπό της ηθικής και είναι συμφέρον αι γνώμαι των βασιλέων να είναι σταθεραί, όταν πρόκειται περί δικαίας υποθέσεως, όπως οι καλώς κείμενοι νόμοι. ^[19] Να κυβερνάς την πόλιν ομοίως όπως κυβερνάς τον πατρικόν σου οίκον, με μεγαλοδωρίαν και βασιλικήν αξιοπρέπειαν μεν όσον αφορά τα δημόσια κοινωφελή έργα, με φειδώ δε όσον αφορά την διαχείρισιν του δημοσίου πλούτου, και διά να αποκτήσης καλόν όνομα και διά να επαρκής εις τας δαπάνας. Την μεγαλοπρέπειαν να μη επιδεικνύης με καμμίαν πολυτέλειαν εξ εκείνων που εξαφανίζονται αμέσως, αλλά με όσα είπομεν προηγουμένως, δηλαδή με την ωραιότητα και με την επιβολήν των αποκτηθέντων (καλλιτεχνικών και λοιπών δημιουργημάτων) και με τας ευεργεσίας των φίλων· διότι αι δαπάναι, αι οποίαι διετέθησαν διά τους σκοπούς τούτους, και διά σε τον ίδιον δεν θα χαθούν και θα αφήσης εις εκείνους που θα σε διαδεχθούν ωφελείας πολυτιμοτέρας από τα κεφάλαια, τα οποία θα εξοδεύσης.

^[20] Να λατρεύης μεν τους θεούς κατά τον τρόπον κατά τον οποίον σε εδίδαξαν οι πρόγονοί σου, να νομίζης δε ότι αύτη είναι η ωραιοτάτη θυσία και μεγίστη λατρεία, δηλαδή να δεικνύης τον εαυτόν σου όσον το δυνατόν χρηστόν και δίκαιον· διότι υπάρχει μεγαλυτέρα ελπίς οι παρέχοντες εαυτούς δικαίους και χρηστούς να επιτύχουν κάτι καλόν εκ μέρους των θεών παρά όσοι προσφέρουν πολλάς θυσίας.

Να τιμάς διά των αξιωμάτων μεν τους στενωτάτους εκ των συγγενών σου, διά δε των αληθεστάτων τιμών που συνεπάγονται πραγματικήν δύναμιν τους πλέον αφωσιωμένους εις σε φίλους. ^[21] Να θεωρής ως ασφαλεστάτην εγγύησιν του σώματος την ειλικρίνειαν των φίλων σου, την νομιμοφροσύνην των πολιτών και την ιδικήν σου σύνεσιν· διότι διά τούτων προ πάντων ήθελε τις δυνηθή να αποκτήση την βασιλικήν εξουσίαν και να την διατηρήση.

Να φροντίζης διά τας ιδιωτικάς υποθέσεις των υπηκόων σου και να νομίζης ότι όσοι δαπανούν χωρίς φειδώ τα χρήματά των, εξοδεύουν από τα ιδικά σου χρήματα και ότι όσοι πλουτούν με την εργασίαν των αυξάνουν τους θησαυρούς σου. Διότι η περιουσία των πολιτών αποτελεί την περιουσίαν εκείνων που κυβερνούν με φρόνησιν. ^[22] Να δεικνύης καθ' όλην την ζωήν σου τοιούτον σεβασμόν διά την αλήθειαν, ώστε οι λόγοι σου να εμπνέουν περισσοτέραν εμπιστοσύνην από τους όρκους των άλλων ανθρώπων. Εις όλους μεν τους ξένους να παρέχης την πόλιν ασφαλή και δικαίαν εις τας ιδιωτικάς συμφωνίας, να φροντίζης δε πάρα πολύ δι' εκείνους εκ των ερχομένων προς σε, οι οποίοι δεν σου φέρουν δώρα, αλλά επιθυμούν να λάβουν τοιαύτα παρά σού· διότι, παρέχων τιμάς εις αυτούς, θα αποκτήσης μεγαλυτέραν φήμην ενώπιον των άλλων ανθρώπων. ^[23] Να εκβάλλης τους πολλούς φόβους από τους πολίτας και να μη θέλης να είναι γεμάτοι φόβον όσοι δεν αδικούν διόλου, διότι τα συναισθήματα, που θα εμβάλης εις τους υπηκόους σου, θα τα δοκιμάσης και συ ο ίδιος. Να μη κάμης τίποτε με οργήν, αλλά να δεικνύεσαι ωργισμένος, όταν η περίστασις το απαιτεί. Να φαίνεσαι φοβερός μεν διά της επαγρυπνήσεως την οποίαν τίποτε δεν διαφεύγει, επιεικής δε διά της φροντίδος να επιβάλλης ποινάς κατωτέρας των παραπτωμάτων.

^[24] Να επιθυμής να είσαι ικανός περί το άρχειν όχι με την αυστηρότητα της διοικήσεως, ούτε με τας υπερβολικάς τιμωρίας, αλλά με το να δεικνύεσαι ανώτερος των άλλων δια της συνέσεώς σου και με το να νομίζουν οι υπήκοοί σου ότι συ φροντίζεις διά την σωτηρίαν των καλύτερον από αυτούς τους ιδίους. Να είσαι ικανός διά την διεξαγωγήν του πολέμου διά της γνώσεως της πολεμικής τακτικής και των πολεμικών παρασκευών, φίλος δε της ειρήνης διά της αποφυγής πάσης αδίκου αυξήσεως της δυνάμεώς σου. Να ευρίσκεσαι εις τοιαύτας σχέσεις προς τας ασθενεστέρας πόλεις, εις οποίας σχέσεις ήθελες αξιώσει να ευρίσκωνται αι ισχυρότεραι πόλεις προς τον εαυτόν σου. ^[25] Να μη αγωνίζεσαι δι' όλα, αλλά δι' εκείνα τα οποία, όταν νικήσης, πρόκειται να σε ωφελήσουν. Να νομίζης φαύλους όχι εκείνους που υποκύπτουν προς το συμφέρον των, αλλά εκείνους, οι οποίοι επιβάλλουν τας θελήσεις των με ζημίαν. Να πιστεύης ότι το μεγαλείον της ψυχής δεν ευρίσκεται εις τους ανθρώπους που επιχειρούν περισσότερα από όσα δύνανται να επιτελέσουν, αλλ' εις εκείνους οι οποίοι επιθυμούν τα ευγενή και μεγάλα και δύνανται να εκτελούν όσα επιχειρούν. ^[26] Να ζηλεύης όχι εκείνους που απέκτησαν μεγάλην δύναμιν, αλλά εκείνους που διαχειρίζονται άριστα την δύναμιν που έχουν εις τας χείρας των. Επίσης να πιστεύης ότι θα είσαι από πάσης απόψεως ευδαίμων, όχι αν κυβερνήσης όλους τους ανθρώπους με φόβον και κίνδυνον και εχθρότητα, αλλά αν, ων τοιούτος οποίος πρέπει να είσαι και ενεργών όπως ενεργείς τώρα, επιθυμής τα λογικά και δεν αποτυγχάνης εις κανέν από αυτά.

^[15] Λοιπόν εκείνοι, που πρόκειται να κάμουν κάτι απ' όσα πρέπει, απ' εδώ μεν πρέπει να αρχίζουν, αλλά πρέπει συγχρόνως να είναι φιλάνθρωποι και να αγαπούν την πόλιν των· διότι δεν είναι δυνατόν ούτε ίππους, ούτε σκύλους, ούτε ανθρώπους, ούτε κανένα άλλο πράγμα να εξουσιάζη κανείς καλά, εάν δεν αισθάνεται χαράν δι' αυτά, διά τα οποία πρέπει να φροντίζη. Να φροντίζης διά το πλήθος και να θεωρής παραπάνω από κάθε άλλο το να εξουσιάζης αυτό με ευχαρίστησίν του, ^[16] έχων υπ' όψιν σου, ότι από τα ολιγαρχικά πολιτεύματα και από τα άλλα, εκείνα μόνον διατηρούνται, πάρα πολύν χρόνον, όσα εξυπηρετούν καλύτερα το πλήθος. Θα διευθύνης δε καλά τον εαυτό σου, εάν δεν επιτρέπης ούτε ο όχλος να αυθαδιάζη, ούτε να τον ανέχεσαι να εξευτελίζεται, αλλά εάν κοιτάζης πώς οι μεν άριστοι θα έχουν τα αξιώματα, οι δε άλλοι δεν θα αδικούνται καθόλου· διότι αυτά είναι πρώτα και μέγιστα στοιχεία ενός καλού πολιτεύματος.

^[17] Από τα διατάγματα και τα έθιμα να αναζητής και να τροποποιής εκείνα, που δεν στέκονται καλά και κυρίως μεν συ να εφευρίσκης τα άριστα, άλλως τε να μιμήσαι εκείνα, τα οποία ευρίσκεις καλά εις τους άλλους. Να επιζητής νόμους γενικώς μεν εκείνους που είναι δίκαιοι και συμφέρουν και δεν περιέχουν αντιφάσεις, ακόμη δε εκείνους, που περιέχουν, όσον το δυνατόν πολύ ολίγας μεν φιλονεικίας μεταξύ των πολιτών, αλλά και όσον το δυνατόν συντομωτάτην την αποκατάστασιν της ειρήνης· διότι όλα εν γένει αυτά πρέπει να υπάρχουν εις νόμους, οι οποίοι καλώς έχουν τεθή. ^[18] Να κάμνης εις αυτούς κερδοφόρους μεν τας εργασίας των, επιβλαβείς όμως τας ασχολίας των εις πολλά πράγματα, διά να αποφεύγουν μεν αυτάς, με μεγαλυτέραν όμως προθυμίαν επιδίδωνται εις τας εργασίας των. Δι' εκείνα, διά τα οποία μεταξύ των αμφιβάλλουν οι πολίται να μη κάμης κρίσεις ούτε διά να ευχαριστήσης τον έναν ή τον άλλον, ούτε τοιαύτας, ώστε να ευρίσκωνται εις αντίφασιν μεταξύ των, αλλά πάντοτε τας ιδίας γνωμας να έχης περί των ιδίων ζητημάτων, διότι και πρέπον είναι και συμφέρον η γνώμη των βασιλέων να μη μεταβάλλεται, όσον αφορά την δικαιοσύνην, όπως ακριβώς δεν τροποποιούνται οι νόμοι, οι οποίοι έχουν καλώς θεσπισθή. ^[19] Να διοικής την πόλιν κατά τον ίδιον τρόπον, όπως ακριβώς το πατρικόν σου σπίτι, δηλαδή, με μεγαλοδωρίαν μεν και βασιλικήν μεγαλοπρέπειαν, όσον αφορά εις εκείνα που κατασκευάζονται εις αυτήν, με αυστηρήν όμως οικονομία, όσον αφορά εις τας εισπράξεις της πόλεως διά να έχης καλήν φήμην και ταυτοχρόνως να έχης δύναμιν. Την μεγαλοπρέπειάν σου να μη την δείχνης εις καμμίαν από τας μεγάλας δαπάνας, αι οποίαι αμέσως χάνονται, αλλά και εις όσα προηγουμένως ελέχθησαν και εις την ωραιότητα των κτημάτων και εις τας ευεργεσίας των φίλων· διότι αι δαπάναι του είδους αυτού θα παραμένουν και εις σε τον ίδιον και εις τους μεταγενεστέρους θα αφήσης τας δαπάνας αυτάς μεγαλυτέρας αξίας από όσα έχουν εξοδευθή.

^[20] Να εκπληρώνης τας υποχρεώσεις σου προς τους θεούς, καθώς σου έδειξαν οι πρόγονοί σου, να έχης δε υπ' όψιν σου, ότι το πιο καλύτερον προς θυσίαν δώρον και η πιο μεγαλυτέρα εξυπηρέτησις του θεού είναι, εάν παρέχης τον εαυτόν σου όσον το δυνατόν καλύτερον και δικαιότερον· διότι υπάρχει ελπίς οι τοιούτοι να επιτύχουν από τους θεούς κάποιαν ωφέλειαν περισσοτέραν από εκείνους, οι οποίοι θυσιάζουν πολλά σφάγια.

Να τιμάς με τα αξιώματα μεν τους συγγενείς σου, με τας αληθινάς δε τιμάς τους πιο φιλικώς διακειμένους· ^[21] να έχης δε κατά νουν, ότι ασφαλεστάτη φρούρησις του σώματός σου είναι και η αρετή των προσφιλών και η συμπάθεια των συμπολιτών σου, και η ιδική σου φρόνησις· διότι με αυτά κυρίως θα ημπορούσε κανείς και να αποκτά και να διατηρή το τυραννικόν αξίωμα. Να φροντίζης διά το νοικοκυριό των πολιτών και να νομίζης ότι από την ιδικήν σου περιουσίαν εξοδεύουν όσοι σπαταλούν την περιουσίαν των και ότι όσοι εργάζονται, την ιδικήν σου περιουσίαν μεγαλώνουν· διότι όλα εν γένει τα πράγματα εκείνων, που κατοικούν την πόλιν ανήκουν εις εκείνους, οι οποίοι κυβερνούν καλώς. ^[22] Εις όλην την ζωήν σου να φαίνεσαι, ότι προτιμάς την αλήθειαν τόσον, ώστε οι ιδικοί σου λόγοι να είναι πιστευτότεροι από τους όρκους των άλλων. Να παρέχης την πόλιν ασφαλή εις όλους τους ξένους και συνεπή προς τας συμφωνίας, να φροντίζης δε ιδιαιτέρως δι' εκείνους που έρχονται εις αυτήν, όχι διά να σου φέρουν δώρα, αλλά με την αξίωσιν να πάρουν από σε· διότι, όταν εκτιμάς τους ανθρώπους του είδους αυτού, περισσότερον θα σε υπολήπτωνται οι του άλλου. ^[23] Να αποφεύγης διά τους πολίτας τας πολλάς απειλάς και να μη θέλης να είναι καταφοβισμένοι αυτοί, που δεν αδικούν καθόλου· διότι καθώς θα ήθελες να είναι διατεθειμένοι απέναντί σου οι άλλοι, την αυτήν θέσιν θα έχης και συ απέναντί των. Τίποτε βέβαια να μην κάνης με θυμόν, αλλά να φαίνεσαι θυμωμένος εις τους άλλους, όταν σου παρουσιάζεται ανάγκη να θυμώνης. Να φαίνεσαι μεν φοβερός εις το να μη σου ξεφεύγη τίποτε απ' όσα γίνονται, αλλ' επιεικής εις το να επιβάλλης τιμωρίας μικροτέρας από τα σφάλματα.

^[24] Να ασκής την εξουσίαν όχι με αυστηρότητα, ούτε με το να επιβάλλης βαρείας τιμωρίας, αλλά με το να είναι όλοι κατώτεροί σου εις την σκέψιν και με το να νομίζουν, ότι συ σκέπτεσαι καλύτερα από αυτούς διά την ιδικήν των σωτηρίαν· να είσαι μεν πολεμικός κατά την τέχνην του πολέμου και τας προπαρασκευάς, ειρηνικός όμως προκειμένου να μην επιδιώξης αδίκως να πλεονεκτήσης. Τοιαύτας σχέσεις να έχης με τας ασθενεστέρας πόλεις, οποίας ακριβώς θα είχες την αξίωσιν να έχουν προς σε αι ισχυρότεραι. ^[25] Να μην αγωνίζεσαι με επιμονήν διά κάθε τι, αλλά δι' εκείνα, που πρόκειται να σε ωφελήσουν, όταν τα επιτύχης. Να μη θεωρής ως ποταπούς εκείνους, που υποχωρούν κατά τρόπον, που τους συμφέρει, αλλ' εκείνους οι οποίοι υπερτερούν με ζημίαν των. Να νομίζης μεγαλοψύχους όχι εκείνους που αποκτούν περισσότερα από εκείνα, τα οποία ημπορούν να έχουν εις την κατοχήν των, αλλ' εκείνους, οι οποίοι επιθυμούν μεν τα άξια λόγου, ημπορούν όμως να φέρουν εις πέρας όσα αρχίζουν. ^[26] Να μη ζηλεύης εκείνους, που απέκτησαν πολύ μεγάλην εξουσίαν, αλλ' εκείνους που μετεχειρίσθησαν κατ' άριστον τρόπον εκείνην, που είχον, και να έχης κατά νουν, ότι θα ευτυχήσης τελείως, όχι, εάν εξουσιάσης όλους τους ανθρώπους με φόβους και με κινδύνους και με πάθη, αλλ' εάν επιθυμής μέτρια και δεν αστοχής εις κανένα εξ αυτών, με την προϋπόθεσιν, ότι είσαι τοιούτος, οποίος πρέπει να είσαι και ότι κάμνεις όπως ακριβώς τώρα.