^[130] Περί της αρετής λοιπόν του Θησέως τώρα μεν μίλησα όσο μου επετρέπετο, στο παρελθόν όμως εξέθεσα λεπτομερώς και μ' επιμέλεια όλα του τα κατορθώματα· γι' αυτούς όμως που παρέλαβαν τη διοίκηση της πόλεως, που τους την παρέδωσε εκείνος, δεν ξέρω τι εγκώμια να τους πλέξω, που να είναι αντάξια της νοοτροπίας των. Που αυτοί, μολονότι δεν είχαν πείρα από πολιτεύματα, δεν έπεσαν έξω, παρά διάλεξαν το πολίτευμα, που όλος ο κόσμος είναι σύμφωνος, ότι είναι το πλέον αμερόληπτο, το πλέον δίκαιο, το πλέον συμφέρον σε όλους γενικά και που μένουν πολύ ευχαριστημένοι όσοι το έχουν. ^[131] Εγκατέστησαν δηλαδή το είδος εκείνο της δημοκρατίας, όχι αυτό που δεν έχει καθωρισμένη πολιτική, και που θεωρεί ότι η ακολασία είναι ελευθερία, και το δικαίωμα να κάνη ό,τι θέλει ο καθένας, ευτυχία, παρά το πολίτευμα εκείνο που αυτά τα πράγματα τα κατακρίνει, και όπου κυβερνούν οι άριστοι· τον τύπο αυτόν του πολιτεύματος που είναι χρησιμώτατος, οι πολλοί τον συγκαταλέγουν εις τα πολιτεύματα που έχουν βάσιν την περιουσία, όχι από αμάθεια, πως δεν το ξέρουν, παρά διότι ποτέ ως τώρα αυτοί δεν ενδιαφέρθηκαν για παρόμοια ζητήματα.

^[132] Εγώ όμως επιμένω, ότι τρία και μόνα είδη πολιτευμάτων υπάρχουν, η ολιγαρχία, η δημοκρατία και η μοναρχία· όσοι τώρα κατοικούν σε χώρες με ένα απ' αυτά τα πολιτεύματα και συνηθίζουν να διορίζουν εις τα αξιώματα και στις άλλες θέσεις τους ικανώτατους πολίτες και που εννοούν να χειρισθούν τις υποθέσεις του κράτους άριστα και δικαιότατα, αυτοί, οιονδήποτε κι' αν είναι το πολίτευμα, έχω τη γνώμη ότι θα χειρίζωνται ορθά και τα εσωτερικά και τα εξωτερικά ζητήματα· ^[133] όσοι όμως χρησιμοποιούν σ' αυτές τις θέσεις τους πλέον θρασείς και κακούς ανθρώπους που για τα κρατικά συμφέροντα αδιαφορούν, ενώ είναι έτοιμοι να υποφέρουν ό,τι δήποτε, φτάνει να χρηματίζωνται οι ίδιοι, αυτών οι πόλεις είμαι βέβαιος, ότι θα κυβερνώνται με τρόπον όμοιο με την κακοήθεια των κυβερνώντων· και όσοι τέλος δεν το κάνουν αυτό, ούτε το προηγούμενο που ανέφερα, παρά όταν μεν δεν έχουν τίποτε να φοβηθούν, δίνουν κατά το πλείστον τα αξιώματα στους πολιτικούς που ξέρουν και τους κολακεύουν, ενώ όταν τους πιάση ο φόβος, τότε καταφεύγουν στους καλύτερους και τους πιο μυαλωμένους, αυτοί είμαι βέβαιος θα πηγαίνουν εναλλάξ πότε προς το χειρότερο και πότε προς το καλύτερο.

Περί μεν λοιπόν της αρετής του Θησέως τώρα μεν, όσον μου ήτο δυνατόν, ωμίλησα, πρότερον δε όλας τας πράξεις αυτού επιμελώς διεξήλθον· όσον αφορά δε εκείνους, εις τους οποίους ενεπιστεύθη και οι οποίοι έλαβον παρ' αυτού την αποστολήν να οργανώσουν την κυβέρνησιν της πολιτείας, δεν γνωρίζω πώς να τους επαινέσω κατά τρόπον άξιον προς την σύνεσίν των. Διότι ούτοι, καίτοι ήσαν άπειροι διά οργανώσεις πολιτειών, δεν ηπατήθησαν εις την εκλογήν, την οποίαν έκαμαν, εκείνης της πολιτείας, η οποία θεωρείται υπό όλων όχι μόνον ως η περισσότερον δικαία και ίση δι' όλους, αλλά συγχρόνως και η πλέον ωφέλιμος και ευχάριστος δι' εκείνους, οι οποίοι την μεταχειρίζονται. Εγκατέστησαν πράγματι δημοκρατίαν, όχι εκείνην, η οποία κυβερνάται εις την τύχην και νομίζει, ότι η μεν ακολασία είναι ελευθερία, η δε εξουσία του να πράττη ό,τι θέλει τις ευδαιμονία, αλλ' εκείνην, η οποία, κατηγορούσα τας τοιαύτας υπερβολάς, μεταχειρίζεται την αριστοκρατίαν, την οποίαν ο λαός θεωρεί ως την περισσότερον ωφέλιμον μεταξύ των πολιτικών θεσμών, διότι αύτη στηρίζεται επί της αξίας και του πλούτου· και εις τούτο ο λαός ενεργεί όχι από άγνοιαν, αλλά διότι δεν ησχολήθη ποτέ με παρόμοια ζητήματα.

Εγώ δε υποστηρίζω, ότι τρεις μόνον τρόποι υπάρχουν οργανώσεως της πολιτείας, η ολιγαρχία, η δημοκρατία και η μοναρχία, και ότι μεταξύ των λαών, οι οποίοι ζουν υπό τα πολιτικά ταύτα καθεστώτα, εκείνοι οι οποίοι συνηθίζουν να τοποθετούν ως άρχοντας και επί κεφαλής των δημοσίων συμφερόντων τους ικανωτάτους πολίτας και εκείνους, οι οποίοι πρόκειται να διαχειρισθούν τας υποθέσεις με μεγίστην δικαιοσύνην και επιδεξιότητα, ούτοι θα είναι υπό όλας τας μορφάς της διακυβερνήσεως της πόλεως εις κατάστασιν ευτυχίας και διά τους εαυτούς των και διά τους άλλους· αντιθέτως πιστεύω, ότι εκείνοι οι οποίοι μεταχειρίζονται τους περισσότερον θρασείς και κακούς εις τα τοιαύτα έργα και δεν φροντίζουν καθόλου διά τα συμφέροντα της πόλεως, είναι δε έτοιμοι να υποφέρουν το παν διά να ικανοποιήσουν την πλεονεξίαν των, ούτοι θέλουν αι πόλεις των να διοικώνται κατά τρόπον ανάλογον προς την κακίαν εκείνων, τους οποίους θέτουν επί κεφαλής των υποθέσεων· όσον αφορά δε εκείνους οι οποίοι δεν θέλουν να κυβερνώνται ούτε κατά τον τρόπον τούτον, ούτε όπως είπον προηγουμένως, αλλ' οι οποίοι, όταν μεν αισθάνωνται εαυτούς εν ασφαλεία, τιμώσιν εξαιρετικά εκείνους, οι οποίοι ομιλούν διά να τους κολακεύσουν, όταν δε ευρεθώσιν εις κίνδυνον, καταφεύγουν εις τους αρίστους και φρονιμωτάτους, ούτοι εναλλάξ άλλοτε θα ευτυχούν και άλλοτε θα δυστυχούν.