Μτφρ. Β.Η. Τσακατίκας. χ.χ. Ισοκράτη Επιστολή προς Φίλιππον. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις. Αθήνα: ΟΕΔΒ.

Ξέρω καλά ότι όλοι οι άνθρωποι συνήθως χρωστούν πιο πολλή ευγνωμοσύνη σε αυτούς που τους επαινούν παρά σε αυτούς που τους συμβουλεύουν και ιδίως αν επιχειρεί να το κάνει κανείς χωρίς να του το ζητήσουν. Κι εγώ, αν δεν είχε τύχει και προηγουμένως να σε συμβουλέψω με πολλή φιλική διάθεση για το τι πίστευα πως θα σε οδηγούσε σε πράξεις αντάξιες του εαυτού σου, ίσως ούτε και τώρα θα επιχειρούσα να εκφέρω γνώμη γι' αυτά που σου έτυχαν. Όμως, επειδή έβαλα σκοπό να φροντίζω τις υποθέσεις σου για χάρη και της δικής μου πόλεως και των άλλων Ελλήνων, θα θεωρούσα ντροπή μου αν από τη μια έδινα την εντύπωση ότι για πράγματα λιγότερο αναγκαία σε έχω συμβουλέψει και από την άλλη δεν έκανα κανένα λόγο για τα κατεπείγοντα, κι αυτό μολονότι ξέρω ότι εκείνοι οι λόγοι μου αποσκοπούσαν στη δόξα σου, ενώ τώρα είναι για τη σωτηρία σου· αυτήν όλοι εκείνοι που άκουσαν όσα κακά ειπώθηκαν για σένα νομίζουν πως δεν την προσέχεις. Δεν υπάρχει δηλαδή άνθρωπος που να μη σε κατηγόρησε ότι ρίχνεσαι στους κινδύνους πιο απερίσκεπτα από όσο ταιριάζει σε ένα βασιλιά και ότι σε νοιάζει πιο πολύ ο έπαινος για την ανδρεία σου παρά η όλη υπόθεση. Ωστόσο είναι το ίδιο ατιμωτικό, όταν σε περιζώσουν οι εχθροί να μη φανείς γενναιότερος από τους άλλους, όπως και χωρίς καμιά ανάγκη να ριχτείς σε τέτοιους αγώνες, στους οποίους, αν υπερτερήσεις, δε θα έχεις καταφέρει τίποτε σπουδαίο, ενώ, αν χάσεις τη ζωή σου, καταστρέφεις όλη την ευδαιμονία που είχες. Δεν πρέπει κανείς να νομίζει ωραίο κάθε θάνατο στον πόλεμο· άξιος επαίνου πρέπει να θεωρείται μόνο ο θάνατος για την πατρίδα και τους γονείς και τα παιδιά, ενώ ο θάνατος εκείνος που σε όλα αυτά φέρνει ζημιά και κηλιδώνει τα προηγούμενα κατορθώματα πρέπει να θεωρείται ατιμωτικός και να αποφεύγεται, γιατί γίνεται αιτία κακής φήμης.

Μτφρ. Κ.Θ. Αραπόπουλος. 1959. Ισοκράτους Επιστολαί. Αρχαίον κείμενον, εισαγωγή, μετάφρασις, σημειώσεις. Αθήνα: Πάπυρος.

Γνωρίζω μεν, ότι όλοι συνηθίζουν να χρεωστούν μεγαλυτέραν ευγνωμοσύνην εις εκείνους που επαινούν παρά εις εκείνους που συμβουλεύουν, και μάλιστα όταν επιχειρή τις να πράττη τούτο χωρίς να παρακληθή. Εγώ δε, εάν μεν και πρότερον δεν σε είχα προτρέψει με πολλήν εύνοιαν προς ταύτα, όσα προ πάντων ενόμιζον ότι είχες καθήκον να πράττης, ίσως ουδέ τώρα θα επεχείρουν να εκφέρω γνώμην δι' όσα σου έχουν συμβή. Επειδή όμως έθεσα ως σκοπόν μου να φροντίζω διά τας υποθέσεις σου και ένεκα της πόλεώς μου και ένεκα των άλλων Ελλήνων, θα ησθανόμουν εντροπήν, εάν διά μεν τα άλλα που είναι ολιγώτερον αναγκαία ήθελον φανή ότι σε έχω συμβουλεύσει, δι' εκείνα δε, τα οποία βιάζουν πολύ, δεν ήθελον κάμει καθόλου λόγον, και μάλιστα, αν και γνωρίζω ότι εκείνα μεν αποβλέπουν εις την απόκτησιν δόξης εκ μέρους σου, την οποίαν εφάνης εις όλους, όσοι ήκουσαν τας δυσαρέστους ειδήσεις που εκυκλοφόρησαν περί σου, ότι παραμελείς.

Διότι ουδείς υπάρχει, ο οποίος δεν σε κατηγόρησεν ότι κινδυνεύεις περισσότερον απερισκέπτως, παρ' όσον πρέπει εις βασιλέα, και ότι φροντίζεις περισσότερον διά τους επαίνους τους σχετικούς με την ανδρείαν παρά περί των όλων πραγμάτων (της ζωής σου). Είναι δε ομοίως αισχρόν, αφού σε περιεκύκλωσαν οι εχθροί, να μη φανής διαφορετικός των άλλων, και όταν δεν υπάρχει καμμία ανάγκη να ρίπτης τον εαυτόν σου εις τοιούτους αγώνας, εις τους οποίους, αν μεν επιτύχης, ουδέν αξιόλογον ήθελες κατορθώσει, εάν όμως φονευθής, θα καταστρέψης εντελώς όλην την υπάρχουσαν ευδαιμονίαν. Πρέπει δε να μη νομίζης ενδόξους όλους τους θανάτους εις τους πολέμους, αλλά τους μεν θανάτους υπέρ της πατρίδος και των παίδων και των γονέων αξίους επαίνων, εκείνους δε, οι οποίοι όλα ταύτα βλάπτουν και τας πρότερον επιτευχθείσας πολεμικάς επιτυχίας μολύνουν, να νομίζης αισχρούς και να τους αποφεύγης, διότι είναι αιτίαι πολλής κακής φήμης.