Θα ήθελα ακόμα να τους υποβάλω μιαν ερώτηση: χάριν τίνος έχουμε καθήκον να πολεμούμε και να σκοτωνόμαστε; Όχι όταν οι εχθροί μας θέλουν να μας επιβάλουν κάτι παρά το δίκαιον και μας ακρωτηριάζουν τη χώρα και απελευθερώνουν τους δούλους μας και αυτούς μεν τους εγκαθιστούν στα μέρη, που μας εκληροδότησαν οι πρόγονοί μας, και εμάς όχι μόνο μας παίρνουν ό,τι έχουμε, παρά εκτός από τα άλλα μαρτύρια μας καταντροπιάζουν κιόλας; Όσο για μένα έχω την ιδέα, ότι χάριν αυτών όχι μόνο τον πόλεμο πρέπει να υπομένουμε, παρά και την εξορία και το θάνατο ακόμα· διότι είναι προτιμότερο να τελειώση η ζωή μας με τη δόξα που έχουμε παρά να ζούμε μέσα στην περιφρόνηση, που θα μας βαραίνη, εάν εκτελέσουμε όσα θέλουν να μας επιβάλουν. Και γενικά, εάν πρέπει να μιλήσω εντελώς ελεύθερα, είναι προτιμότερο για μας να καταστραφούμε καλύτερα, παρά να γίνουμε καταγέλαστοι εις τους εχθρούς μας. Διότι λαός που έχει ζήσει σε τέτοια περιωπή και με τόσο ευγενή αισθήματα, χρέος έχει να διαλέξη μεταξύ των δύο, ή να είναι πρώτος ανάμεσα στους Έλληνες, ή να σβήση εντελώς, αλλά να μην κάνη καμμιά ταπεινή πράξη, παρά να δώση ένα ένδοξο τέλος στη ζωή του.

Αυτά πρέπει να συλλογιστούμε και να μην τρέμουμε για τη ζωή μας, μήτε ν' ακολουθούμε τυφλά τη γνώμη των συμμάχων μας, τους οποίους είχαμε την αξίωση να τους διευθύνουμε μεις εις το παρελθόν, παρά μόνοι μας να τα σκεφθούμε και να διαλέξουμε όχι εκείνο που είναι το πιο βολικό γι' αυτούς, παρά εκείνο που αρμόζει εις την Λακεδαίμονα και στο ιστορικό της παρελθόν. Για τα ίδια δηλαδή τα ζητήματα δεν πρέπει να λαβαίνη όλος ο κόσμος τις ίδιες αποφάσεις, παρά ανάλογα με τις ηθικές αρχές που έβαλε ως βάσιν στη ζωή του. Τους Επιδαυρίους βέβαια και τους Κορινθίους και τους Φλειασίους δεν μπορεί κανένας να τους κατακρίνη, αν δεν τους ενδιαφέρη για τίποτε άλλο, παρά πώς να παρατείνουν και να γλυτώσουν τη ζωή τους. Οι Λακεδαιμόνιοι όμως δεν μπορεί να επιζητούν με κάθε τρόπο, πώς θα σωθούν, παρά αν ο τρόπος της σωτηρίας τους δεν είναι και έντιμος, εμείς πρέπει να προτιμούμε τον ένδοξο θάνατο. Διότι αυτούς μεν που θέλουν να λέγωνται γενναίοι, τίποτε άλλο δεν πρέπει να τους ενδιαφέρη τόσο, όσο να μη φανούν στα μάτια του κόσμου, ότι κάνουν κάποια ατιμωτική πράξη. Η δε ανανδρία των εθνών είναι εξίσου καταφανής και εις αποφάσεις σαν αυτή, όπως και κατά τους κινδύνους του πολέμου. Διότι στο μεγαλύτερο μέρος, από όσα γίνονται στον πόλεμο, έχει να κάμη η τύχη, ενώ εκείνο που απεφασίσθη εδώ, είναι σημείον της νοοτροπίας τους. Το συμπέρασμά μου λοιπόν είναι, ότι πρέπει να επιζητούμε τη νίκη και στις αποφάσεις που πρόκειται να πάρουμε εδώ, όπως και στις μάχες που δίνουμε με τα όπλα στο χέρι.

Απορώ τώρα με κείνους που για την προσωπική τους μεν δόξα είναι έτοιμοι να δώσουν τη ζωή τους, δεν έχουν όμως την ίδια γνώμη, όταν πρόκειται για τη δόξα του συνόλου· χάριν αυτής όμως αξίζει να υποφέρη ο,τιδήποτε ο άνθρωπος, ώστε να μη ντροπιάση την πατρίδα του, μήτε να επιτρέψη να παραιτηθή των ιστορικών παραδόσεων που του εκληροδότησαν οι πρόγονοι. Πολλά και δεινά είναι που μας επαπειλούν, και που πρέπει να τα ξεφύγουμε· εν τούτοις από εκείνο να προσέξουμε να φυλαχτούμε, να μη φανούμε δηλαδή ότι κάνουμε κάτι που μας ατιμάζει, μήτε να κάνουμε παραχωρήσεις στους εχθρούς μας παρά το δίκαιον. Διότι είναι αίσχος εκείνους που αξιώθηκαν να γίνουν ηγεμόνες της Ελλάδος, να τους βλέπουν τώρα ότι εκτελούν διαταγάς άλλων και αυτοί να φανούν τόσο κατώτεροι από τους προγόνους των, ώστε, ενώ εκείνοι ήσαν έτοιμοι να σκοτωθούν, διότι ήθελαν αυτοί να προστάζουν άλλους, εμείς να μην έχουμε την τόλμη να εκτεθούμε εις κινδύνους για να μην εκτελέσουμε αυτά που μας επιβάλλουν.

Ευχαρίστως δε ήθελον πληροφορηθή από αυτούς διά ποίους νομίζουν ότι πρέπει ημείς μαχόμενοι να φονευώμεθα· ουχί όταν οι εχθροί μας μάς διατάσσουν να πράξωμεν κάτι παρά το δίκαιον και αφαιρούν μέρη της χώρας μας και τους δούλους απελευθερώνουν, και τούτους μεν εγκαθιστούν εις την χώραν την οποίαν οι πατέρες μας μάς άφησαν, ημάς δε όχι μόνον μας γυμνώνουν από τα αγαθά μας, αλλά, εκτός των άλλων κακών, μας ρίπτουν εις καταισχύνην; Εγώ βεβαίως προς υπεράσπισιν των δικαιωμάτων τούτων, νομίζω ότι πρέπει όχι μόνον τον πόλεμον, αλλά και εξορίαν και θάνατον ακόμη να υπομένωμεν· διότι είναι πολύ προτιμότερον να αποθάνωμεν μέσα εις την δόξαν που έχομεν τώρα παρά να ζώμεν μέσα εις την καταισχύνην που θα λάβωμεν εκτελούντες τας διαταγάς των εχθρών μας. Εν γένει δε, εάν πρέπει να ομιλήσω με πάσαν ειλικρίνειαν, είναι προτιμότερον εις ημάς να καταστραφώμεν μάλλον παρά να γίνωμεν καταγέλαστοι από τους εχθρούς μας. Διότι εκείνοι που έχουν ζήσει μέσα εις τόσας τιμάς και ευγενείς ιδέας έν εκ των δύο πρέπει ή να είναι επί κεφαλής των Ελλήνων ή να εξαφανιστούν καθ' ολοκληρίαν, χωρίς να διαπράξουν κανέν ταπεινόν, αλλά τουναντίον αφού δώσουν εις την ζωήν των ένδοξον τέλος.

Ταύτα λοιπόν αφού σκεφθώμεν, πρέπει να μη λυπούμεθα την ζωήν μας, ούτε να ακολουθώμεν τας γνώμας των συμμάχων μας, των οποίων προηγουμένως είχομεν την αξίωσιν να είμεθα αρχηγοί, αλλά, αφού σκεφθώμεν, να μη προτιμήσωμεν την πλέον εύκολον δι' αυτούς άποψιν, αλλ' εκείνο που αρμόζει διά την Λακεδαίμονα και τας μέχρι τούδε πράξεις μας. Διότι περί των αυτών υποθέσεων δεν πρέπει όλοι να σκέπτωνται κατά τον ίδιον τρόπον, αλλ' έκαστος οφείλει να οδηγήται από τας αρχάς που έθεσεν ως βάσιν εις την ζωήν του. Τους Επιδαυρίους μεν λοιπόν και τους Κορινθίους και Φλιασίους κανείς δεν ήθελεν επιτιμήσει, διότι δεν φροντίζουν διά τίποτε άλλο παρά διά να παρατείνουν και διατηρήσουν την ζωήν των· οι Λακεδαιμόνιοι όμως δεν είναι δυνατόν με πάντα τρόπον να ζητούν την σωτηρίαν των, αλλ' αν δεν υπάρχη μαζί με την σωτηρίαν και η τιμιότης, ο (μετά της τιμής) θάνατος αξίζει περισσότερον δι' ημάς. Διότι εκείνοι που διεκδικούν την αρετήν δεν πρέπει να φροντίζουν διά τίποτε άλλο παρά διά να μη φανούν ότι πράττουν κάτι αισχρόν. Αι δειλίαι των πόλεων φαίνονται και εις τας τοιαύτας σκέψεις και εν τω μέσω των κινδύνων του πολέμου. Διότι τα γεγονότα που συμβαίνουν εις τον πόλεμον οφείλονται κατά μέγιστον μέρος εις την τύχην, αι δε αποφάσεις που λαμβάνονται εδώ είναι απόδειξις αυτής ταύτης της νοοτροπίας μας. Ώστε πρέπει ημείς να επιζητώμεν την νίκην ομοίως και εις τας αποφάσεις που λαμβάνομεν εδώ, καθώς και εις τας μάχας που συνάπτομεν με τα όπλα ανά χείρας.

Παραξενεύομαι δι' εκείνους που θέλουν διά την προσωπικήν των μεν δόξαν να φονεύωνται, δεν έχουν δε την αυτήν γνώμην διά την δόξαν που είναι κοινή εις όλους· δι' αυτήν πρέπει να υποφέρωμεν οτιδήποτε διά να μη ταπεινώσωμεν την πατρίδα μας, πρέπει δε ακόμη να μη την αφήσωμεν να καταπέση από την θέσιν εις την οποίαν οι πατέρες μας την ετοποθέτησαν. Ενώ δε μας πιέζουν τόσον πολλαί και μεγάλαι δυσκολίαι που πρέπει να παραμερίσωμεν, από εκείνο προ πάντων πρέπει να φυλαχθώμεν, πώς δηλαδή δεν θα φανώμεν ότι επράξαμεν κάτι άνανδρον και δεν υποχωρούμεν εις τους εχθρούς μας παρά το δίκαιον. Διότι είναι αισχρόν εκείνοι που ηξιώθησαν να γίνουν ηγεμόνες των Ελλήνων, να φανούν ότι εκτελούν τας διαταγάς που λαμβάνουν και ότι μένουν τόσον πολύ οπίσω των προγόνων των, ώστε εκείνοι μεν να θέλουν να θυσιάζουν την ζωήν των διά να διατάσσουν τους άλλους, ημείς δε να μη τολμώμεν να κινδυνεύωμεν διά να μη εκτελώμεν τας υποχρεώσεις που μας επιβάλλουν.