^[48] Αν δε κάποιος φρονεί, πως γι αυτά θα απαιτηθούν και μεγάλες δαπάνες και πολλοί κόποι και απασχόληση, ορθώς φρονεί. Αλλά όταν αναλογισθή τι θα συμβή στην πόλη αργότερα, αν αυτά δεν τα αποφασίση, θα βρη πως συμφέρει, με δική της πρωτοβουλία να κάνη, ό,τι πρέπει .

^[49] Διότι και αν ακόμα μπορούσε κανένας θεός να μας εγγυηθή ―διότι κανένας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να γίνη αξιόχρεος εγγυητής μιας τόσο μεγάλης υπόθεσης― πως, αν μένατε ήσυχοι και αφήνατε τα πράγματα να πηγαίνουν μόνα τους, δεν θα επιτίθετο στο τέλος και σ' εμάς τους ίδιους, θα ήταν και τότε αισχρό, μα τον Δία και όλους τους θεούς, και ανάξιό σας, ανάξιο της θέσης που κατέχει η πόλη μας και των κατορθωμάτων των προγόνων μας, εξ αιτίας της ραθυμίας σας, να σπρώξετε όλους τους άλλους Έλληνες στη δουλεία. Εγώ τουλάχιστον θα προτιμούσα να πεθάνω παρά να τα υποστηρίξω αυτά. Αν όμως κάποιος άλλος τα υποστηρίξη και σας πείση, έστω, μην αγωνίζεσθε, εγκαταλείψετε τα πάντα. ^[50] Αλλά αν κανένας δεν τα πιστεύη αυτά, τουναντίον δε όλοι προβλέπομε πως όσα περισσότερα τον αφήσωμε να κατακτήση, τόσο ισχυρότερο και φοβερώτερο εχθρό θα έχωμε εμείς να αντιμετωπίσωμε, τότε γιατί υποχωρούμε; ή γιατί περιμένομε; ή πότε, ω άνδρες Αθηναίοι, θα αποφασίσωμε να πράξωμε ό,τι πρέπει;

^[51] Όταν τούτο, θα απαντήσετε, καταστή αναγκαίο. Αλλά αυτό μεν που θεωρεί αναγκαιότητα ένας ελεύθερος άνθρωπος, αυτό όχι μόνον ήδη υπάρχει, αλλά έχει και προ πολλού ξεπερασθή. Αυτό δε που είναι αναγκαιότητα για ένα δούλο, πρέπει να ευχόμαστε πως δεν θα υπάρξη για μας ποτέ. Κατά τι διαφέρουν τα δύο αυτά; Ότι για τον ελεύθερο άνθρωπο μέγιστη αναγκαιότητα είναι η ατίμωση για τη συμπεριφορά του και δεν ξέρω να ονομάσω άλλη μεγαλείτερη ανάγκη, ενώ για το δούλο μέγιστη αναγκαιότητα είναι οι δαρμοί και οι αικισμοί του σώματος. Ποτέ να μην υπάρξη για μας τέτοια ανάγκη, που είναι ντροπή ακόμη και να την μνημονεύωμε.

^[48] Εάν δε νομίζη τις ότι όλα αυτά χρειάζονται δαπάνας μεγάλας και κόπους πολλούς και εργασίαν επίμονον, έχει βεβαίως πολύ δίκαιον. Αλλ' εάν όμως υπολογίση τις, τι θα κοστίση βραδύτερον εις την πόλιν η παράλειψις αυτών, θα εύρη ότι πολύ συμφερώτερον είναι να κάμωμεν εκουσίως από τώρα ό,τι επιβάλλεται. ^[49] Υπάρχει άρα γε θεός τις διατεθειμένος να εγγυηθή ―διότι άνθρωπος βέβαια ουδείς υπάρχει τόσον αξιόχρεως― ότι, εάν σεις ζήτε εν ησυχία και εγκαταλείψετε τα πάντα, δεν θα έλθη εν τέλει να σας επιτεθή και εδώ ακόμη; Και αν η εγγύησις αυτή σας εδίδετο, και πάλιν, μα τον Δία και όλους τους θεούς, θα ήτο αίσχος και ανάξιον υμών και της δυνάμεως του κράτους και των κατορθωμάτων των προγόνων σας να θυσιάσετε την ελευθερίαν όλων των Ελλήνων χάρις εις την ιδικήν σας νωχέλειαν· εγώ τουλάχιστον θα προτιμούσα να αποθάνω μάλλον παρά να σας συστήσω τέτοιο πράγμα. Εάν όμως άλλος τις σας το προτείνη και σας πείση, έστω, μη αμύνεσθε, εγκαταλείψατε τα πάντα. ^[50] Εάν όμως ουδείς πιστεύη εις τα ανωτέρω, τουναντίον δε πάντες προβλέπωμεν ότι όσον περισσοτέρας κατακτήσεις του επιτρέψωμεν να κάμη, τόσον δυσκολώτερος και ισχυρότερος αντίπαλος θα καταστή, μέχρι ποίου σημείου θα υποχωρούμεν; Και πότε, ω πολίται Αθηναίοι, θα θελήσωμεν να κάμωμεν το καθήκον μας; ^[51] Όταν, μα τον θεόν, θα παραστή ανάγκη. Αλλ' εάν πρόκειται περί ανάγκης την οποίαν δυνάμεθα να καλέσωμεν ανάγκην ελευθέρων ανθρώπων, η τοιαύτη ανάγκη όχι μόνον έχει ήδη παρουσιασθή, αλλά και προ πολλού έχει περάσει· εάν δε πρόκειται περί ανάγκης δούλων, ας ευχώμεθα να μη παρουσιασθή ποτέ. Και τι διαφέρει η μία ανάγκη της άλλης; Ότι εις τον ελεύθερον άνθρωπον μεγίστη ανάγκη είναι το αίσθημα της τιμής· δεν γνωρίζω άλλην μεγαλυτέραν· διά δε τον δούλον ανάγκην αποτελούν τα κτυπήματα και αι κακώσεις του σώματος· ας μη τα αναφέρωμεν καν.