Μτφρ. Κ. Τσάτσος. [1975] 1983. Δημοσθένης. Οι τρεις Ολυνθιακοί, τρεις Φιλιππικοί και ο λόγος Περί των εν Χερρονήσω. Μετάφραση, εισαγωγικά σημειώματα, σχόλια. 2η έκδ. Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας.

[38] Είναι λοιπόν μερικοί που νομίζουν πως θα αποστομώσουν το ρήτορα αν τον ερωτήσουν «Τι πρέπει λοιπόν να κάνωμε;» Σε αυτούς θα δώσω την πιο ταιριαστή και την πιο αληθινή απάντηση. Αυτά που τώρα κάνετε, αυτά να μην κάνετε. Αλλά θα σας πω και συγκεκριμένα πράγματα για κάθε ζήτημα. Μακάρι, όσοι είναι έτσι πρόθυμοι να ερωτούν, να ήταν και πρόθυμοι να πράξουν.

[39] Πρώτα, ω άνδρες Αθηναίοι, πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι ο Φίλιππος πολεμάει την πόλη και έχει καταλύσει την ειρήνη ―και να πάψετε να αλληλοκατηγοριόσαστε για αυτό το θέμα― και έχει στο νου κακό για μας και εχθρεύεται ολόκληρη την πόλη, και το έδαφος ακόμα της πόλης. [40] Και προσθέτω· είναι εχθρός και όλων των ανθρώπων που ζουν στην πόλη μας, ακόμα και εκείνων που νομίζουν πως ιδιαίτερα του φάνηκαν ευχάριστοι. Αν δεν το παραδέχωνται, ας σκεφθούν τον Ευθυκράτη και το Λασθένη, τους Ολυνθίους, που νομίσανε πως έγιναν οι πιο στενοί φίλοι του, επειδή του παραδώσανε προδοτικά την πόλη τους και που πάθανε συμφορές χειρότερες από όλους τους άλλους. Όμως τίποτα δεν επιβουλεύεται, τίποτα δεν εχθρεύεται ο Φίλιππος περισσότερο από το πολίτευμά μας και τίποτα άλλο δεν επιδιώκει περισσότερο από την κατάλυσή του.

[41] Και αυτό από τη σκοπιά του είναι εύλογο. Ξέρει πολύ καλά πως και αν υποτάξη όλους τους άλλους, δεν μπορεί να έχη καμμιά βεβαιότητα για την εξουσία του, όσο εσείς δημοκρατείσθε, επειδή αν κάπου του συμβή μια κακοτυχία ―πράγμα που είναι πιθανό να συμβή σε κάθε άνθρωπο― όλοι οι καταπιεσμένοι τώρα, θα έλθουν να ζητήσουν καταφύγιο σε σας.

[42] Διότι δεν είστε από την αγαθή σας φύση καμωμένοι για να αρπάζετε την πολιτική εξουσία και να την κρατάτε για τον εαυτό σας· εσείς είστε άξιοι μόνο να εμποδίζετε τους άλλους να την αρπάζουν και να τους αφαιρήτε, ό,τι αρπάξανε· εσείς είστε για να παρέχετε πράγματα σε αυτούς που θέλουν να εξουσιάζουν, πάντα πρόθυμοι να οδηγήτε όλους τους ανθρώπους προς την ελευθερία. Δεν θέλει ο Φίλιππος το φιλελεύθερο πνεύμα σας να επαγρυπνή. Πολλού γε και δει. Και σε αυτό το σημείο και σωστά και έξυπνα σκέπτεται.

Μτφρ. Γ.Φ. Παπαλεξανδρής. [1939] χ.χ. Δημοσθένους Λόγοι. VI, Περί της ειρήνης, Περί Αλοννήσου, Περί των εν Χερρονήσω, Περί των προς Αλέξανδρον συνθηκών. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

[38] Υπάρχουν αληθώς άνθρωποι οι οποίοι φρονούν ότι θα αποστομώσουν τον ρήτορα εάν τον ερωτήσουν «τι πρέπει λοιπόν να πράξωμεν;» Εις αυτούς εγώ θα απαντήσω τούτο που είναι σύμφωνον με το δίκαιον και με την πλήρη αλήθειαν: να μη πράττετε αυτό που πράττετε τώρα· ή μάλλον θα εισέλθω και εις λεπτομερείας. Και είθε να φανούν τόσον πρόθυμοι διά την δράσιν όσον είναι διά την υποβολήν ερωτήσεων! [39] Προ παντός άλλου, Αθηναίοι πολίται, πρέπει να βάλετε καλά εις τον νουν σας ότι ο Φίλιππος πολεμεί κατά της πόλεώς μας και έχει διαρρήξει την συνθήκην της ειρήνης ―παύσατε δε επί του σημείου αυτού τας εναντίον αλλήλων κατηγορίας― και ότι έχει κακάς προθέσεις και είναι εχθρός ολοκλήρου της πόλεως και του εδάφους της πόλεως, [40] θα προσθέσω δε (ότι είναι εχθρός) και όλων εδώ ανεξαιρέτως, ακόμη και εκείνων οι οποίοι νομίζουν περισσότερον παντός άλλου ότι του είναι ευχάριστοι. Εάν αμφιβάλλουν, ας αναλογισθούν τον Ευθυκράτη και τον Λασθένη τους Ολυνθίους, οι οποίοι, ενώ ενόμιζον ότι ευρίσκονται εις στενωτάτας μετ' αυτού σχέσεις, αφού επρόδωσαν την πόλιν των κατεστράφησαν χειρότερα από κάθε άλλον. Αλλά κυρίως πολεμεί και επιβουλεύεται το πολίτευμά μας, και προ παντός άλλου εις του πολιτεύματος την κατάργησιν αποβλέπει. [41] Και είναι, τρόπον τινά, φυσικόν να πράττη τούτο· διότι γνωρίζει πολύ καλά ότι, και αν όλων των άλλων γίνη κύριος, ουδέν θα κατέχη ασφαλώς, εφ' όσον σεις θα έχετε λαοκρατικόν πολίτευμα· αλλ' εάν ποτέ τού συμβή ατύχημα ―όλα δε συμβαίνουν εις τους ανθρώπους― πάντες εκείνοι που κρατεί σήμερον ηνωμένους διά της βίας θα έλθουν σε σας και θα ριφθούν εις τας αγκάλας σας. [42] Και τούτο διότι σεις δεν είσθε εκ φύσεως πλασμένοι ούτως ώστε να επιθυμήτε την δεσποτείαν ή να κατακρατήτε αυτήν· αλλ' είσθε ισχυροί μόνον και μόνον διά να εμποδίσετε άλλους να την αποκτήσουν και διά να την αφαιρέσετε εάν την κατέχουν, και γενικώς διά να είσθε εμπόδιον εις τους επιθυμούντας την κυριαρχίαν και διά να αποδώσετε την ελευθερίαν εις όλους τους ανθρώπους· διά πάντα ταύτα είσθε πρόθυμοι. Δεν θέλει λοιπόν αυτός η ελευθερία η ιδική σας να ενεδρεύη την κατάλληλον κατ' αυτού ευκαιρίαν· βεβαίως δεν το θέλει, και ο υπολογισμός του αυτός αποδεικνύει ότι βλέπει ορθώς τα πράγματα και δεν αποκοιμάται.