^[169] Ήτο βράδυ ότε ήλθε κάποιος και έφερε την είδησιν εις τους πρυτάνεις ότι η Ελάτεια κατελήφθη από τον Φίλιππον. Κατόπιν αμέσως μερικοί από τους πρυτάνεις, ενώ ακόμη εδειπνούσαν, εσηκώθηκαν από το τραπέζι, έδιωξαν από τας σκηνάς των τους εις την αγοράν ευρισκομένους πωλητάς και έκαυσαν τα σκεπάσματα των σκηνών. Άλλοι δε πάλιν από τους πρυτάνεις έστειλαν και έφεραν τους στρατηγούς και καλούσαν και τον σαλπιγκτήν. Έγινε δε ανάστατος η πόλις και ακούονταν μεγάλος θόρυβος. Την άλλην ημέραν μόλις εξημέρωσε, οι μεν πρυτάνεις εκαλούσαν εις το Βουλευτήριον τους βουλευτάς σεις δε επηγαίνατε εις την Συνέλευσιν και πριν ακόμα η Βουλή συσκεφθή και εκδώση την απόφασίν της, όλος ο λαός είχε καταλάβει την θέσιν του εις την Πνύκα. ^[170] Και κατόπιν άμα ήλθον οι βουλευταί (εις την Λαϊκήν Συνέλευσιν) και οι πρυτάνεις ανήγγειλαν (εις τον λαόν) την είδησιν που είχον λάβει (περί καταλήψεως της Ελατείας) και επαρουσίασαν τον ελθόντα αγγελιαφόρον και εκείνος επεβεβαίωσε το γεγονός, ο μεν κήρυξ ερώτα «ποίος θέλει να πάρη τον λόγον», κανείς όμως δεν επαρουσιάζετο εις το βήμα. Και μολονότι ο κήρυξ πολλές φορές ηρώτα, κανείς δεν εσηκώνετο αν και ήσαν παρόντες όλοι οι στρατηγοί και όλοι οι ρήτορες και η φωνή της πατρίδος εκάλει εις το βήμα εκείνον που θα ηδύνατο να ομιλήση διά την σωτηρίαν της. Διότι την πρόσκλησιν την οποίαν κάμνει ο κήρυξ είναι ορθόν να την θεωρώμεν ως πρόσκλησιν της πατρίδος. ^[171] Βεβαίως αν έπρεπε να παρουσιασθούν εις το βήμα όσοι ήθελον την σωτηρίαν του κράτους, όλοι εσείς (οι δικασταί) και οι άλλοι Αθηναίοι θα εσηκώνεσθε από τας θέσεις σας και θα επηγαίνατε εις το βήμα (διά να λάβετε τον λόγον υπέρ της σωτηρίας της πόλεως). Διότι το ξεύρω καλά ότι όλοι σας ηθέλατε να σωθή η πόλις. Εάν δε πάλιν έπρεπε να ομιλήσουν οι πιο πλούσιοι θα έπαιρναν τον λόγον οι τριακόσιοι. Εάν πάλιν έπρεπε να ομιλήσουν όσοι ήσαν και τα δύο, δηλαδή και όσοι αγαπούσαν την πόλιν και ήσαν και πλούσιοι, θα επήγαιναν εις το βήμα να ομιλήσουν όσοι ύστερα από τα γεγονότα αυτά έκαμναν μεγάλας δωρεάς εις το κράτος, διότι ό,τι έκαμον το έκαμον και διότι ήσαν πλούσιοι και διότι είχον αγάπη προς την πατρίδα. ^[172] Αλλά καθώς φαίνεται, αι περιστάσεις εκείναι και η (κρίσιμος) εκείνη ημέρα απαιτούσαν εκείνος που θα λάβη τον λόγον να είναι όχι μόνον πλούσιος και ν' αγαπά την πόλιν, αλλά και να έχη συγχρόνως παρακολουθήσει εξ αρχής τα δημόσια πράγματα και να έχη ξεκαθαρισμένην και ορθήν αντίληψιν των όσων ενεργεί ο Φίλιππος και των όσων επιδιώκει. Διότι εκείνος που δεν γνωρίζει διά ποίαν αιτίαν πράττει αυτά ο Φίλιππος και ποία είναι τα απώτερα σχέδιά του και δεν έχει μετά της δεούσης προσοχής εξετάσει από καιρόν τας πολιτικάς του βλέψεις, αυτός ούτε μεν ηγάπα την πόλιν, ούτε εάν ήτο πλούσιος, και πολύ περισσότερον ο αγαπών την πόλιν και ο μη πλούσιος, θα ημπορούσε να γνωρίζη το τι πρέπει να κάμετε και να σας δώση και τας δεούσας συμβουλάς. ^[173] Ο άνθρωπος λοιπόν εκείνος τον οποίον η κρίσιμος εκείνη ημέρα εκάλει εις το βήμα ήμην εγώ. Και παρουσιασθείς εις το βήμα είπα προς εσάς όσα διά δύο λόγους έπρεπε να ακούσετε μετά προσοχής. Πρώτον μεν έπρεπε να με ακούσετε διά να μάθετε ότι μόνος εγώ εκ των ρητόρων και των πολιτικών δεν έπαυσα κατά τας δεινάς περιστάσεις της πόλεως να την αγαπώ και να ενδιαφέρωμαι δι' αυτήν, αλλά πάντοτε κατά τας δυσκόλους στιγμάς και διά του λόγου και προτείνων ψηφίσματα εφαινόμην αγωνιζόμενος υπέρ των συμφερόντων σας. Δεύτερον δε διότι διαθέσαντες ολίγον μόνον καιρόν ενημερωθήκατε πολύ καλά ως προς την ενδεικνυομένην ν' ακολουθήσετε του λοιπού πολιτικήν.

^[169] Ήταν ένα βράδυ, κάποιος ήλθε και ανήγγειλε εις τους πρυτάνεις, ότι κατελήφθη η Ελάτεια. Και μετά ταύτα, άλλοι εκ των πρυτάνεων, εγερθέντες αμέσως, εν ω ακόμη εδείπνουν, εξεδίωξαν τους πωλητάς από τας εν τη αγορά σκηνάς, και έθεσαν πυρ εις τα καλύμματα των σκηνών, εν ω άλλοι έστειλαν και έφερον τους στρατηγούς, και εκάλουν τους σαλπιγκτάς, και η πόλις ήτο πλήρης θορύβου. Την δε επομένην, μόλις εξημέρωσε, οι μεν πρυτάνεις προσεκάλουν την βουλήν εις το βουλευτήριον, σεις δε κατευθύνεσθε προς την συνέλευσιν, πριν δε ακόμη εκείνη συσκεφθή, και αποφασίση, όλος ο λαός είχε καταλάβη τας θέσεις του εκεί επάνω.

^[170] Και μετά ταύτα, όταν εισήλθεν η βουλή, και οι πρυτάνεις ανεκοίνωσαν, όσα είχον προαναγγελθή εις αυτούς, και επαρουσίασαν τον αγγελιοφόρον, και εκείνος επανέλαβεν, ηρώτα μεν ο κήρυξ «τις αγορεύων βούλεται», ουδείς δε ενεφανίζετο να ομιλήση. Και εν ω ο κήρυξ πολλάκις ηρώτα, ούτε τότε εσηκώνετο κανείς, αν και ήσαν παρόντες μεν όλοι οι στρατηγοί, όλοι δε οι ρήτορες, και η φωνή της πατρίδος εκάλει εκείνον, ο οποίος θα ωμίλει διά την σωτηρίαν της· διότι την φωνήν την οποίαν αφίνει ο κήρυξ κατ' επιταγήν των νόμων, ταύτην, ορθόν είναι, να την ακούωμεν ως κοινήν της πατρίδος φωνήν.

^[171] Και εν τούτοις, εάν έπρεπε να ανέλθουν εις το βήμα, οι θέλοντες να σωθή η πόλις, όλοι εσείς οι άλλοι Αθηναίοι, εγειρόμενοι, θα εβαδίζατε προς αυτό, διότι καλώς γνωρίζω, ότι όλοι ηθέλατε να σωθή αύτη. Εάν οι πλουσιώτεροι, οι τριακόσιοι, εάν δε οι έχοντες και τα δύο ταύτα, και φιλοπάτριδες και πλούσιοι, οι μετέπειτα δώσαντες τας μεγάλας χρηματικάς δωρεάς· διότι έπραξαν αυτό, από φιλοπατρίαν και πλούτον. ^[172] Αλλ', ως φαίνεται, ο καιρός εκείνος, και η ημέρα εκείνη, εκάλει άνδρα, όχι μόνον φιλόπατριν και πλούσιον, αλλά και έχοντα παρακολουθήσει εξ αρχής τα πράγματα, και έχοντα ορθώς αντιληφθή, ένεκα τίνος, και τι επιθυμών, έπραττε ταύτα ο Φίλιππος. Διότι ο μη γνωρίζων ταύτα, και ο μη εξετάσας αυτά από πολλού χρόνου, ούτε εάν ήτο φιλόπατρις, ούτε εάν ήτο πλούσιος, κατ' ουδέν περισσότερον επρόκειτο να γνωρίζη, τι πρέπει να κάμετε, ουδέ θα ηδύνατο να σας συμβουλεύση.

^[173] Κατ' εκείνην λοιπόν την ημέραν, εγώ ενεφανίσθην τοιούτος ανήρ, και ανελθών εις το βήμα, είπον εις σας, όσα ακούσατε μετά προσοχής διά δύο λόγους, αφ' ενός μεν διά να μάθετε, ότι μόνος εγώ εκ των αγορευόντων και των πολιτευομένων δεν εγκατέλειψα, εν μέσω των δεινών, τας τάξεις της φιλοπατρίας, αλλά ανεδεικνυόμην, και λέγων, και προτείνων τα πρέποντα υπέρ υμών, κατ' αυτά τα φοβερά γεγονότα, αφ' ετέρου δε, διότι δαπανώντες ολίγον χρόνον, θα είσθε εις το μέλλον πολύ εμπειρότεροι εις τα της γενικής πολιτικής.