^[63] Αν είναι δίκαιο λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, να τιμωρηθή για όλα αυτά, είναι πολύ πιο λογικό να τον τιμωρήσετε για τα άλλα που δεν είπα ακόμη. Παρατηρήστε κι εξετάστε τη ζωή που έζησε: ο άνθρωπος αυτός, τότε που συνέβαινε να πηγαίνη καλά στις δουλειές του ο Αριστόλοχος ο τραπεζίτης, βάδιζε πλάι του και του έκανε τεμενάδες· κι αυτό το ξέρουν πολλοί από σας που βρίσκεστε εδώ. ^[64] Όταν όμως εκείνος καταστράφηκε και φτώχευσε, αφού λεηλατήθηκε μάλιστα αρκετά απ' το Στέφανο και τους ανθρώπους του είδους του, κι όταν ο γιος του βρέθηκε αντιμέτωπος σε πολλές δυσκολίες, ο Στέφανος δεν του παραστάθηκε ποτέ ούτε τον βοήθησε· περισσότερο τον βοηθούν ο Απόληξης και ο Σόλων και όλοι οι άλλοι άνθρωποι. Έπεσε με τη σειρά το μάτι του στο Φορμίωνα· απ' όλους τους Αθηναίους αυτόν διάλεξε και μ' αυτόν έγινε φίλος και για χάρη του έπλευσε και πήγε στο Βυζάντιο σαν πρεσβευτής, όταν οι Βυζαντινοί κατάσχεσαν τα πλοία του, και μίλησε για την υπόθεση του στους Καρχηδονίους, κι έτσι ψευδομαρτύρησε φανερά εναντίον μου.

^[65] Αυτόν τον άνθρωπο λοιπόν, που είναι κόλακας των ανθρώπων που ευτυχούν και προδότης αυτών των ίδιων ανθρώπων όταν δυστυχούν, που απ' τους καλούς και ενάρετους πολίτες οι όποιοι υπάρχουν στην πόλη κανέναν δεν έχει πραγματικό φίλο κι ούτε συμπεριφέρεται σ' όλους το ίδιο, άλλα λυγίζει τη μέση με τη θέλησή του μπροστά στους ανθρώπους που είπαμε, που δεν εξετάζει αν κάνοντας αυτά θα αδικήση κάποιο συγγενή του ούτε αν θα απόκτηση φήμη κακή στους άλλους ούτε τίποτα άλλο έξω απ' το πώς θα απόκτηση κάτι περισσότερο, αυτόν τον άνθρωπο δεν ταιριάζει να τον μισή κανένας σαν κοινό εχθρό όλης της ανθρώπινης φύσεως; Εγώ τουλάχιστο αυτό υποστηρίζω.

^[66] Προτίμησε ωστόσο, άνδρες Αθηναίοι, να κάνη αυτά, αυτά που φέρνουν τόσο μεγάλη ντροπή, με το σκοπό να αποφεύγη τις υποχρεώσεις του προς την πόλη και να κρύβη την περιουσία του· για να κάνη κρυφές δουλειές δια μέσου της τράπεζας και να μην αναλαμβάνη ούτε χορηγία ούτε τριηραρχία ούτε τίποτε άλλο απ' όσα πρέπει σύμφωνα με τη θέση του να εκτελή. Και το 'χει καταφέρει αυτό. Απόδειξη το έξης: ενώ έχει περιουσία τόσο μεγάλη, ώστε να δώση για προίκα στην κόρη του εκατό μνας, δεν τον έχετε δει να αναλάβη καμιά δαπάνη για χάρη της πολιτείας, ούτε την πιο μικρή. Και όμως πόσο πιο όμορφο θα ήταν να εμφανίζεται ότι αγωνίζεται με ζήλο και να δείχνη προθυμία σ' αυτά που χρειάζονται στην πόλη απ' το να κολακεύη και να δίνη ψεύτικες μαρτυρίες. Αλλά αυτός μπορεί να κάμη το κάθετι για το κέρδος.

^[67] Και όμως, άνδρες Αθηναίοι, περισσότερο αξίζει να οργίζεται κανένας με τους κακούς που είναι πλούσιοι παρά με τους κακούς που είναι φτωχοί. Γιατί στους φτωχούς η ανάγκη της στερήσεως κάνει να τους συγχωρούν αυτοί που σκέπτονται κάπως ανθρωπιστικά· ενώ αυτοί που είναι πλούσιοι, όπως ο Στέφανος, και κάνουν το κακό, δεν μπορούν να προβάλουν καμιά δίκαιη πρόφαση· αποδεικνύονται ότι κάνουν τις κακές πράξεις από αισχροκέρδεια και πλεονεξία και περηφάνεια και με την αξίωση να είναι οι εταιρείες τους σπουδαιότερες απ' τους νόμους. Εσάς όμως δε σας συμφέρει τίποτε απ' αυτά· σας συμφέρει να μπορή ο ανίσχυρος να βρη το δίκιο του απ' τον πλούσιο, αν αδικιέται. Κι αυτό θα γίνη, αν τιμωρήτε αυτούς που, όπως τώρα, είναι φανερά κακοί απ' τον πλούτο τους.

^[63] Δικαίως λοιπόν, άνδρες Αθηναίοι, δι' όλας αυτάς τας πράξεις του ήθελε τιμωρηθή, πολύ δε περισσότερον αξίζει να τιμωρηθή διά τας πράξεις που υπολείπεται να είπω. Παρατηρήσατε δε και εξετάσατε την ζωήν που έζησε. Ούτος δηλαδή, ότε συνέβαινε να πηγαίνουν καλά οι εργασίαι του τραπεζίτου Αριστολόχου, ότε περιεπάτει, εκανόνιζε το βήμα του με το βήμα εκείνου, κύπτων ενώπιον εκείνου, και ταύτα πολλοί από σας γνωρίζουν.

^[64] Ότε δε εκείνος κατεστράφη και εχρεωκόπησεν, αφού η περιουσία του κατά μέγα μέρος ελεηλατήθη από τον Στέφανον και τους ομοίους του, εις μεν τον υιόν τούτου παρουσιάσθησαν πολλαί δυσκολίαι, αλλ' ο Στέφανος δεν εστάθη ποτέ εις το πλευρόν του διά να τον βοηθήση, αλλ' ο Απόληξις και Σόλων και όλοι οι άλλοι μάλλον εβοήθησαν. Έπειτα ο Φορμίων είλκυσε την προσοχήν του και έγινε στενός του φίλος, εκλέξας τούτον μεταξύ όλων των Αθηναίων· μετά ταύτα ανεχώρησε διά το Βυζάντιον ως αντιπρόσωπος του Φορμίωνος, ότε οι κάτοικοι του Βυζαντίου κατέσχον τα πλοία τούτου, και υπεστήριξε την υπόθεσίν του ενώπιον των Καλχηδονίων, ούτω δε εμαρτύρησε δημοσία ψευδή εναντίον μου.

^[65] Λοιπόν αυτόν, ο οποίος είναι κόλαξ των ευτυχούντων και προδότης αυτών των ιδίων, όταν δυστυχούν, ο οποίος εις την πόλιν όπου οι καλοί πολίται δεν λείπουν, δεν μεταχειρίζεται κανένα με ισότητα, αλλ' εκουσίως κύπτει προ των ανθρώπων που είναι αξιοκαταφρόνητοι, και ο οποίος δεν φροντίζει καθόλου εάν θα αποκτήση κακήν φήμην ενώπιον των άλλων ανθρώπων αδικών ένα εκ των συγγενών του, και δεν αποβλέπει εις τίποτε άλλο, παρά πώς να πλουτήση, αυτόν τον άνθρωπον δεν πρέπει τις να τον μισή ως εχθρόν όλων των ανθρώπων; Έτσι λέγω εγώ τουλάχιστον.

^[66] Και όλην αυτήν την διαγωγήν που φέρει τόσον μεγάλην καταισχύνην, άνδρες Αθηναίοι, εξέλεξε με τον σκοπόν να αποκρύπτη την περιουσίαν του και να αποφεύγη την εκπλήρωσιν των καθηκόντων του ως πολίτου, ίνα επιδίδεται εις σκοτεινάς εμπορικάς εργασίας διά μέσου της τραπέζης και να αποφεύγη την χορηγίαν, τριηραρχίαν και όλας τας άλλας υποχρεώσεις του. Και έχει επιτύχει τούτο. Απόδειξις δε είναι η εξής· διότι, ενώ είχε τόσον μεγάλην περιουσίαν, ώστε να δώση εις την θυγατέρα του ως προίκα εκατόν μνας, δεν τον έχετε ιδεί να εκτελέση οιανδήποτε λειτουργίαν, ουδέ την ελαχίστην. Και όμως τόσον τιμητικώτερον δεν είναι να διακρίνεται κανείς διά μίαν ευγενικήν φιλοδοξίαν και διά τον ζήλον του προς εξυπηρέτησιν της πατρίδος, παρά διά κολακείας ή ψευδείς κατηγορίας; Αλλά από την δίψαν του κέρδους είναι έτοιμος να πράξη το παν.

^[67] Εξ άλλου πρέπει να οργίζεται τις εναντίον εκείνων που πράττουν το κακόν, όταν ούτοι ευπορούν, παρά εναντίον εκείνων, οι οποίοι το πράττουν πιεζόμενοι υπό της ανάγκης. Διότι εκείνοι οι οποίοι σκέπτονται ανθρωπίνως, συγχωρούν κάπως εκείνους που διαπράττουν το κακόν, ως ο Στέφανος, χωρίς να τους λείπει τίποτε, δεν δύνανται να τύχουν συγγνώμης, αλλά αποδεικνύονται ότι πράττουν ταύτα από ταπεινόν πνεύμα συμφέροντος, από πλεονεξίαν και υπερηφάνειαν και πρόθεσιν να τεθούν υπεράνω των νόμων, διά των στενών μεταξύ των συνενώσεων εις συλλόγους. Εις σας όμως κανέν εκ τούτων δεν αρμόζει, αλλά το να δύναται να ευρίσκη το δίκαιόν του ο ασθενής από τον πλούσιον, αν αδικήται. Τούτο δε θα συμβή, εάν τιμωρήτε εκείνους, οι οποίοι, ενώπιον όλων, επωφελούνται του πλούτου των διά να πράττουν το κακόν.