Βιβλιογραφία

Οδηγός Σχολιασμένης Βιβλιογραφίας για την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία 

 

Στο παρόν άρθρο ο D. Conolly, κρίνοντας τις κριτικές λογοτεχνικών μεταφράσεων και επισημαίνοντας το κενό που υπάρχει στον χώρο, προτείνει μία σειρά δυνητικών κριτηρίων για την αξιολόγηση μεταφράσεων ποίησης. Τα βασικότερα από αυτά τα κριτήρια είναι τα ακόλουθα:

  • Όλα τα είδη της μετάφρασης ενός ποιητικού κειμένου είναι νόμιμα, εφόσον αξιολογούνται με βάση την επίτευξη των στόχων που έθεσε εξ αρχής ο μεταφραστής. Στην περίπτωση που ο μεταφραστής δεν έχει δηλώσει σαφώς τους στόχους του, είναι έργο του κριτικού να τους συμπεράνει, προκειμένου να αξιολογήσει τη μετάφραση.
  • Ο κριτικός του μεταφρασμένου έργου πρέπει να εξετάσει κατά πόσον η μετάφραση λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί το πρωτότυπο ποίημα και αν τα υφολογικά και γλωσσολογικά στοιχεία που εμπεριέχει ταυτίζονται με εκείνα της γλώσσας του ποιητή.
  • Όταν ο κριτικός εντοπίζει μεταφραστικά λάθη ή ελλείψεις σε σημασιολογικό, υφολογικό και πραγματολογικό επίπεδο οφείλει να μην αποδίδει «αβασάνιστα» την ευθύνη στην ανεπάρκεια του μεταφραστή αλλά να γνωρίζει πότε οι ελλείψεις αυτές είναι αναπόφευκτες ή ακόμη και ποιες θα ήταν οι πιθανές λύσεις τους.
  • Το μεταφρασμένο έργο δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται από τον κριτικό ως ποιητικό δημιούργημα της κουλτούρας και της γλώσσας-στόχου αλλά να διατηρεί την εθνική ταυτότητα και τον χαρακτήρα του πρωτοτύπου.
  • Ο κριτικός οφείλει να αξιολογήσει το μεταφρασμένο ποίημα με βάση το ερώτημα του κατά πόσο άξιζε τον κόπο η μετάφραση. Για να διαμορφώσει σχετική άποψη πρέπει να εξετάσει δύο παραμέτρους: (α) σπουδαιότητα και πρωτοτυπία του έργου στη χώρα προέλευσης και (β) πιθανή επιρροή και πρόσληψη στην κουλτούρα της χώρας-αποδέκτη.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Ι. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ