2. Είναι η μετάδοση μηνυμάτων η μόνη λειτουργία της γλώσσας;

Η λειτουργία της γλώσσας ως κώδικα ο οποίος μας παρέχει τη δυνατότητα να μεταδίδουμε μηνύματα, είναι πράγματι ιδιαίτερα σημαντική:

• Αυτή επέτρεψε (και εξακολουθεί να επιτρέπει) στον άνθρωπο να δημιουργήσει πολιτισμό μέσα από την ανάπτυξη κοινωνικών κανόνων, νόμων, συνδιαλλαγών κλπ.
• Ειδικά μάλιστα η καταγραφή και διάδοση πληροφοριών μέσω του γραπτού λόγου αποτέλεσε την προϋπόθεση για τη φιλοσοφία, την επιστήμη και τη λογοτεχνική παραγωγή.

Έτσι, σύμφωνα με παραδοσιακές θεωρήσεις της γλώσσας, πρωταρχικός στόχος της γλωσσικής χρήσης είναι η αποτελεσματική μετάδοση πληροφοριών, με αποτέλεσμα οι γλωσσολόγοι και οι φιλόσοφοι της γλώσσας να αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στη λειτουργία αυτή.

Ωστόσο, οι ανθρωπολόγοι, οι κοινωνιολόγοι και οι κοινωνιογλωσσολόγοι εστιάζουν την προσοχή τους στη

γλώσσα ως μέσο δημιουργίας και διατήρησης κοινωνικών σχέσεων.

Στο πλαίσιο αυτό:

• Έμφαση δίνεται, μεταξύ άλλων, στη συμβατική χρήση της γλώσσας για να ξεκινήσουμε ή να τερματίσουμε μια επικοινωνία.
• Διερευνάται πώς η γλώσσα επιτρέπει στους ανθρώπους να κατασκευάσουν και να αναλάβουν ποικίλους κοινωνικούς ρόλους, να ενισχύσουν ή να περιορίσουν την οικειότητα μεταξύ τους και να διατηρήσουν το πρόσωπό τους όταν χρησιμοποιούν στρατηγικές ευγένειας.

Οι σχετικές έρευνες δείχνουν ότι μεγάλο μέρος της καθημερινής μας επικοινωνίας αφορά αυτή ακριβώς τη διάσταση της επικοινωνίας, καθώς οι συνομιλητές/τριες αποβλέπουν στο να δημιουργήσουν κοινωνικές σχέσεις και να εντοπίσουν κοινές αξίες και πεποιθήσεις με τους/τις άλλους/ες.

Με λίγα λόγια:

• η μετάδοση μηνυμάτων αναφέρεται ως

  διεκπεραιωτική λειτουργία της γλώσσας (η οποία συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό με την αναφορική λειτουργία της γλώσσας),
• η δημιουργία και η διατήρηση κοινωνικών σχέσεων εντάσσεται στη διεπιδραστική λειτουργία της γλώσσας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις κάθε εκφώνημα που παράγουμε επιτελεί και τις δύο λειτουργίες.

Τέλος, μια εξίσου διαδεδομένη και σημαντική θεώρηση της γλώσσας είναι αυτή που περιγράφει τα εκφωνήματα που παράγουμε ως γλωσσικές πράξεις, οι οποίες μας επιτρέπουν να κάνουμε ποικίλες δραστηριότητες στην κοινωνική πραγματικότητα στην οποία ζούμε.