Άσκηση 1

Διαβάστε τις προτάσεις και απαντήστε στις ερωτήσεις που ακολουθούν:

α. Η δολοφονία έγινε εδώ την προηγούμενη Τετάρτη.

β. Ο αδελφός σου είναι επικίνδυνος άνθρωπος.

α. Αναλύστε τη λέξη δολοφονία στα βασικά σημασιολογικά της συστατικά. Η ανάλυση αυτή αφορά τη σημασιολογία ή την πραγματολογία;

β. Τι σημαίνει η λέξη εδώ από την πλευρά του σημασιολόγου; Τι σημαίνει η λέξη εδώ από την πλευρά του πραγματολόγου;

γ. Τι σημαίνει η φράση την προηγούμενη Τετάρτη από την πλευρά του σημασιολόγου; Τι σημαίνει η φράση την προηγούμενη Τετάρτη από την πλευρά του πραγματολόγου;

δ. Αναλύστε τη λέξη άνθρωπος στα βασικά σημασιολογικά της συστατικά. Η ανάλυση αυτή αφορά τη σημασιολογία ή την πραγματολογία;

ε. Η πρόταση Ο αδελφός σου είναι επικίνδυνος άνθρωπος μπορεί να μεταφέρει απλώς μια πληροφορία αλλά μπορεί κατά περίπτωση να εξυπηρετεί και άλλες επικοινωνιακές λειτουργίες. Ποιες είναι μερικές από αυτές; Οι λειτουργίες αυτές αφορούν τη σημασιολογία ή την πραγματολογία;

Απάντηση

α. δολοφονία: πράξη, αφαίρεση ανθρώπινης ζωής, αξιόποινη (σημασιολογική ανάλυση)

β. εδώ: στο σημείο/μέρος που βρισκόμαστε (σημασιολογική ανάλυση)

στο σημείο/μέρος που βρίσκεται ο συγκεκριμένος ομιλητής που εκφωνεί την πρόταση (=> αναφορά σε συγκεκριμένο μέρος) (πραγματολογική ανάλυση)

γ. την προηγούμενη Τετάρτη: την Τετάρτη της προηγούμενης εβδομάδας (σημασιολογική ανάλυση)

την Τετάρτη της εβδομάδας που είναι πριν από την βδομάδα στην οποία εκφωνεί την πρόταση ο συγκεκριμένος ομιλητής (=> αναφορά σε συγκεκριμένο χρόνο) (πραγματολογική ανάλυση)

δ. άνθρωπος: έμβιο, λογικό, δίποδο ον, πρωτεύον θηλαστικό (σημασιολογική ανάλυση)

ε. Παράπονο/κατηγορία (ο αδελφός σου μου έκανε κάτι)

Προσβολή (θίγω έναν δικό σου άνθρωπο)

Προειδοποίηση (θέλω να σε προστατέψω από τον αδελφό σου)

[Οι λειτουργίες αυτές αφορούν κατεξοχήν την πραγματολογία αφού εξαρτώνται από το ποιος είναι κάθε φορά ο ομιλητής και τι σχέσεις έχει με τον συνομιλητή του.]

Άσκηση 2

Σε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις ή φράσεις η σημασία παράγεται κανονικά από τη σημασία των επιμέρους λέξεων και ποιες εμφανίζουν μη προβλέψιμη (ιδιωματική) σημασία;

α. Χτύπησα το πόδι μου παίζοντας μπάλα

β. Άστα να πάνε

γ. Mε το μαλακό

δ. Ας φάμε πρωινό

ε. Ας είναι Απάντηση