3. Ποιες είναι οι λειτουργίες της γλώσσας

Ας ξαναδούμε τώρα τις προτάσεις μας ονομάζοντας την κάθε λειτουργία που αυτές επιτελούν.

1. Η αμαξοστοιχία Ιντερσίτι 502 για Θεσσαλονίκη αναχωρεί σε πέντε λεπτά από τη δεύτερη γραμμή.

Στην πρώτη πρόταση επικρατεί η

αναφορική ή δηλωτική λειτουργία. Είναι εκείνη που κυρίως δίνει πληροφορίες στον ακροατή του μηνύματος

2. Τι ωραία έκπληξη!

Στη δεύτερη πρόταση επικρατεί η

συναισθηματική ή εκφραστική λειτουργία. Είναι εκείνη με την οποία ο ομιλητής εκφράζει τα συναισθήματά του.

3. Ο Γιάννης είναι υποκείμενο του ρήματος στην πρόταση «ο Γιάννης τρέχει».

Στην τρίτη πρόταση επικρατεί η

μεταγλωσσική λειτουργία. Είναι εκείνη με την οποία ο ομιλητής μιλά για τη γλώσσα.

Η μεταγλωσσική λειτουργία εμφανίζεται κυρίως στον λόγο των επιστημόνων που αναλύουν τη γλώσσα, αλλά όχι μόνο. Οποιοσδήποτε ομιλητής μπορεί να μιλά για τη γλώσσα, τη δική του ή των άλλων, συχνά διατυπώνοντας και τη γνώμη του για αυτήν.

4. Κλείσε αμέσως το παράθυρο!

Στην τέταρτη πρόταση επικρατεί η

βουλητική ή

κατευθυντική λειτουργία. Είναι εκείνη με την οποία ο ομιλητής επιδιώκει να μεταβάλει άμεσα τη συμπεριφορά του συνομιλητή του και να επιφέρει το αποτέλεσμα που θέλει. Στο παράδειγμά μας, να κλείσει αμέσως το παράθυρο.

5. Καλησπέρα σας, τι κάνετε; Είστε καλά;

Στην πέμπτη πρόταση επικρατεί η

φατική λειτουργία. Με αυτή τη λειτουργία, που συναντάμε στους συνηθισμένους τυπικούς χαιρετισμούς, οι ομιλητές στοχεύουν να διατηρήσουν ανοιχτό το κανάλι της επικοινωνίας, να φτιάξουν ένα ευνοϊκό κλίμα για να διεξαχθεί η επικοινωνία.

Πολλές φορές η πραγματική πληροφορία για το «πώς είναι» ο συνομιλητής δεν ανταλλάσσεται, μιας και οι χαιρετισμοί κυρίως χρησιμοποιούνται για να ξεκινήσει η επικοινωνία.

6. Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει