Ποιόν ενεργείας (όψη)

2. Δίπτωτα ρήματα: άμεσο και έμμεσο αντικείμενο

Υπάρχουν κάποια μεταβατικά ρήματα που συντάσσονται με δύο αντικείμενα. Τα ρήματα αυτά ονομάζονται δίπτωτα και τα αντικείμενά τους ξεχωρίζουν ως άμεσο και έμμεσο αντικείμενο

. Παραδοσιακά, άμεσο αντικείμενο θεωρείται αυτό που βρίσκεται σε αιτιατική και έμμεσο αυτό που είναι σε γενική ή εκφέρεται εμπρόθετα (με τις προθέσεις με, σε ή από):

Έδωσε της Μαρίας [ένα λουλούδι].

Χάρισε [όλα τα βιβλία του] στη σχολική βιβλιοθήκη.

1Το άμεσο αντικείμενο σημειώνεται μέσα σε αγκύλες και το έμμεσο σημειώνεται με έντονα στοιχεία.

Αν και τα δύο αντικείμενα βρίσκονται σε αιτιατική, άμεσο θεωρείται εκείνο που δηλώνει πρόσωπο ή έμψυχο. Αν και τα δύο δηλώνουν άψυχα πράγματα, έμμεσο θεωρείται εκείνο που μπορεί να αντικατασταθεί από γενική ή εμπρόθετο

Και το έμμεσο αντικείμενο μπορεί να αντικαθίσταται από ισχυρούς ή αδύναμους τύπους της προσωπικής αντωνυμίας. Οι αδύναμοι τύποι θα είναι πάντα σε γενική και θα είναι πάντα πριν από το ρήμα (εκτός από τους τύπους της προστακτικής και της μετοχές: του το είπες / πες του το / λέγοντάς του το). Αν υπάρχει και αδύναμος τύπος σε αιτιατική, η σειρά θα είναι υποχρεωτικά ΓΕΝΙΚΗ + ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ + ΡΗΜΑ:

Οι περιορισμοί αυτοί είναι κάπως διαφορετικοί όταν το ρήμα βρίσκεται σε τύπο της προστακτικής ή της μετοχής: και πάλι το έμμεσο αντικείμενο εκφράζεται με γενική, ενώ το άμεσο με αιτιατική, όμως σε αυτές τις περιπτώσεις και τα δύο ακολουθούν το ρήμα: