Ψηφίδες για την ελληνική γλώσσα

Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Ορφικά και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στη Νέα Εστία, στο τεύχος της 15ης Ιουνίου του 1938. Στα Ορφικά εντάχθηκαν ποιήματα γραμμένα ανάμεσα στο 1927 και το 1942, και ο τίτλος τους είναι σαφής υπομνηματισμός του περιεχομένου τους (Πολίτης, 1989: 242). Στο συγκεκριμένο ποίημα παρατηρούμε μια νέα προσέγγιση του μύθου, και ιδιαίτερα του αρχαιοελληνικού μύθου, που επέτρεψε στον ποιητή να αποκτήσει μια δραστικότερη ποιητική φωνή. Η νέα αυτή προσέγγιση του μύθου μπορεί να περιγραφεί ως ολοκληρωτική αφομοίωση του μύθου από την οπτική γωνία του ποιητή. Ειδικότερα, ο ποιητής δεν χρησιμοποιεί το μυθικό υλικό ούτως ώστε να το σχολιάσει ή να το καταστήσει φορέα της προσωπικής του εμπειρίας, αλλά ερμηνεύει τον μύθο με τρόπο ουσιαστικό, εκφράζοντας ποιητικά τη σοφία που ανακαλύπτει σ' αυτόν. Η ερμηνεία του μύθου καθίσταται μια σαφής ποιητική πράξη εκ μέρους του οραματιστή Σικελιανού, ο οποίος παρουσιάζει το μυθολογικό του δίδαγμα με τέτοιο τρόπο ώστε να αιχμαλωτίζει τον νου και την καρδιά. Στο ποίημα «Δαίδαλος» ο ποιητής δεν επικεντρώνεται στον Ίκαρο, του οποίου τη μοίρα θεωρεί αναπότρεπτη συνέπεια της ορμής του νεανικού του αίματος, αλλά στον Δαίδαλο, τον αφοσιωμένο καλλιτέχνη που συνεχίζει το έργο του ακόμη κι όταν οι άλλοι το θεωρούν «απλό στολίδι μιας γνώμης ακαμάτρας». Είναι ο ήρωας που δεν λυγίζει, αλλά που προσπαθεί «πιο πάνω κι απ’ τον όχλο, κι απ’ το κύμα που το παιδί του σκέπασε, πιο πάνω κι απ’ του πένθους τα σύνορα, να σώσει με την ψυχή του την ψυχή του κόσμου» (Keeley, 2001: 288-289). Για τον ποιητή, ο Δαίδαλος αποκτά συμβολικές διστάσεις και γίνεται ο πατέρας όλων εκείνων που αφοσιωμένοι στην Τέχνη τους επιχειρούν να υψωθούν πάνω από τον «σαρκοφάγο ρυθμό». Γενικά, οι δραματικές δυνατότητες του μύθου Δαίδαλου-΄Ικαρου απασχολούσαν τον ποιητή ήδη από το 1905. Τελικά, το 1943 ο Σικελιανός δημοσίευσε το ποιητικό του δράμα Ο Δαίδαλος στην Κρήτη, που αποτέλεσε και τελευταία έκφραση της ποιητικής του προσέγγισης του συγκεκριμένου μύθου, που υπήρξε έμμονη ιδέα όλης της ζωής του.