Οι συνέπειες του πολέμου

 

Ο Πρίαμος απευθύνεται στον γιο του Έκτορα:

 

Εμένα καν τον κακορίζικο που ακόμα ζω σπλαχνίσου,

που μέσα στα βαθιά γεράματα του Κρόνου ο γιος μου γράφει

άραχλα τέλη, πλήθια ο δύστυχος σα δω κακά πιο πρώτα,

τους γιους να μου σκοτώνουν, σκλάβες τους τις κόρες να μου σέρνουν

και να κουρσεύουν το παλάτι μου· να σφεντονίζουν

κάτω στο χώμα τα παιδιά τ' ανήλικα μες στη σφαγή την άγρια,

και να τραβούν μεβιάς τις νύφες μου με τ' άνομά τους χέρια.

Στερνό και μένα μπρος στην ξώπορτα θα με τραβολογήσουν,

ωμό για να με φαν, οι σκύλοι μου, σύντας με κρούσει κάποιος

με το σπαθί για το κοντάρι του, και τη ζωή μου πάρει-

αυτοί που τάιζα στο τραπέζι μου, να μου φυλάν τις πόρτες·

και αφού ρουφήξουν πια το γαίμα μου με φρενιασμένα σπλάχνα,

θα ξαπλωθούν μπροστά στην ξώπορτα. Στο νιο ταιριάζουν όλα,

που ο κοφτερός χαλκός τον σπάραξε μες στη σφαγή και πέφτει,

κι ό,τι κι αν δείξει, είναι όλα του όμορφα, κι ας είναι σκοτωμένος.

Μα ενού γερόντου που σκοτώθηκεν οι σκύλοι σαν ντροπιάζουν

την άσπρη κεφαλή του, τ' άσπρα του γένια, τ' αχαμνά του,

χειρότερο κακό δε βρίσκεται για τους θνητούς τους έρμους!

(Χ 58-76, μετ. Ι. Πολυλάς)

 

Στην τραγική αυτή ρήση του Πριάμου περιγράφονται όλα τα δεινά που προκύπτουν από τον πόλεμο: 1) Σε μια λεηλασία βεβηλώνονται εκτός από τους δημόσιους και οι ιδιωτικοί χώροι μιας οικογένειας· 2) οι γυναίκες υφίστανται τη βία των νικητών, αιχμαλωτίζονται ή βιάζονται, όπως λ.χ. η Κασσάνδρα από τον Αίαντα τον Λοκρό· 3) το ίδιο και οι γιοι και τα παιδιά, ιδιαίτερα της βασιλικής οικογένειας, γιατί αποτελούν μελλοντικό κίνδυνο, όπως λ.χ. ο Τρωίλος και ο Αστυάνακτας, τον οποίο οι νικητές πέταξαν από τα τείχη της Τροίας στις μεταγενέστερες εκδοχές της άλωσης· 4) οι ηλικιωμένοι, αφού δουν όλες τις βιαιοπραγίες των νικητών, υφίστανται ατιμωτικό θάνατο.