Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΛΟΥΚΙΑΝΟΣ

Βίων πρᾶσις (20-21)


ΖΕΥΣ
[20] Ἄλλον κάλει, τὸν ἐν χρῷ κουρίαν ἐκεῖνον, τὸν σκυθρωπόν, τὸν ἀπὸ τῆς στοᾶς.
ΕΡΜΗΣ
Εὖ λέγεις· ἐοίκασι γὰρ πολύ τι πλῆθος αὐτὸν περιμένειν τῶν ἐπὶ τὴν ἀγορὰν ἀπηντηκότων. αὐτὴν τὴν ἀρετὴν πωλῶ, τῶν βίων τὸν τελειότατον. τίς ἅπαντα μόνος εἰδέναι θέλει;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πῶς τοῦτο φής;
ΕΡΜΗΣ
Ὅτι μόνος οὗτος σοφός, μόνος καλός, μόνος δίκαιος ἀνδρεῖος βασιλεὺς ῥήτωρ πλούσιος νομοθέτης καὶ τὰ ἄλλα ὁπόσα ἐστίν.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Οὐκοῦν καὶ μάγειρος μόνος, καὶ νὴ Δία γε σκυτοδέψης ἢ τέκτων καὶ τὰ τοιαῦτα;
ΕΡΜΗΣ
Ἔοικεν.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
[21] Ἐλθέ, ὦγαθέ, καὶ λέγε πρὸς τὸν ὠνητὴν ἐμὲ ποῖός τις εἶ, καὶ πρῶτον εἰ οὐκ ἄχθῃ πιπρασκόμενος καὶ δοῦλος ὤν.
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Οὐδαμῶς· οὐ γὰρ ἐφ᾽ ἡμῖν ταῦτά ἐστιν. ἃ δὲ οὐκ ἐφ᾽ ἡμῖν, ἀδιάφορα εἶναι συμβέβηκεν.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Οὐ μανθάνω ᾗ καὶ λέγεις.
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Τί φής; οὐ μανθάνεις ὅτι τῶν τοιούτων τὰ μέν ἐστι προηγμένα, τὰ δ᾽ ἀνάπαλιν ἀποπροηγμένα;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Οὐδὲ νῦν μανθάνω.
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Εἰκότως· οὐ γὰρ εἶ συνήθης τοῖς ἡμετέροις ὀνόμασιν οὐδὲ τὴν καταληπτικὴν φαντασίαν ἔχεις, ὁ δὲ σπουδαῖος ὁ τὴν λογικὴν θεωρίαν ἐκμαθὼν οὐ μόνον ταῦτα οἶδεν, ἀλλὰ καὶ σύμβαμα καὶ παρασύμβαμα ὁποῖα καὶ ὁπόσον ἀλλήλων διαφέρει.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πρὸς τῆς σοφίας, μὴ φθονήσῃς κἂν τοῦτο εἰπεῖν, τί τὸ σύμβαμα καὶ τὸ παρασύμβαμα· καὶ γὰρ οὐκ οἶδ᾽ ὅπως ἐπλήγην ὑπὸ τοῦ ῥυθμοῦ τῶν ὀνομάτων.
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Ἀλλ᾽ οὐδεὶς φθόνος· ἢν γάρ τις χωλὸς ὢν αὐτῷ ἐκείνῳ τῷ χωλῷ ποδὶ προσπταίσας λίθῳ τραῦμα ἐξ ἀφανοῦς λάβῃ, ὁ τοιοῦτος εἶχε μὲν δήπου σύμβαμα τὴν χωλείαν, τὸ τραῦμα δὲ παρασύμβαμα προσέλαβεν.


ΔΙΑΣ
[20] Κάλεσε άλλον· εκείνον τον κουρεμένο σύρριζα, τον κατσουφιασμένο, αυτόν από τη Στοά.
ΕΡΜΗΣ
Καλά λες. Φαίνεται να τον περιμένει ένα μεγάλο πλήθος από αυτούς που είναι συγκεντρωμένοι στον χώρο της αγοράς. Πουλάω την ίδια την αρετή, τον πιο τέλειο από όλους τους βίους. Ποιός θέλει να τα ξέρει όλα μόνο αυτός;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Πώς γίνεται αυτό που λες;
ΕΡΜΗΣ
Επειδή μόνο αυτός είναι σοφός, μόνο αυτός ωραίος, μόνο αυτός δίκαιος, γενναίος, βασιλιάς, ρήτορας, πλούσιος, νομοθέτης, και οτιδήποτε άλλο υπάρχει.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Είναι λοιπόν και ο μοναδικός μάγειρας και, μά τον Δία, ο μοναδικός βυρσοδέψης ή ξυλουργός, και τα παρόμοια;
ΕΡΜΗΣ
Έτσι φαίνεται.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
[21] Έλα, αγαπητέ μου, πες σ᾽ εμένα τον αγοραστή τί λογής είσαι, και πρώτα απ᾽ όλα αν δεν στενοχωριέσαι που σε πουλάνε και που είσαι δούλος.
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Καθόλου· γιατί αυτά δεν εξαρτώνται από εμάς. Κι αυτά που δεν εξαρτώνται από εμάς είναι «αδιάφορα».
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Δεν καταλαβαίνω τί ακριβώς λες.
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Τί λες; Δεν καταλαβαίνεις ότι από τα πράγματα αυτού του είδους άλλα είναι «προτιμητέα», ενώ αντίθετα άλλα είναι «απορριπτέα»;
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Ούτε και τώρα καταλαβαίνω.
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Πολύ φυσικό· δεν είσαι εξοικειωμένος με την ορολογία μας, ούτε έχεις την «αντιληπτική ικανότητα», ενώ ο «ενάρετος», που κατέχει καλά τη «θεωρία της λογικής», γνωρίζει όχι μόνο αυτά, αλλά και τί λογής είναι το «τυχαίο γεγονός» και το «επιπρόσθετο τυχαίο γεγονός», και πόσο διαφέρουν μεταξύ τους.
ΑΓΟΡΑΣΤΗΣ
Για όνομα της σοφίας σου, μη διστάσεις να μου πεις τί είναι το «τυχαίο γεγονός» και το «επιπρόσθετο τυχαίο γεγονός»· γιατί κι εγώ δεν ξέρω πώς εντυπωσιάστηκα από τον ρυθμό αυτών των όρων.
ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ
Δεν έχω κανέναν δισταγμό. Αν κάποιος που είναι κουτσός σκοντάψει με το ίδιο εκείνο κουτσό πόδι σε μια πέτρα και τραυματιστεί αναπάντεχα, αυτός είχε ασφαλώς «τυχαίο γεγονός» την χωλότητα, και του προστέθηκε το τραύμα ως «επιπρόσθετο τυχαίο γεγονός».