Γραφικό

Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας

Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ

Περὶ τοῦ στεφάνου (18) (121-125)


[121] Ἀκούεις, Αἰσχίνη, τοῦ νόμου λέγοντος σαφῶς, «πλὴν ἐάν τινας ὁ δῆμος ἢ ἡ βουλὴ ψηφίσηται· τούτους δ᾽ ἀναγορευέτω». τί οὖν, ὦ ταλαίπωρε, συκοφαντεῖς; τί λόγους πλάττεις; τί σαυτὸν οὐκ ἐλλεβορίζεις ἐπὶ τούτοις; ἀλλ᾽ οὐδ᾽ αἰσχύνει φθόνου δίκην εἰσάγων, οὐκ ἀδικήματος οὐδενός, καὶ νόμους μεταποιῶν, τῶν δ᾽ ἀφαιρῶν μέρη, οὓς ὅλους δίκαιον ἦν ἀναγιγνώσκεσθαι τοῖς γ᾽ ὀμωμοκόσιν κατὰ τοὺς νόμους ψηφιεῖσθαι; [122] ἔπειτα τοιαῦτα ποιῶν λέγεις πόσα δεῖ προσεῖναι τῷ δημοτικῷ, ὥσπερ ἀνδριάντ᾽ ἐκδεδωκὼς κατὰ συγγραφήν, εἶτ᾽ οὐκ ἔχονθ᾽ ἃ προσῆκεν ἐκ τῆς συγγραφῆς κομιζόμενος, ἢ λόγῳ τοὺς δημοτικούς, ἀλλ᾽ οὐ τοῖς πράγμασι καὶ τοῖς πολιτεύμασιν γιγνωσκομένους. καὶ βοᾷς ῥητὰ καὶ ἄρρητ᾽ ὀνομάζων, ὥσπερ ἐξ ἁμάξης, ἃ σοὶ καὶ τῷ σῷ γένει πρόσεστιν, οὐκ ἐμοί. [123] καίτοι καὶ τοῦτ᾽, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι· ἐγὼ λοιδορίαν κατηγορίας τούτῳ διαφέρειν ἡγοῦμαι, τῷ τὴν μὲν κατηγορίαν ἀδικήματ᾽ ἔχειν, ὧν ἐν τοῖς νόμοις εἰσὶν αἱ τιμωρίαι, τὴν δὲ λοιδορίαν βλασφημίας, ἃς κατὰ τὴν αὑτῶν φύσιν τοῖς ἐχθροῖς περὶ ἀλλήλων συμβαίνει λέγειν. οἰκοδομῆσαι δὲ τοὺς προγόνους ταυτὶ τὰ δικαστήρι᾽ ὑπείληφα, οὐχ ἵνα συλλέξαντες ὑμᾶς εἰς ταῦτα ἀπὸ τῶν ἰδίων κακῶς τἀπόρρητα λέγωμεν ἀλλήλους, ἀλλ᾽ ἵν᾽ ἐξελέγχωμεν ἐάν τις ἠδικηκώς τι τυγχάνῃ τὴν πόλιν. [124] ταῦτα τοίνυν εἰδὼς Αἰσχίνης οὐδὲν ἧττον ἐμοῦ πομπεύειν ἀντὶ τοῦ κατηγορεῖν εἵλετο. οὐ μὴν οὐδ᾽ ἐνταῦθ᾽ ἔλαττον ἔχων δίκαιός ἐστιν ἀπελθεῖν. ἤδη δ᾽ ἐπὶ ταῦτα πορεύσομαι, τοσοῦτον αὐτὸν ἐρωτήσας. πότερόν σέ τις, Αἰσχίνη, τῆς πόλεως ἐχθρὸν ἢ ἐμὸν εἶναι φῇ; ἐμὸν δῆλον ὅτι. εἶθ᾽ οὗ μὲν ἦν παρ᾽ ἐμοῦ δίκην κατὰ τοὺς νόμους ὑπὲρ τούτων λαβεῖν, εἴπερ ἠδίκουν, ἐξέλειπες, ἐν ταῖς εὐθύναις, ἐν ταῖς γραφαῖς, ἐν ταῖς ἄλλαις κρίσεσιν· [125] οὗ δ᾽ ἐγὼ μὲν ἀθῷος ἅπασι, τοῖς νόμοις, τῷ χρόνῳ, τῇ προθεσμίᾳ, τῷ κεκρίσθαι περὶ πάντων πολλάκις πρότερον, τῷ μηδεπώποτ᾽ ἐξελεγχθῆναι μηδὲν ὑμᾶς ἀδικῶν, τῇ πόλει δ᾽ ἢ πλέον ἢ ἔλαττον ἀνάγκη τῶν γε δημοσίᾳ πεπραγμένων μετεῖναι τῆς δόξης, ἐνταῦθ᾽ ἀπήντηκας; ὅρα μὴ τούτων μὲν ἐχθρὸς ᾖς, ἐμοὶ δὲ προσποιῇ.


[121] Ακούς, Αισχίνη, τον νόμο να λέει καθαρά «εκτός εάν ο δήμος ή η Βουλή αποφασίσει να στεφανώσει κάποιους, γι᾽ αυτούς η αναγόρευση να γίνεται στο θέατρο». Τότε γιατί με συκοφαντείς ελεεινέ; Προς τί σοφίζεσαι αυτούς τους ισχυρισμούς; Γιατί δεν καθαρίζεις το μυαλό σου με ελλέβορο; Δεν ντρέπεσαι να με σέρνεις στα δικαστήρια από φθόνο και όχι για κάποιο αδίκημα, άλλους νόμους να μεταποιείς, από άλλους να αφαιρείς σημαντικά μέρη, ενώ δίκαιο θα ήταν να διαβάζονται ολόκληροι από αυτούς που έχουν ορκιστεί ότι θα αποφασίζουν σύμφωνα με αυτούς; [122] Έπειτα, ενώ κάνεις αυτά, αραδιάζεις ένα σωρό προσόντα που πρέπει να έχει ένας πολιτικός που αγαπά τον λαό. Μοιάζει σαν να έχεις αναθέσει την κατασκευή ανδριάντα με συγκεκριμένες προδιαγραφές και κατόπιν τον παραλαμβάνεις χωρίς να έχει τα χαρακτηριστικά που θα έπρεπε σύμφωνα με τη συγγραφή ή σαν να διακρίνονται οι δημοκρατικοί πολίτες από τα λόγια και όχι από τις πράξεις και την πολιτική τους δάση. Εκστομίζεις εναντίον μου επίθετα που λέγονται και δεν λέγονται, «ως εξ αμάξης», που ταιριάζουν σε σένα και στο σόι σου, όχι σ᾽ εμένα. [123] Ακόμη, πρέπει να έχετε υπόψη σας, Αθηναίοι, και τούτο· νομίζω ότι η κατηγορία διαφέρει από τη λοιδορία στο εξής· η μεν κατηγορία προϋποθέτει αδικήματα, για τα οποία οι ποινές προβλέπονται από τους νόμους, ενώ η λοιδορία ύβρεις, που οι εχθροί ανταλλάσσουν μεταξύ τους ανάλογα με τον χαρακτήρα τους. Έχω όμως τη γνώμη ότι οι πρόγονοί μας έχτισαν αυτά εδώ τα δικαστήρια, όχι για να σας συγκεντρώνουμε σ᾽ αυτά και να χλευάζουμε ο ένας τον άλλον αποκαλύπτοντας από την ιδιωτική μας ζωή μυστικά σκάνδαλα, αλλά για να ελέγχουμε εάν κάποιος συμβαίνει να έχει κάνει κάποιο αδίκημα σε βάρος της πόλης. [124] Ενώ λοιπόν τα γνωρίζει αυτά ο Αισχίνης εξίσου καλά με εμένα, προτίμησε να με διαπομπεύει παρά να με κατηγορεί. Αλλά και από την άποψη αυτή δεν είναι καθόλου δίκαιο να φύγει χωρίς να εισπράξει τα ίσα. Θα προχωρήσω αμέσως σ᾽ αυτά, αφού προηγουμένως του κάνω μία μόνο ερώτηση. Ποιό από τα δύο, Αισχίνη, να πει κανείς ότι είσαι; Εχθρός της πόλης ή δικός μου; Προφανώς δικός μου. Αλλά άφηνες κάθε φορά την ευκαιρία όπου μπορούσες σύμφωνα με τους νόμους να με τιμωρήσεις για λογαριασμό αυτών των πολιτών, αν βέβαια είχα κάνει κάποιο αδίκημα, με την απόδοση ευθυνών (: υποβολή σε έλεγχο), με τις μηνύσεις, με τις κάθε είδους νομικές διαδικασίες. [125] Όπου όμως ήμουν αθώος από κάθε άποψη, με βάση τους νόμους, με βάση την πάροδο του χρόνου, την προθεσμία, τις κατ᾽ επανάληψη προηγούμενες δικαστικές, αποφάσεις για όλα τα ζητήματα, από το ότι ποτέ ως τώρα δεν αποδείχτηκε ότι σας αδικούσα έστω και στο παραμικρό, όπου επίσης κατ᾽ ανάγκη θα μετείχε η πόλη περισσότερο ή λιγότερο στη δόξα των πολιτικών ενεργειών, εδώ έρχεσαι να με αντιμετωπίσεις; Πρόσεξε μήπως, ενώ εμφανίζεσαι ως δικός μου εχθρός, είσαι στην πραγματικότητα εχθρός αυτών εδώ.