[11] Και είναι αναμενόμενο και να κάνουμε και να παθαίνουμε αυτά. Γιατί τίποτε δεν μπορεί να γίνει με σωστό τρόπο από ανθρώπους που δεν έχουν σκεφτεί ορθά για τα ζητήματα διοίκησης στο σύνολό τους· αλλά, και αν ακόμη πετύχουν σε κάποιες ενέργειες, είτε από τύχη είτε από την ικανότητα κάποιου άνδρα, ύστερα από λίγο καιρό αντιμετωπίζουν ξανά τις ίδιες δυσκολίες. Αυτά θα μπορούσε κανείς να αντιληφθεί από τα όσα έχουν συμβεί σε εμάς. [12] Ενώ δηλαδή μετά τη ναυμαχία του Κόνωνα και τη στρατηγία του Τιμόθεου όλη η Ελλάδα περιήλθε υπό την εξουσία της πόλης μας, δεν μπορέσαμε να κρατήσουμε καθόλου τις επιτυχίες αυτές, αλλά γρήγορα τις σκορπίσαμε και τις διαλύσαμε. Γιατί ούτε έχουμε ούτε αναζητούμε με σωστό τρόπο πολίτευμα που να χειρίζεται σωστά τα πολιτικά πράγματα. [13] Και όμως, όλοι γνωρίζουμε ότι η ευημερία έρχεται και παραμένει όχι σε εκείνους που έχουν πόλεις περιτριγυρισμένες από τα ωραιότερα και πιο μεγάλα τείχη, ούτε και σε εκείνους που κατοικούν στο ίδιο μέρος μαζί με πάρα πολλούς ανθρώπους, αλλά σε όσους διοικούν την πόλη τους με τον καλύτερο και συνετότερο τρόπο. [14] Ψυχή της πόλης δεν είναι άλλο από το πολίτευμα, που έχει τόσο μεγάλη δύναμη όση έχει η φρόνηση για το σώμα. Αυτό σκέφτεται για όλα, διαφυλάττει τα καλά και αποφεύγει τις συμφορές. Προς αυτό είναι αναγκαίο να εξομοιώνονται και οι νόμοι και οι πολιτικοί και οι απλοί πολίτες, και ο καθένας να ενεργεί ανάλογα με τη μορφή του πολιτεύματος που έχει. [15] Εμείς, παρόλο που το πολίτευμά μας έχει διαφθαρεί, δεν φροντίζουμε καθόλου ούτε και εξετάζουμε με ποιό τρόπο θα το διορθώσουμε. Αντίθετα, καθόμαστε στα εργαστήρια και κατηγορούμε την κρατούσα κατάσταση και λέμε ότι ποτέ σε περίοδο δημοκρατίας δεν κυβερνηθήκαμε χειρότερα. Στην πραγματικότητα όμως και σε ό,τι αφορά στις επιδιώξεις μας μάς αρέσει περισσότερο αυτό το πολίτευμα παρά εκείνο που μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας. Υπέρ αυτού ακριβώς του πολιτεύματος σκοπεύω να μιλήσω και έχω γραφτεί στον κατάλογο των ομιλητών.
[16] Διαπιστώνω ότι η μοναδική δυνατότητα να αποτραπούν οι μελλοντικοί κίνδυνοι και να απαλλαγούμε από τις τωρινές συμφορές είναι η απόφασή μας να επαναφέρουμε εκείνη τη δημοκρατία που εγκαθίδρυσε με νόμους ο Σόλων, ο καλύτερος φίλος του λαού, και αποκατέστησε εξαρχής ο Κλεισθένης, που έδιωξε τους τυράννους και επανέφερε τη δημοκρατία. [17] Πιο δημοκρατικό και συμφερότερο από αυτό το πολίτευμα για την πόλη είναι αδύνατο να βρούμε. Και να η μεγαλύτερη απόδειξη: οι πρόγονοί μας που έζησαν με το πολίτευμα εκείνο, αφού πέτυχαν πολλά και ωραία κατορθώματα και απέκτησαν καλό όνομα σε όλο τον κόσμο, ανέλαβαν την Ηγεμονία κατά παραχώρηση των ίδιων των Ελλήνων· αντίθετα, αυτοί που επιθύμησαν το σημερινό πολίτευμα, αφού μισήθηκαν από όλους και έπαθαν πολλά και φοβερά, λίγο έλειψε από το να πέσουν στις χειρότερες συμφορές. [18] Αλήθεια, πώς πρέπει να επαινεί ή να είναι κανείς ευχαριστημένος με το πολίτευμα αυτό, που στο παρελθόν έγινε αιτία τόσο πολλών κακών, και που σήμερα πηγαίνει κάθε χρόνο όλο και προς το χειρότερο; Πώς δεν πρέπει, ύστερα από μια τέτοια εξέλιξη, να μη φοβάται κανείς μήπως τελικά εξοκείλουμε σε κατάσταση πολύ πιο φοβερή από εκείνη που επικρατούσε τότε;