Μνημοσύνη
Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας
Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς. Ησίοδος, Θεογονία 915-7
ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ
Ἱστορίαι (3.37.1-3.38.7)
[3.37.1] «Πολλές φορές, στο παρελθόν, μου δόθηκε η ευκαιρία να σκεφτώ ότι μία δημοκρατία είναι ανίκανη να εξουσιάζει άλλους λαούς, αλλά το σκέπτομαι περισσότερο σήμερα, βλέποντάς σας να μετανοείτε για την απόφαση που πήρατε για τους Μυτιληναίους. [3.37.2] Επειδή έχετε συνηθίσει στην καθημερινή σας ζωή ούτε να φοβάστε ούτε να επιβουλεύεστε ο ένας τον άλλον, φέρεστε με το ίδιο πνεύμα προς τους συμμάχους σας. Και όταν κάνετε κανένα λάθος και υποχωρήστε είτε επειδή σας έπεισαν εκείνοι είτε από οίκτο, δεν καταλαβαίνετε ότι δείχνετε αδυναμία που είναι επικίνδυνη για σας χωρίς να προκαλεί την ευγνωμοσύνη των συμμάχων σας. Δεν συλλογίζεστε ότι η εξουσία που ασκείτε είναι τυραννίδα που την επιβάλλετε σε ανθρώπους οι οποίοι σας επιβουλεύονται και δεν την θέλουν, σε ανθρώπους που σας υπακούνε, όχι επειδή τους κάνετε χάρες, βλάπτοντας τα συμφέροντά σας, αλλά επειδή η δύναμή σας και όχι η φιλία και η πίστη τους σας εξασφαλίζουν την εξουσία. [3.37.3] Αλλά το χειρότερο απ᾽ όλα θα ήταν να μην έχομε πια καμιά σταθερότητα στις αποφάσεις μας και να μην καταλάβομε ότι ισχυρότερη είναι η πολιτεία που έχει κακούς νόμους, αλλά τους εφαρμόζει, παρά η πολιτεία που έχει νόμους καλούς και δεν τους εφαρμόζει. Ότι η αμάθεια, συνδυασμένη με σωφροσύνη, είναι πιο ωφέλιμη από την επιτηδειότητα συνδυασμένη με την αστάθεια. Ότι, τέλος, οι ταπεινότεροι άνθρωποι διοικούν καλύτερα τις πολιτείες από τους μορφωμένους. [3.37.4] Οι τελευταίοι αυτοί θέλουν να φαίνονται σοφότεροι από τους νόμους και να επιβάλλουν την γνώμη τους σε κάθε συζήτηση στην Εκκλησία, γιατί ξέρουν πως δεν θα βρίσκαν άλλη καλύτερη ευκαιρία να επιδείξουν τις γνώσεις τους για τόσο σπουδαία ζητήματα κι έτσι συχνά οδηγούν τις πολιτείες στην καταστροφή. Ενώ οι άλλοι δεν έχουν εμπιστοσύνη στην δική τους κρίση και δεν ισχυρίζονται ότι ξέρουν καλύτερα από τους νόμους. Επειδή δεν έχουν την ικανότητα να επικρίνουν τον λόγο ενός καλού ρήτορα και τον κρίνουν σαν αμερόληπτοι τρίτοι και όχι σαν συναγωνιστές, κρίνουν ορθά τις περισσότερες φορές. [3.37.5] Αυτό πρέπει κι εμείς να κάνομε τώρα και να μην αφήσομε να μας παρασύρει η ρητορική δεινότητα και ο συναγωνισμός εξυπνάδας και να καταντήσομε, στο τέλος, να σας δώσομε συμβουλές αντίθετες προς τις πεποιθήσεις μας. |